Thủ tướng Chính phủ yêu cầu sửa quy định ''vô cảm'' với doanh nghiệp

Lượng lớn container tồn đọng tại cảng nhưng vẫn chưa được xử lý.

Bài liên quan

Ngân sách Nhà nước thu hơn 2.000 tỷ từ kiểm tra sau thông quan

Doanh nghiệp ''khóc'' vì 1 container phế liệu nhập khẩu phải qua 4 cơ quan kiểm tra

Ngày 1/2, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng đã ký Văn bản số 1036/VPCP-TH gửi các Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tài chính và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc về việc thay đổi phương thức kiểm tra Nhà nước về chất lượng phế liệu nhập khẩu.

Theo đó, trên cơ sở kết quả kiểm tra của Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ đã báo cáo Chính phủ tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 1/2019 và xét đề nghị của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ - Tổ trưởng Tổ công tác, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan: Tài nguyên và Môi trường, Tài chính, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các cơ quan liên quan trong khi Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường (thay thế Điều 60 Nghị định số 38/2015/NĐ-CP chưa được ban hành và chưa có hiệu lực thi hành), để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Chính phủ thống nhất thay đổi phương thức kiểm tra chất lượng phế liệu làm nguyên liệu sản xuất theo hướng: Đơn vị giám định độc lập được Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ định tổ chức giám định chất lượng phế liệu nhập khẩu và chịu trách nhiệm trước pháp luật về toàn bộ kết quả giám định, phân tích chất lượng của các lô hàng phế liệu nhập khẩu sử dụng làm nguyên liệu sản xuất và có sự tham gia của cơ quan hải quan trong quá trình kiểm tra, lấy mẫu. Đơn vị này chịu trách nhiệm trước pháp luật về toàn bộ kết quả giám định, phân tích chất lượng của các lô hàng phế liệu nhập khẩu. Căn cứ vào kết quả kiểm tra, giám định của đơn vị giám định, cơ quan hải quan thực hiện việc thông quan các lô hàng phế liệu nhập khẩu theo quy định của pháp luật.

Lượng lớn container tồn đọng tại cảng nhưng vẫn chưa được xử lý. Ảnh: Tiền Phong.

Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Thông tư bãi bỏ những nội dung bất cập liên quan đến quy trình kiểm tra chất lượng phế liệu nhập khẩu sử dụng làm nguyên liệu sản xuất tại Thông tư số 08/2018/TT-BTNMT và Thông tư số 09/2018/TT-BTNMT ngày 14/9/2018 của Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, hoàn thành trước 15/2/2019.

Chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đồng nghĩa sẽ sửa đổi việc ''4 cơ quan cùng kiểm tra, xử lý một container phế liệu nhập khẩu" theo quy định tại Thông tư 08 và 09.

Trước đó, tại buổi Họp báo Chính phủ thường kỳ diễn ra chiều 31/1, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng đã thông tin về việc hàng chục nghìn container phế liệu nhập khẩu tồn ở cảng khiến doanh nghiệp thiệt hại từ Thông tư 08, 09 ban hành các quy chuẩn kỹ thuật với phế liệu nhập khẩu, có hiệu lực từ 29/10/2018 của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Người phát ngôn của Chính phủ cho biết, theo báo cáo của cơ quan liên quan, hiện có tổng số 24.184 container phế liệu đang lưu giữ tại các cảng trên cả nước (trong đó, số lưu giữ từ 30 ngày đến 90 ngày là 6.733 container; số tồn đọng trên 90 ngày là 9.872 container).

Việc chậm được thông quan các lô hàng này, mỗi ngày doanh nghiệp phải chi trả khoảng 40-50 USD/container/ngày tiền lưu kho, bãi, với 16.605 container (đang bị lưu giữ từ 30-90 ngày), gây thiệt hại cho doanh nghiệp khoảng từ 600.000-800.000 USD/ngày. Ngoài ra, theo phản ánh, nhiều doanh nghiệp phải giảm công suất, công nhân nghỉ việc, hủy hợp đồng, các hãng tàu chở phế liệu từ chối hoặc tăng 1,5 lần giá cước vì chủ tàu cho rằng hàng về Việt Nam khó khăn trong việc thông quan.

Theo ông Mai Tiến Dũng, việc hơn 24.000 container đang tồn đọng tại các cảng biển trên cả nước là số lượng rất lớn. Số container này sẽ rất tốt nếu ta thông quan tốt, cung cấp kịp thời cho các nhà máy trong nước. Các nhà máy sản xuất chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ nên nếu như chậm thông quan sẽ ảnh hưởng đến nguyên liệu, công nhân nghỉ việc, cắt hợp đồng với đối tác đã ký… Đây là câu chuyện rất lớn vì là nguồn nguyên liệu rất cần cho sản xuất.

"Rất tiếc khi thực hiện việc này, chúng ta đã không kiểm soát kỹ việc ban hành các văn bản, gây ra các rào cản, thủ tục mà chính chúng ta đã vô tình giết chết doanh nghiệp", ông Dũng nói.

Ông Mai Tiến Dũng cũng thừa nhận thực tế là 1 lô hàng container phế liệu phải qua 4 cơ quan kiểm tra, kiểm soát: Một là Sở Tài nguyên và Môi trường địa phương cấp cho doanh nghiệp đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu. Hai là phải qua cơ quan hải quan. Ba là phải qua cơ quan giám định độc lập (hiện nay Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ định 13 cơ quan giám định độc lập). Bốn là qua cơ quan quản lý Nhà nước là Sở Tài nguyên và Môi trường tại nơi nhà máy đóng.

"Hôm nay Thủ tướng rất gắt gao trong việc không đánh giá kỹ tác động mà đã ban hành Thông tư là vô cảm. Trong khi đó trước khi Tổ công tác xuống, Thủ tướng đã nghe các doanh nghiệp phản ánh rất nặng nề về việc này, thậm chí có doanh nghiệp còn khóc với Thủ tướng. Có câu chuyện là không ai giải quyết cho doanh nghiệp mà tình trạng này đã diễn ra từ rất lâu rồi (từ tháng 6/2018), rồi có chuyện bán cả người cả của cũng không đủ tiền nộp phạt cho những container này", Người phát ngôn của Chính phủ nói.

Sinh ra những việc này là do: Sở TN&MT không có tiền để chở cán bộ TNMT đến Cảng. Ví dụ ai sẽ cấp tiền cho Sở TN&MT xuống Hải Phòng để mở từng container kiểm tra bằng mắt thường? Những chi phí này DN đều phải lo hết. Chưa nói đến việc theo quy định Thông tư 08, một container chỉ thực hiện 1 ngày là thông quan nhưng thực tế đang là 29 ngày, việc này xảy ra tại Cảng Cái Mép. Sở TN&MT chiếm tới 90% thời gian này, còn toàn bộ là thời gian của Hải quan để chờ giấy, mặc dù chỉ cần ký xác nhận thôi nhưng Hải quan phải chờ.

"Tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng là sẽ đưa vào Nghị quyết của Chính phủ là không giao trách nhiệm cho Sở TN&MT các tỉnh, thành phố nữa. Thủ tướng còn nói nặng hơn là yêu cầu ra thông báo huỷ bỏ Thông tư 08, 09", ông Dũng nói thêm.

Cũng trả lời vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường Lê Công Thành cho biết, quy định của Thông tư 08 và Thông tư 09 được xây dựng trong bối cảnh thực hiện nghiêm túc chỉ đạo về việc hạn chế nhập khẩu phế liệu khi các nước láng giềng trong khu vực đều có chính sách nghiêm khắc về việc nhập khẩu phế liệu.

Tuy nhiên, ông Thành cũng thừa nhận, Thông tư 08, 09 được xây dựng nhằm mục đích bảo vệ môi trường nhưng thực tế có một loạt quy định thực hiện Luật Bảo vệ môi trường, Hải quan vô tình có sự chồng chéo, khó thực hiện cho địa phương. Bên cạnh đó, cũng do địa phương chưa thực sự giám sát để có thể giảm thời gian thông quan của các lô hàng hoá.

Ông Thành cũng cho biết, Tổ công tác của Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt và trong thời gian tới sẽ sửa đổi các quy định Nhà nước về việc nhập khẩu phế liệu theo hướng tăng cường trách nhiệm hậu kiểm của các cơ quan về tài nguyên môi trường tại địa phương, thay vì kiểm tra trước thông quan; cũng như là việc thông quan dựa trên cơ sở giấy chứng nhận kết quả đánh giá sự phù hợp của các tổ chức đánh giá độc lập.

''Từ thực tế này chúng tôi thấy rằng công tác đánh giá tác động của các văn bản quy phạm pháp luật cần phải thực hiện sâu sát hơn và việc xử lý các vướng mắc về thay đổi việc thực hiện quy định cần có sự chung tay của các cơ quan liên quan. Chúng tôi mong rằng sắp tới có sự phản ánh góp ý của doanh nghiệp để Bộ có thể đồng hành cùng doanh nghiệp tạo môi trường đầu tư, kinh doanh hiệu quả'', ông Thành nói.

Văn Huy