Xử lý trách nhiệm trong thực hiện các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước

Thu ngân sách Nhà nước vượt dự toán

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày tờ trình tại kỳ họp

Sáng 22/7, trình bày Tờ trình đề nghị Quốc hội phê chuẩn quyết toán ngân sách Nhà nước năm 2019. Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, tổng số thu ngân sách Nhà nước năm 2019 là 1.411.300 tỷ đồng; Tổng số chi là 1.633.300 tỷ đồng. Trong năm 2019, bội chi ngân sách Nhà nước là 222.000 tỷ đồng, tương đương 3,6% GDP, gồm: Bội chi ngân sách Trung ương là 209.500 tỷ đồng, bội chi ngân sách địa phương là 12.500 tỷ đồng.

Trong năm 2019, dự toán thu ngân sách Nhà nước là 1.411.300 tỷ đồng và đã quyết toán 1.553.611,589 tỷ đồng, tăng 10,1% (hơn 142.311 tỷ đồng) so với dự toán. Trong đó, chủ yếu là do tăng thu từ các khoản thu về nhà, đất, thu khác ngân sách, thuế xuất nhập khẩu và thu từ dầu thô. Số thu ở 3 khu vực kinh tế (doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, khu vực kinh tế ngoài quốc doanh) không đạt dự toán được giao.

“Nguyên nhân là do một số ngành có đóng góp số thu lớn cho ngân sách Nhà nước như nhóm ngành khai thác dầu thô, sản xuất lắp ráp ô tô trong nước, sản xuất linh kiện điện thoại… tăng trưởng thấp hơn dự kiến. Trong khi đó, số doanh nghiệp mới thành lập tăng nhưng chủ yếu là các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ được hưởng chính sách ưu đãi thuế theo quy định của luật nên số thuế đóng góp cho ngân sách Nhà nước chưa đạt như khi xây dựng dự toán. Cùng với đó, số doanh nghiệp chấm dứt kinh doanh, giải thể, tạm ngừng hoạt động ở mức cao”, đồng chí Hồ Đức Phớc lý giải.

Năm 2019, tình hình sản xuất, kinh doanh của một số doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn mất khả năng thanh toán, tự giải thể, phá sản, bỏ khỏi địa chỉ đăng ký kinh doanh… trong khi chưa hoàn thành nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước. Vì thế, số nợ thuế tính đến ngày 31/12/2019 là 99.705 tỷ đồng, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2018 (tăng 13.025 tỷ đồng).

Kiến nghị xử lý tài chính 61.761 tỷ đồng

Báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách Nhà nước năm 2019 do Tổng Kiểm toán Nhà nước Trần Sỹ Thanh trình bày cho biết, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính 61.761 tỷ đồng. Trong đó, tăng thu 5.103 tỷ đồng; Giảm chi ngân sách Nhà nước 13.247 tỷ đồng; Chuyển 5 vụ việc có dấu hiệu tội phạm được phát hiện thông qua hoạt động kiểm toán sang Cơ quan Cảnh sát điều tra để điều tra làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Trần Sỹ Thanh trình bày Báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách Nhà nước năm 2019

Về dự toán thu ngân sách Nhà nước, năm 2019, Quốc hội quyết định và Chính phủ giao 1.411.300 tỷ đồng. Qua kiểm toán cho thấy, dự toán thu tiền sử dụng đất chưa sát với khả năng của nguồn thu dẫn đến thực hiện vượt 70,8% so với dự toán. Trong khi đó, dự toán thu xuất nhập khẩu do Chính phủ lập và giao bằng 102,5% so với ước thực hiện năm 2018, chưa sát với khả năng.

Bộ Tài chính tiếp tục xây dựng dự toán hoàn thuế giá trị gia tăng đầu năm thấp hơn số địa phương lập và chưa sát với số phải hoàn trong năm dẫn đến hoàn vượt dự toán Quốc hội quyết định 21.742 tỷ đồng.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Trần Sỹ Thanh cho biết, dư nợ công đến ngày 31/12/2019 là 3.320.608 tỷ đồng, bằng 55% GDP; Các chỉ tiêu an toàn nợ công nằm trong giới hạn cho phép của Quốc hội. Tuy nhiên, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với tổng thu ngân sách Nhà nước có xu hướng tăng nhanh từ 15,8% năm 2016 lên 18,1% năm 2019 làm giảm mạnh dư địa cho nhiệm vụ chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên của ngân sách nhà nước và tiềm ẩn rủi ro đối với an ninh tài chính quốc gia.

Báo cáo thẩm tra quyết toán ngân sách Nhà nước năm 2019 của Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội nhận định, thu ngân sách Nhà nước năm 2019 vượt dự toán 10,1% thể hiện sự cố gắng, nỗ lực của Chính phủ trong việc cải thiện môi trường kinh doanh, thực hiện quản lý thu, cải cách hành chính trong quản lý thuế. Tuy nhiên, số tăng thu năm 2019 chủ yếu từ đất, tài nguyên và từ thu hồi vốn của Nhà nước… thể hiện cơ cấu thu chưa bền vững, phụ thuộc nhiều các yếu tố thiếu ổn định, không thường xuyên. Cùng với đó, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2019 chậm, trong đó chi đầu tư phát triển ngân sách trung ương chỉ đạt 60% so với dự toán.

Để nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng ngân sách Nhà nước, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đề nghị Chính phủ có giải pháp nâng cao tỷ lệ thực hiện các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, xử lý dứt điểm các kiến nghị chưa được thực hiện từ năm 2018 về trước; Đồng thời, xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân chưa hoặc không thực hiện các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước…