Dự án “siêu nghĩa trang” tại Tam Đảo, Vĩnh Phúc: Vượt thẩm quyền, bất chấp phản đối của người dân

Ngày 4/1/2017, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã có Tờ trình số 02/TTr-UBND do ông Vũ Chí Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh ký gửi Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc đề nghị cho triển khai quy hoạch, xây dựng khu công viên nghĩa trang tại núi Ngang (xã Bồ Lý, huyện Tam Đảo). Trong Tờ trình của UBND tỉnh cũng thừa nhận dự án vấp phải sự phản đối của người dân.

Nội dung Tờ trình thể hiện, từ tháng 6/2016, Công ty Bình Minh Xanh có văn bản đề xuất với UBND tỉnh dự án đầu tư xây dựng công viên nghĩa trang. Dự án dự kiến có tổng vốn đầu tư 685 tỷ đồng, tiến độ thực hiện từ quý I năm 2017 đến năm 2025. Địa điểm thực hiện dự án được nhắm tới là 153ha đất tại khu núi Ngang, trong đó đất dự kiến xây nghĩa trang chiếm khoảng 105,5ha.

Chỉ vỏn vẹn sau 2 ngày có Tờ trình, Thường trực Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đã thông qua dự án. Nghĩa trang dự kiến có 70.000 mộ phần cải táng và 2 triệu ngăn lưu tro cốt hỏa táng cùng đài hỏa táng đáp ứng được quy mô mộ phần nêu trên.

Những cánh rừng bạt ngàn ở Bồ Lý có nguy cơ bị “xóa sổ” khi dự án “siêu nghĩa trang” đi vào hoạt động

Đáng nói, địa điểm dự kiến xây nghĩa trang chính là khu vực rừng phòng hộ mà Nhà nước đã giao các hộ gia đình, cá nhân nhận trồng, chăm sóc và bảo vệ từ năm 2002. Dự án trên được triển khai không những “xoá sổ” hàng trăm hecta đất rừng phòng hộ mà còn ảnh hưởng đến đời sống dân sinh, tương lai của hàng nghìn hộ dân sống xung quanh dự án và cần phải có thời gian nghiên cứu, thẩm định.

Tuy nhiên, chỉ sau 2 ngày nhận được tờ trình, vào ngày 6/1/2017, Ban thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đã họp và thống nhất với tờ trình về quy hoạch xây dựng công viên nghĩa trang tại xã Bồ Lý. Trong 2 ngày, các thành viên Ban thường vụ liệu có đủ thời gian để nghiên cứu, tìm hiểu và thẩm định đầy đủ, chính xác về những tác động tiêu cực của dự án có thể xảy ra?

Khi nghe tin về dự án sắp được triển khai trên ngọn núi Ngang, hàng nghìn hộ dân sống tại xã Bồ Lý (Tam Đảo) và khu vực lân cận không khỏi hốt hoảng, lo lắng cho đời sống, môi trường và tương lai của con em họ.

Tam Đảo nổi tiếng với những thắng cảnh du lịch và có khí hậu lạnh, trong lành, nếu thu hồi hơn 100ha rừng phòng hộ để làm nghĩa trang sẽ ảnh hưởng rất lớn đến du lịch, môi trường nơi đây. Trong một thời gian dài, hàng trăm hộ dân đã có đơn thư kiến nghị, yêu cầu dừng dự án nghĩa trang gửi chính quyền địa phương nhưng vẫn chưa nhận được sự phản hồi rõ ràng.

Theo Quy hoạch Tổng thể kinh tế xã hội huyện Tam Đảo đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 của UBND huyện Tam Đảo ghi rõ: Tại Tam Đảo hiện có 537,66ha đất rừng phòng hộ, trong đó rừng đặc dụng là 12.328,41ha. Đất rừng phòng hộ và đặc dụng của Tam Đảo vừa làm chức năng phòng hộ, vừa làm chức năng bảo tồn đa dạng sinh học.

Đối với đất rừng phòng hộ tại xã Bồ Lý, bản quy hoạch chỉ rõ: Xã Bồ Lý thuộc cụm xã tiểu vùng 2, là vùng đệm rừng quốc gia Tam Đảo mang đặc trưng điển hình của xã miền núi có độ dốc cao, kinh tế xã hội chậm phát triển nhưng lại có mức độ ảnh hưởng lan tỏa đến các xã xung quanh. Định hướng phát triển của tiểu vùng này là nông, lâm nghiệp và dịch vụ du lịch (không có việc "xóa sổ" hàng trăm hecta rừng phòng hộ ở vùng đệm rừng quốc gia Tam Đảo để xây dựng nghĩa trang).

Việc “xóa sổ” hàng trăm hecta rừng phòng hộ tại núi Ngang, xã Bồ Lý không những trái với định hướng quy hoạch mà còn chưa đúng với quy định của pháp luật hiện hành.

Cụ thể, theo quy định của Luật Đất đai 2015, đất rừng phòng hộ là loại đất đặc biệt, có vai trò, ý nghĩa đặc biệt quan trọng nên pháp luật đưa ra một số hạn chế nhất định trong hoạt động chuyển nhượng. Khi muốn chuyển đổi đất rừng phòng hộ sang đất nghĩa trang buộc phải xin phép Thủ tướng Chính phủ với diện tích trên 20ha. Đặc biệt, theo Luật Đầu tư công, chuyển đổi trên 100ha rừng phòng hộ sang làm đất nghĩa trang phải được Quốc hội thông qua.

Liên quan đến vụ việc này, sáng 23/1/2017, đại diện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, đơn vị sẽ cho kiểm tra phản ánh, để nắm tình hình sự việc. “Rừng phòng hộ này thuộc tỉnh xác lập, quản lý. Nếu triển khai dự án tại khu vực có rừng phòng hộ thì tỉnh Vĩnh Phúc phải có văn bản báo cáo với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn để xin ý kiến thỏa thuận và phải có sự đồng ý của Bộ. Đến nay chúng tôi chưa nhận được văn bản gì của địa phương”, ông Cao Chí Công, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp cho hay.

Lãnh đạo Tổng cục Lâm nghiệp cho biết thêm: “Nếu chỉ có tờ trình dự án của đơn vị chủ đầu tư mà đã thông qua và thực hiện dự án là không đúng. Một dự án muốn được chấp thuận, thực hiện phải tiến hành khảo sát, đánh giá tác động môi trường… chứ đâu có dễ dàng như vậy. Nếu việc chuyển đổi rừng phòng hộ với diện tích lớn thì phải trình xin ý kiến của Quốc hội. Chúng tôi sẽ cho anh em kiểm tra lại thông tin này”.

Như vậy, vấn đề “xóa sổ” hơn 100ha rừng phòng hộ để chuyển sang làm nghĩa trang đón hơn 2 triệu người chết về Tam Đảo không chỉ dừng lại ở vấn đề bức xúc, phản đối của người dân mà còn chưa tuân thủ quy hoạch hiện có của địa phương. Hơn nữa, theo quy định, dự án này còn phải trình Thủ tướng Chính phủ, Quốc hội xem xét, phê duyệt. Đề nghị các cơ quan chức năng sớm làm rõ các căn cứ pháp lý để triển khai dự án này...