Thế hệ Z có đang đang thích "nằm yên"?

Thế hệ của những áp lực

Từ ngày bước chân vào cánh cửa đại học, Lê Thế Hùng Anh (20 tuổi, sống tại quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) không còn mặn mà với việc rời khỏi nhà. Hùng Anh thường tránh gặp gỡ mọi người, không còn đi chơi cùng bạn bè như trước, từ chối các chuyến du lịch cùng gia đình và cũng chẳng hứng thú với chuyện hẹn hò, tìm người yêu.

Thường lệ mỗi ngày, chàng sinh viên năm cuối chỉ đi từ nhà đến trường rồi lại trở về nhà, vào phòng riêng để làm bài tập, đọc sách hoặc chơi game chứ ít khi gặp bạn bè. Hùng Anh cũng cho biết, bố mẹ chàng trai trẻ cảm thấy ổn với lối sống của con mình, điều đó càng làm Hùng Anh thực sự không quan tâm người khác nghĩ gì về mình.

“Mình từng quan tâm đến nhiều vấn đề trong cuộc sống, đặc biệt là thể thao, điện ảnh và âm nhạc. Nhưng hiện tại, mình không muốn để ý đến hầu hết mọi chuyện, ngoại trừ những thứ ảnh hưởng trực tiếp đến mình.

Mình cũng cảm thấy không cần phải tìm kiếm công việc có mức lương hoặc vị trí cao. Mình sẽ luôn ổn, miễn là không bị đói, phải chi chi tiêu quá nhiều hay làm việc tới mức kiệt sức như những người bạn khác của mình”, Hùng Anh nói.

Thế hệ Z đang sẵn sàng từ chối "áp lực"

Phong trào "nằm yên" xuất phát từ giới trẻ ở Trung Quốc - quốc gia đông dân nhất thế giới từ nhiều năm trước, nói về lựa chọn đứng ngoài thời cuộc thay vì vất vả cho cuộc sống và những ước mơ. Đây là phản ứng của người trẻ nhằm chống lại văn hóa làm việc vắt kiệt sức cũng như kỳ vọng không ngừng từ gia đình và xã hội. Hiện tại, xu hướng này đang diễn ra với nhiều người trẻ tại Việt Nam.

Theo khảo sát của Google vào tháng 1/2024 trên 10.000 người trẻ tại Việt Nam trong độ tuổi từ 18-25, 60% trong số họ chỉ mong muốn một cuộc sống vừa đủ, không phải làm việc quá nhiều hay chìm trong những deadline. Dù vấp phải những phản ứng trái chiều, không ít bạn trẻ cho rằng bản thân không thấy có gì sai trái khi tránh né việc cạnh tranh, gây ảnh hưởng tới tinh thần cũng như cảm xúc của bản thân.

Nhữ Thùy Linh (21 tuổi, sinh viên năm cuối) cho biết ưu tiên của cô gái trẻ sau khi tốt nghiệp là sự thoải mái chứ không phải mức lương cao hay sự nghiệp hoàn hảo, đầy hứa hẹn.

“Mình đã trải qua khá nhiều chuyện trong cuộc sống nên bây giờ, mỗi khi gặp thử thách, mình sẽ mất động lực làm việc và điều này khiến mình thấy khó chịu, không hạnh phúc. Mình không cho rằng mình lười biếng, mình chỉ không muốn cứ thức dậy là phải cạnh tranh với những người khác hay kiếm tiền mà không có thời gian để tiêu chúng”, Thùy Linh chia sẻ.

Đề cao sự tự do

Vừa tốt nghiệp ngành quản trị doanh nghiệp với tấm bằng loại giỏi tại một trường đại học tóp đầu ở Hà Nội, Hà Chi (23 tuổi) vẫn lựa chọn tiếp tục làm nhân viên bán hàng part-time cho một nhãn hàng mỹ phẩm và chưa vội tìm việc làm toàn thời gian.

“Mình thực sự thích tính linh hoạt trong công việc bán thời gian của mình. Mỗi tuần mình chỉ cần làm việc trong 4 ngày nên mình có thể vừa làm vừa nghỉ, như vậy sẽ đỡ mệt mỏi hơn. Nhiều bạn học cùng trường của mình cũng đang giống như vậy”, Hà Chi kể.

Vì là con một và đang sống cùng bố mẹ, Hà Chi không phải trả tiền thuê nhà hay các chi phí khác nên với mức lương 5 triệu mỗi tháng, cô gái trẻ cảm thấy hài lòng với cuộc sống hiện tại của mình. Cô gái 23 tuổi cũng không quan tâm đến chuyện tìm người yêu hay lập gia đình vì cho rằng với cô lúc này không có điều gì quan trọng bằng việc giữ cho bản thân thực sự thoải mái.

Còn với Đức Tấn (18 tuổi) thì cho biết khoảng 2 năm trở lại đây, đôi khi cậu bạn không còn nỗ lực hết mình cho việc học tập. Áp lực nặng nề từ việc phải có thành tích học tập xuất sắc khiến nam sinh 18 tuổi cảm thấy thật mệt mỏi, thậm chí kiệt sức. Đức Tấn thường xuyên cảm thấy lo lắng và bất an mỗi lần có bài kiểm tra.

Giữ cho bản thân thực sự thoải mái là điều mà Hà Chi mong muốn nhất lúc này

Phần lớn những áp lực và sự khó chịu của Đức Tấn đến từ việc thường xuyên bị so sánh với bạn cùng lớp, bạn bè của bố mẹ và những khó khăn để hiểu các bài giảng, đặc biệt là khi phải học online.

“Mình vẫn đang nỗ lực hết mình để thi đỗ đại học. Tuy nhiên, nếu bố mẹ hay các giáo viên thúc giục mình quá nhiều, mình sẽ chỉ thấy thêm áp lực. Lúc đó, mình có thể sẽ buông xuôi”, Đức Tấn chia sẻ.

Nhiều nghiên cứu đang chỉ ra rằng, những bạn trẻ mới đi làm hay vừa tốt nghiệp đại học đang là phần lớn những người sẵn sàng “nằm yên”. Một phần lý do khiến giới trẻ ngày nay đưa ra những lựa chọn khác nhau là bởi họ xuất thân từ đủ kiểu hoàn cảnh gia đình phức tạp. Sự phức tạp này khiến một bộ phận giới trẻ đau khổ và hoài nghi về giá trị bản thân, đồng thời ảnh hưởng đến các mối quan hệ của họ.

Ngày càng nhiều thanh thiếu niên bị căng thẳng, phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe tâm thần và buộc phải dùng thuốc điều trị. Vì vậy, ngoài việc giới trẻ phải tự tìm cho mình những đam mê, có lối sống lành mạnh, khoa học, các bậc phụ huynh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thái độ của con cái và quan tâm đến trạng thái tinh thần của con mình ngay từ khi còn bé.

Phạm Thành