Việt Nam có nên mua dầu dự trữ lúc này?

Bài liên quan

Hiểu cho đúng về thị trường xăng dầu để đảm bảo lợi ích người tiêu dùng

Mua dầu tích trữ là không khả thi

Theo đó, đại diện PVN cho rằng, trong tình hình giá dầu thấp như hiện nay, việc mua dầu thô để tích trữ là hướng đi đúng đắn và hợp lý mang lại nhiều cơ hội cho đất nước.

Tuy nhiên thực tế có một số khó khăn như chưa có cơ chế chính sách về rủi ro cho hoạt động này (khi mua bắt đáy dẫn đến thua lỗ); hạ tầng lưu chứa còn hạn chế, không có kho dự trữ quốc gia, hiện nay chỉ có 2 kho chứa dầu thô của 2 nhà máy lọc dầu (Dung Quất, Nghi Sơn) phục vụ cho sản xuất của Nhà máy là chính. Việc thuê tàu trữ dầu không khả thi vào thời điểm này do tiềm lực tài chính còn khó khăn đặc biệt trong giai đoạn này.

Trước đó, ở thời điểm giá dầu thô trên thị trường thế giới chỉ còn 20 USD/thùng, đã có rất nhiều ý kiến cho rằng, đó là mức giá vô cùng thấp, các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu đầu mối cần phải đẩy mạnh nhập khẩu để tích trữ. Thậm chí có nhiều ý kiến chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, có thể đẩy mạnh nhập khẩu, giảm sản xuất xăng dầu trong nước sẽ rất có lợi cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và đảm bảo lợi ích cho người tiêu dùng.

Tuy nhiên, những lập luận đó đã trở lên không thuyết phục khi tuần qua, giá dầu trên thị trường thế giới tiếp tục rơi thẳng đứng, có lúc xuống tới mức chưa từng có, và không thể tưởng tượng được là -37,63 USD/thùng (giá dầu thô WTI ngày 20/4). Nếu như đã nhập về tối đa ở thời điểm trước đó, nhiều doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu đã thua thiệt rất lớn, khi giá dầu thô ở thời điểm trước đó tuy đã rất thấp nhưng còn là ở mức cao so với giá dầu ở thời điểm thấp nhất ngày 20/4.

Bên cạnh đó, những lý lẽ về việc nhập khẩu tối đa có thể xăng dầu về Việt Nam ở thời điểm đó là đảm bảo lợi ích người tiêu dùng cũng không chính xác. Theo một chuyên gia về xăng dầu trong nước, theo Nghị định 83/NĐ-CP về kinh doanh, điều hành giá xăng dầu trong nước, giá bán lẻ xăng dầu tại Việt Nam được xác định và công bố bởi các thương nhân đầu mối nhưng không cao hơn giá cơ sở do Bộ Công thương thông báo. Giá bán lẻ xăng dầu tại Việt Nam được điều chỉnh 15 ngày 1 lần, dựa trên giá xăng dầu công bố thế giới, và như vậy, người dân chỉ có thể hưởng việc giảm hoặc chịu việc tăng giá xăng dầu “muộn” hơn thế giới mà thôi.

Giá dầu giảm và dịch Covid-19 đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất kinh doanh của PVN.

Hơn nữa, công thức tính giá cơ sở (trần giá bán lẻ) theo quy định tại Nghị định 83 về quản lý hoạt động kinh doanh xăng dầu cũng đã chỉ ra việc xác định giá bán lẻ phụ thuộc vào giá xăng dầu thế giới. Như vậy, việc tiêu thụ hàng hóa trong nước hay nhập khẩu hoàn toàn không ảnh hưởng gì đến giá xăng dầu bán cho người tiêu dùng.

Hụt thu mạnh vì giá dầu âm

Việc giá dầu giảm sâu sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chỉ tiêu trọng yếu của Tập đoàn Dầu khí việt Nam (PVN).

Theo tính toán của PVN, nếu giá dầu trung bình cả năm 2020 đạt 30 USD/thùng thì doanh thu toàn tập đoàn giảm 19% so với kế hoạch năm, đạt 520 nghìn tỷ đồng (so với kế hoạch là 640,9 nghìn tỷ đồng); nộp ngân sách nhà nước toàn tập đoàn giảm 38,4% so kế hoạch năm đạt 50,6 nghìn tỷ đồng (so với kế hoạch là 82,1 nghìn tỷ đồng).

Trung bình nếu giá dầu giảm 1 USD thì doanh thu toàn PVN giảm 4,6 nghìn tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước giảm 1,0 nghìn tỷ đồng so với kế hoạch. Riêng đối với lĩnh vực khai thác dầu khí, giá dầu cứ giảm 1 USD/thùng thì doanh thu sẽ giảm khoảng 2,2 nghìn tỷ đồng/năm.

Hoạt động sản xuất và kinh doanh xăng dầu của PVN cũng chịu tác động tiêu cực từ dịch bệnh Covid-19 và giá dầu xuống thấp khi nhu cầu vận tải, lưu thông sụt giảm. Các nhà máy lọc dầu bị lỗ do tồn trữ, chênh lệch giá sản phẩm thấp (có lúc giá xăng thấp hơn giá dầu), nguy cơ dừng hoạt động do tồn kho cao. Về lĩnh vực dịch vụ kỹ thuật dầu khí cũng gặp khó tương tự khi các chủ đầu tư, nhà thầu có xu hướng cắt giảm và tối ưu hóa chi phí sản xuất.

Bên cạnh đó, với diễn biến giá dầu như hiện nay, nộp ngân sách toàn PVN dự kiến giảm khoảng 18,6 nghìn tỷ đồng/năm (so với giá dầu kế hoạch là 60 USD/thùng).

Những giải pháp cấp bách

Trước ảnh hưởng của giá dầu giảm, và dịch Covid-19, PVN muốn được Chính phủ và các ngành chức năng có giải pháp hỗ trợ ngày tài chính bằng các khoản vay giá rẻ về vốn lưu động cho tập đoàn và các đơn vị thành viên của; giãn khoản nợ vay tại các dự án/doanh nghiệp khó khăn của ngành.

Bên cạnh đó, PVN đề xuất Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng nhà nước Việt Nam cho phép tập đoàn và các đơn vị thành viên được sử dụng khoản tiền gửi của PVN và các đơn vị thành viên tại Ocean Bank hoặc cho phép được sử dụng khoản tiền này để thanh toán các nghĩa vụ nộp ngân sách Nhà nước.

Đòng thời, PVN cũng đề xuất Chính phủ điều tiết thị trường bán lẻ xăng dầu, xem xét tạm dừng nhập khẩu xăng dầu, xem xét cân đối cung cầu giữa sản xuất trong nước và nhập khẩu, điều hành giá xăng dầu ở mức hợp lý để duy trì hoạt động cho chuỗi sản xuất kinh doanh từ khai thác đến chế biến, cung ứng sản phẩm để cứu nền kinh tế chung của đất nước, duy trì công ăn việc làm của người lao động.

Theo đại diện PVN, ngay từ khi dịch bệnh có nguy cơ xảy ra và tác động kép của khủng hoảng giá dầu từ cuối tháng 1 và đầu tháng 02/2020, tập đoàn đã tập trung nghiên cứu và đánh giá tác động của dịch bệnh Covid-19 và khủng hoảng về giảm giá dầu để xây dựng và triển khai đồng bộ 5 nhóm giải pháp ứng phó (bao gồm các giải pháp về quản trị, đầu tư, tài chính, thị trường và cơ chế chính sách).

Theo đó, đối với nhóm giải pháp về quản trị: Toàn ngành tập trung chỉ đạo sản xuất, kinh doanh, cắt giảm tối đa chi phí sản xuất kinh doanh (tối thiểu 15%), giảm lương (10-20%), giảm hội họp, giao lưu... tăng cường quản trị chi phí tối ưu, triển khai áp dụng các công cụ, giải pháp nhằm giảm chi phí, tiết kiệm thời gian và nâng cao năng suất lao động.

Nhóm giải pháp về tài chính: Đánh giá tác động dòng tiền, có phương án hạn chế tác động và tận dụng cơ hội tối ưu, tái cơ cấu nguồn vốn, giảm chi phí vốn; tiết giảm chi phí lãi vay; huy động vốn vay; tăng cường quản lý thu hồi công nợ; cơ cấu lại các khoản nợ; đàm phán điều chỉnh lãi vay…

Nhóm giải pháp về đầu tư: Cập nhật, đánh giá, phân loại xác định nhóm các dự án ưu tiên; phân kỳ đầu tư, điều chỉnh tiến độ hợp lý; giãn dừng các dự án chưa thực sự quan trọng; tăng cường kiểm soát các hợp đồng; tìm kiếm cơ hội đầu tư mua mỏ tận dụng giá dầu thấp…

Nhóm giải pháp về thị trường: Bám sát diễn biến cung cầu, giá dầu thô và sản phẩm để có giải pháp kịp thời; đa dạng hóa kênh phân phối, tăng thị phần bán lẻ; xây dựng chính sách bán hàng linh động; mở rộng và tích hợp hệ thống phân phối để chia sẻ, tiết giảm chi phí; tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp trong nước có ngành nghề kinh doanh liên quan đến sản phẩm của đơn vị mình cung cấp; song song kiến nghị Chính phủ và các Bộ ngành xem xét có các chỉ đạo định hướng cân đối cung cầu, khuyến khích sản xuất trong nước, xử lý gian lận thương mại…

Nhóm giải pháp về cơ chế chính sách: Báo cáo kiến nghị Chính phủ và các Bộ ngành xem xét điều chỉnh sửa đổi một số chính sách thuế để hỗ trợ tháo gỡ khó khăn…

Ngoài ra, PVN cũng đã thành lập Ban Chỉ đạo và nhiều tổ chuyên môn để cập nhật hàng ngày tình hình diễn biến thị trường, tình hình sản xuất kinh doanh để kịp thời ứng phó khó khăn với dịch bệnh Covid-19 và giá dầu sụt giảm.