Vay tiền ngân hàng, phương thức trả, điều kiện ràng buộc quyết định không nhỏ

Đừng nhìn lãi suất

Do có nhu cầu xây nhà, đầu năm nay chị Ngân (Q.Phú Nhuận, TP.HCM) tìm đến một ngân hàng (NH) TMCP trên địa bàn để tìm hiểu và được NH đưa ra ba mức lãi suất (LS) tùy theo thời gian cố định LS.

Theo đó, nếu cố định một năm, LS là 7,5%/năm, cố định hai năm là 8,5%/năm và 9,5%/năm nếu cố định ba năm. Dù mức LS này khá “mềm” so với mức LS chung cùng thời điểm, nhưng tìm hiểu kỹ chị Ngân phát hiện NH đưa ra rất nhiều điều kiện ràng buộc.

Cụ thể, trong khi một số NH khác cho trả nợ trước hạn mà không tính phí trả nợ trước hạn, NH này yêu cầu khách vay không được trả nợ trước hạn hai năm nếu chọn gói cố định LS một năm. Tương tự, với gói cố định LS hai năm, không được trả trước hạn ba năm.

Nếu trả trước hạn, ngoài việc phải trả LS phạt, người vay còn bị thu hồi toàn bộ ưu đãi đã hưởng trước đó. Do mức LS cho vay thông thường với khách hàng cá nhân của NH này là 10,5-11%/năm, số tiền bị thu hồi sẽ không phải ít.

Chưa kể, thay vì chỉ tính tỉ lệ nhất định nhân với số tiền trả nợ trước hạn, NH này còn nhân thêm với số kỳ trả nợ trước hạn dẫn đến số tiền phạt trả nợ trước hạn sẽ cao hơn. Ngoài ra, người vay vẫn phải mua bảo hiểm cho khoản vay, phải làm thẻ để hằng tháng nộp tiền trả nợ và đăng ký Internet banking... làm phát sinh thêm chi phí.

Theo chị Ngân, nhân viên tư vấn hầu như chẳng đả động gì đến những ràng buộc này cho đến thời điểm ra công chứng hợp đồng. “Nếu tính đầy đủ những khoản này, mức LS thực tế sẽ cao hơn so với quảng cáo” - chị Ngân nói.

Thực tế với LS huy động liên tục tăng, các NH buộc phải tìm cách “tự bảo vệ” mình, đẩy rủi ro LS cho khách hàng. Nhiều NH đưa ra LS cho vay ban đầu rất thấp nhưng chỉ cố định trong vòng ba tháng đầu, sau đó LS được áp theo mức LS huy động 12 hoặc 13 tháng cộng với biên độ do NH quy định, thay đổi mỗi ba tháng một lần. Đặc biệt, biên độ cộng thêm hiện lên tới 4-5%, thay vì phổ biến ở mức 3,5% như trước. Nhiều NH còn tự thay đổi biên độ cộng thêm mà không thông báo trước.

Cũng như chị Ngân, chị Nguyễn Thị Hảo (Mỹ Đình – Hà Nội) khi mua xe vay của Ngân hàng Tpbanhk 400 triệu đồng, sau một năm chị đem trả số tiền đó thì bị phạt trả trước hạn hơn 10 triệu đồng.

Để tránh “bút sa gà chết”

Thực tế không chỉ chị Ngân, chị Hảo nhiều khách hàng khi đi vay tiền ngân hàng, không ít khách hàng cá nhân thường chỉ quan tâm xem mức lãi suất ngân hàng đưa ra mà ít để ý đến phương thức trả lãi như thế nào. Trong khi đó, phương thức trả lãi quyết định không nhỏ đến việc khoản vay đó đắt hay rẻ.

“Khi tiếp cận với ngân hàng để làm hồ sơ vay, khách hàng thường hay nhìn vào mức lãi suất cho vay ngân hàng đưa ra mà ít quan tâm đến phương thức trả lãi như thế nào. Một số người bị con số “đánh lừa”, vì cứ nghĩ mức lãi suất thấp hơn thì trả lãi ít hơn. Qua ví dụ trên cho thấy, mức lãi suất vay chỉ 8,5%/năm nhưng khách hàng lại phải trả tiền lãi ngân hàng nhiều hơn mức lãi suất 12%/năm. Vấn đề nằm ở chỗ phương thức tính lãi trên dư nợ ban đầu hay giảm dần, vì thế người vay cần lưu ý kỹ điều này trước khi ký hợp đồng vay vốn”, Trưởng phòng quản lý tín dụng cá nhân một ngân hàng cổ phần ở TP.HCM phân tích

Theo tìm hiểu của phóng viên báo Tuổi trẻ Thủ đô, hiện có hai cách tính lãi vay: tính trên dư nợ giảm dần hoặc tính lãi suất trên dư nợ ban đầu. Tùy theo mỗi cách tính mà số tiền người vay phải trả ngân hàng khác nhau. Chẳng hạn, một khoản vay 100 triệu đồng, thời gian vay 3 năm, lãi suất vay 12%/năm tính trên dư nợ giảm dần, trong tháng vay đầu tiên khách hàng trả ngân hàng gốc và lãi khoảng 3,8 triệu đồng. Do số tiền gốc trả dần hằng tháng được trừ đi nên tháng cuối cùng số tiền gốc và lãi mà khách hàng phải trả cho NH chỉ khoảng 2,8 triệu đồng. Trong trường hợp lãi suất vay cố định 3 năm (thường lãi suất vay tính trên dư nợ giảm dần sẽ thay đổi 3 hoặc 6 tháng 1 lần), phần lãi mà khách hàng phải trả cho khoản vay 100 triệu đồng là 18,5 triệu đồng.

Cũng với số tiền vay 100 triệu đồng, thời gian vay 3 năm nhưng lãi suất cho vay là 8,5%/năm, phương thức tính lãi trên dư nợ ban đầu, mỗi tháng khách trả gốc và lãi ngân hàng khoảng 3,5 triệu đồng. Số tiền này trả đều hằng tháng nên tính ra trong 3 năm, số lãi mà khách hàng trả ngân hàng khoảng 25,5 triệu đồng.

Như vậy, theo các chuyên gia, ngoài LS do NH chào mời, người dân nên tìm hiểu kỹ các điều kiện kèm theo để tránh bị rơi vào tình huống “bút sa gà chết”, chịu rủi ro về LS sau khi đặt bút ký hợp đồng.

Diễm Quỳnh