Trong 100.000 dân có 51 người mắc bệnh lao

Việt Nam được chọn là một trong 7 quốc gia nghiên cứu vắc xin phòng bệnh lao

Theo báo cáo bệnh lao toàn cầu năm 2023 của Tổ chức Y tế thế giới, Việt Nam hiện vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 11 trong 30 nước có số người bệnh lao cao nhất trên toàn cầu; đồng thời đứng thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới.

Năm 2023, ước tính số liệu Việt Nam năm 2022 có thêm 172.000 người mắc lao và khoảng 13.000 người tử vong do lao, cao hơn số người tử vong vì tai nạn giao thông. Lao đa kháng thuốc ước tính chiếm 4,5% trong nhóm bệnh nhân lao mới và 15% trong nhóm đã từng điều trị; lao đồng nhiễm HIV ước tính chiếm 2,5% trong số bệnh nhân lao được phát hiện.

Ông Nguyễn Văn Đông, Giám đốc Bệnh viện Phổi Hà Nội, Chủ nhiệm Chương trình Chống lao thành phố phát biểu tại buổi lễ

Thời gian qua, Chương trình Chống lao quốc gia đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Cụ thể, năm 2023 có 106.086 trường hợp mắc lao các thể được phát hiện (tăng so với cùng kỳ năm 2021 và 2022 lần lượt là 34,4% và 2,2%); phát hiện lao kháng đa thuốc năm 2023 là 3.775 bệnh nhân (cao hơn các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là 7,8%, 45,8% và 9,5%). Tỷ lệ điều trị thành công của bệnh nhân lao được duy trì ở mức cao (trên 90%).

Riêng tại Hà Nội, trong năm 2023 phát hiện mới 4.057 bệnh nhân lao, tỷ lệ mắc lao vào khoảng 51/100.000 dân, xếp ở mức trung bình tại khu vực miền Bắc.

Phát biểu tại buổi lễ mít tinh, ông Nguyễn Văn Đông, Giám đốc Bệnh viện Phổi Hà Nội, Chủ nhiệm Chương trình Chống lao thành phố cho biết, mục tiêu Chương trình Chống lao thành phố Hà Nội đặt ra trong năm 2024 là giảm nhanh tỷ lệ mắc bệnh mới; giảm số người mắc bệnh lao trong cộng đồng xuống dưới 45 người/100.000 dân; giảm tỷ lệ tử vong do lao trên địa bàn thành phố xuống dưới 4 người/100.000 dân…

Để tiến tới chấm dứt bệnh lao, WHO cũng như Chương trình Chống lao quốc gia Việt Nam hy vọng vào những đột phá mới như: Thuốc mới, phương pháp điều trị mới, công nghệ mới… đặc biệt quan trọng là vắc xin phòng bệnh lao.

PGS.TS Nguyễn Bình Hòa, Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Phó Trưởng ban Điều hành Chương trình Chống lao quốc gia phát biểu

PGS.TS Nguyễn Bình Hòa, Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Phó Trưởng ban Điều hành Chương trình Chống lao quốc gia cho biết, đến nay, trên thế giới có 16 loại vắc xin lao đã được nghiên cứu các thử nghiệm lâm sàng. Trong đó, vắc xin M72 là nghiên cứu ít nhất 1 lần tiêm đã đạt qua được mức khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) với độ bảo vệ khoảng 50%. Việt Nam là một trong 7 quốc gia được lựa chọn để triển khai nghiên cứu vắc xin này.

Bệnh viện Phổi Hà Nội phối hợp với Bệnh viện Phổi Trung ương, Trung tâm các y tế quận/huyện, Viện Đại học Sydney Việt Nam và Tổ chức FIT chuẩn bị triển khai nghiên cứu trọng điểm của chương trình về thử nghiệm lâm sàng vắc xin lao tại Việt Nam. Chương trình do Quỹ Bill & Melinda Gates Medical Research Institute (Gates MRI) tài trợ.

Còn nhiều thách thức

Cũng tại sự kiện, PGS.TS Nguyễn Bình Hòa, Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Phó Trưởng ban Điều hành Chương trình Chống lao quốc gia cho rằng, hiện tỷ lệ điều trị thành công của bệnh nhân lao tại nước ta được duy trì ở mức cao (trên 90%).

Tuy vậy, theo PGS.TS Nguyễn Bình Hòa, công tác chống lao tại Việt Nam còn gặp không ít khó khăn và thách thức. Đó là vẫn còn tới hơn 40% bệnh nhân lao nằm trong cộng đồng chưa được phát hiện và điều trị.

Ngoài ra, công tác sàng lọc phát hiện chủ động lao trong nhóm người nguy cơ cao tại vùng sâu, vùng xa còn gặp nhiều khó khăn; sự tham gia của của các tổ chức chính trị, xã hội, dân sự trong công tác phòng, chống lao còn hạn chế…

Bên cạnh đó, công tác sàng lọc phát hiện chủ động lao trong nhóm người nguy cơ cao tại vùng sâu, vùng xa còn gặp nhiều khó khăn, sự tham gia của của các tổ chức chính trị, xã hội, dân sự trong công tác phòng, chống lao còn hạn chế…

Bác sĩ Vũ Quốc Tấn, Phụ trách Tổ lao, Trung tâm Y tế quận Ba Đình đề xuất các sáng kiến trong công tác chống lao TP Hà Nội

Đánh giá về những khó khăn trong công tác chống lao, bác sĩ Vũ Quốc Tấn, Phụ trách Tổ lao, Trưởng phòng khám Lao, Phòng khám ngoại trú Trung tâm Y tế quận Ba Đình chia sẻ: "Trong những năm qua, chương trình chống lao của Trung tâm Y tế quận Ba Đình đã đạt được một số kết quả tích cực.

Năm 2023, phòng khám đã điều trị và quản lý trên 150 bệnh nhân lao các thể đạt kết quả khỏi 95%; tư vấn và làm xét nghiệm sàng lọc tối đa những đối tượng tiếp xúc trực tiếp nguồn lây; phát hiện trên 40 bệnh nhân lao tiềm ẩn được tư vấn và điều trị dự phòng Lao.

Chương trình Chống lao TP Hà Nội triển khai phương pháp chẩn đoán lao 2-X (XQ và Xpert), Trung tâm Y tế quận đã chủ động lập kế hoạch khám sàng lọc lao và bệnh lao tại địa bàn có dịch tễ lao cao, kết quả phát hiện hơn 10 bệnh nhân trong cộng đồng.

Thực hiện việc chuyển nguồn thuốc điều trị miễn phí sang điều trị thông qua BHXH, Trung tâm Y tế quận Ba Đình đã kịp thời hoàn thiện quy trình cấp phát thuốc BHYT cho bệnh nhân Lao và HIV; tư vấn và hướng dẫn cho bệnh nhân kịp thời đáp ứng với yêu cầu của BHYT; quản lý và giám sát bệnh nhân lao điều trị tại các phường theo quy định của Chương trình Chống lao Quốc gia.

Tuy nhiên, bệnh nhân lao phần đa là đối tượng khó khăn về kinh tế thiếu hiểu biết về bệnh nên việc tuân thủ điều trị còn hạn chế. Sự biến động dân số tại thành phố lớn ảnh hưởng tới quá trình quản lý và điều trị dẫn đến kết quả điều trị thấp, nguy cơ kháng thuốc tăng lên".

Do đó, bác sĩ Tấn đề xuất, chương trình chống lao cần sự vào cuộc của các cấp chính quyền, xây dựng mạng lưới cộng tác viên y tế hoạt động cơ bản và hiệu quả; chung tay góp sức của các tổ chức quốc tế và nhà hảo tâm hỗ trợ cho chương trình lao và các bệnh nhân có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn cùng với việc sàng lọc sớm những đối tượng tiếp xúc nguồn lây để đưa vào điều trị kịp thời.