Thực phẩm chức năng có phải là đa cấp biến tướng?

90% công ty đa cấp bán thực phẩm thức năng

Năm 2000 chỉ có khoảng 60 sản phẩm thực phẩm chức năng của 15 cơ sở nhập khẩu vào Việt Nam, thì đến nay cả nước đã có tới 3.600 doanh nghiệp tham gia sản xuất và kinh doanh với khoảng 6.800 sản phẩm đang lưu hành. Điều này cho thấy thị trường thực phẩm chức năng ở nước ta đang có mức tăng trưởng mạnh mẽ.

Tuy nhiên, do chưa có những quy định, chế tài cụ thể, trong khi công tác quản lý còn nhiều hạn chế nên việc kinh doanh thực phẩm chức năng phát triển một cách tự phát, tràn lan và thiếu minh bạch. Nhiều chuyên gia nhận định, giá thực phẩm chức năng cũng bị đẩy lên quá cao so với thực tế, gây thiệt thòi cho người tiêu dùng.

Lợi dụng kẽ hở trong pháp luật, nhiều doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh thực phẩm chức năng đã đưa ra thị trường những sản phẩm kém chất lượng, công dụng không đúng với thực tế, tác dụng hỗ trợ sức khỏe không đúng so với quảng cáo khiến người tiêu dùng khó phân biệt, mất phương hướng, dẫn đến thiếu niềm tin.

Bác sỹ, Luật gia Phạm Hưng Củng - Tổng Thư ký Hiệp hội Thực phẩm Chức năng cho biết, hiện nay có hơn 90% các công ty kinh doanh bán hàng đa cấp bán thực phẩm thức năng, điều đó khiến thực phẩm chức năng bị "vạ lây".

Theo các chuyên gia, nhiều công ty bán hàng đa cấp lừa đảo không quan tâm đến việc đầu tư cho sản phẩm mà đánh vào lòng tham của số đông. Làm giàu không khó, không mất công sức… là những quảng cáo mà các công ty này rêu rao. Thay vì giới thiệu sản phẩm và lợi ích mà sản phẩm đem lại, các công ty này chỉ hướng đối tượng tiềm năng đến lợi nhuận khổng lồ để lôi kéo thành viên tham gia mạng lưới của họ.

Đề xuất xây dựng khung pháp lý

Theo xu thế phát triển của cuộc sống hiện đại, nhu cầu sống khỏe, sống đẹp của con người ngày càng tăng. Thực phẩm chức năng được biết đến với rất nhiều công dụng nâng cao chất lượng cuộc sống như: Chống lão hóa, kéo dài tuổi thọ, tăng sức đề kháng, hỗ trợ làm đẹp, mang đến sức khỏe sung mãn… Loại sản phẩm này thậm chí được đánh giá là công cụ dự phòng của thế kỷ 21.

Thực tế cho thấy, thực phẩm chức năng rất được ưa chuộng trên thế giới, đặc biệt ở Mỹ. Theo thống kê, tại Mỹ có hàng chục ngàn loại thực phẩm chức năng và mỗi năm người Mỹ chi ra một khoản tiền không nhỏ dành cho TPCN.

Vấn đề cần nhận thấy là ở Việt Nam nhận thức của người dân về thực phẩm chức năng vẫn còn hạn chế. Người tiêu dùng vẫn e dè khi tiếp xúc với thực phẩm chức năng mà ảnh hưởng phần nhiều là do các công ty “núp bóng” kinh doanh thực phẩm chức năng để bán hàng đa cấp lôi kéo nhiều người tham gia, tạo nên những kênh phân phối bát nháo.

Người tiêu dùng thông minh nên trang bị sự nhận thức rõ ràng giữa thực phẩm chức năng uy tín với sản phẩm đa cấp không rõ nguồn gốc. Trước hết, sản phẩm đa cấp phần lớn chưa được cấp chứng nhận lưu hành, cũng như chưa được cấp phép quảng cáo. Đồng thời, công dụng của các sản phẩm này đều được thổi phồng một cách quá đà, trở thành thần dược trị bách bệnh, có tác dụng “cải lão hoàn đồng”. Và đương nhiên với những công dụng thần kỳ ấy, giá cả của các loại thực phẩm chức năng do các công ty này tung ra thị trường cũng rất “chát”.

Tại buổi toạ đàm với chủ đề: “Đề xuất góp ý xây dựng khung pháp lý quản lý thực phẩm chức năng tại Việt Nam”, vừa diễn ra tại Hà Nội, nhiều chuyên gia đã đề xuất góp ý sửa đổi khung pháp lý về quản lý thực phẩm chức năng, không để thực phẩm chức năng đi ngoài luồng quản lý của Nhà nước… đã được đặt ra.

Một số ý kiến cho rằng, cần xem xét quy định về giá để không bị đẩy lên quá mức, gây thiệt thòi cho người tiêu dùng. Ngoài ra, Thông tư 43 về quản lý thực phẩm nói chung, dẫn đến việc giám sát các hoạt động sản xuất, quản lý thực phẩm chức năng chưa được chặt chẽ, thị trường này đang bị thả nổi. Do đó, cần phải có thêm những chế tài, quy định chặt chẽ về mặt hàng này.

Huyền Thanh