Đề xuất xem xét giảm thuế thu nhập cá nhân cho các gia đình sinh đủ hai con

Tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ yên tâm sinh và nuôi con

Chiều 10/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận về Luật Dân số và Luật Phòng bệnh.

Thảo luận về dự thảo Luật Dân số, đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên (Đoàn ĐBQH Tây Ninh) cho biết, về Khoản 1, Điều 13 quy định một số chính sách hỗ trợ, khuyến khích sinh đủ hai con như hỗ trợ thai sản, hỗ trợ tài chính, nhà ở. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy việc triển khai các chính sách này, đặc biệt là chính sách về nhà ở, gặp rất nhiều khó khăn do hạn chế về nguồn lực và khả năng cân đối ngân sách, nhất là tại các địa phương có điều kiện kinh tế khó khăn. Ngoài ra, các chính sách hiện nay chưa thực sự khuyến khích mạnh mẽ vai trò của nam giới trong việc chia sẻ, chăm sóc con cái.

Quang cảnh phiên thảo luận tại Hội trường

Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên đề nghị Ban soạn thảo rà soát quy định theo hướng linh hoạt, phù hợp với thực tiễn, bảo đảm tính khả thi, đồng thời bổ sung một số chính sách mang tính bền vững, thiết thực như hỗ trợ phát triển hệ thống dịch vụ trông giữ trẻ, giáo dục mầm non công lập và ngoài công lập, bảo đảm chất lượng.

“Đây là giải pháp căn cơ giúp giảm gánh nặng chăm sóc con nhỏ cho các gia đình, tạo điều kiện cho phụ nữ, đặc biệt là lao động nữ, sớm quay lại thị trường lao động” – nữ đại biểu nói.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu

Ngoài ra, bà Nguyễn Hoàng Uyên cho rằng, cần xem xét chính sách giảm thuế thu nhập cá nhân cho các gia đình sinh đủ hai con. Đây là hình thức hỗ trợ trực tiếp, có tính khích lệ cao và phù hợp với xu hướng chính sách tại một số quốc gia đang đối mặt với tỷ suất sinh thấp. Chính sách này không chỉ hỗ trợ tài chính mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ yên tâm sinh và nuôi con, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu dân số.

Góp ý thêm về Điểm B, Khoản 1, Điều 13 quy định hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc thiểu số, đại biểu cho rằng, quy định này nhằm khuyến khích tăng mức sinh, song cần được nghiên cứu “hết sức thận trọng”, bởi thực tiễn cho thấy tỷ suất sinh ở nhóm dân tộc thiểu số vốn đã cao hơn so với mức bình quân chung của cả nước, trong khi điều kiện sống của đồng bào còn vô vàn khó khăn.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên (Đoàn ĐBQH Tây Ninh)

Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên đề nghị: Luật cần ưu tiên các chính sách phát triển kinh tế - xã hội toàn diện như nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, giáo dục, bảo đảm nhà ở, giao thông và cơ sở hạ tầng; Lồng ghép các chính sách nâng cao vị thế kinh tế của phụ nữ, bảo đảm họ được tiếp cận việc làm, đất đai và tín dụng để tự chủ hơn trong việc quyết định sinh sản; Mọi can thiệp chính sách về dân số phải bảo đảm phù hợp với văn hóa và có sự tham gia của cộng đồng, đặc biệt là phụ nữ.

Chính sách nghỉ thai sản cần linh hoạt hơn

Tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH Hải Phòng) bày tỏ, việc ban hành luật lần này là vô cùng cần thiết, bởi các chính sách dân số hiện hành đã bộc lộ nhiều hạn chế, không còn phù hợp với thực trạng dân số Việt Nam hiện nay.

Để tiếp tục hoàn thiện dự thảo, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga góp ý “cần cân nhắc kỹ lưỡng” Điểm a, Khoản 1, Điều 13 trong dự thảo quy định “Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai: Phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng”.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH Hải Phòng)

Bà Nga cho rằng, quy định này sẽ nhận được sự đồng tình của khá nhiều những người đã, đang và sẽ làm mẹ, song khi kéo dài thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ, doanh nghiệp sẽ có xu hướng e ngại tuyển hoặc bố trí lao động nữ vào các vị trí quan trọng do lo ngại gián đoạn công việc và chi phí phát sinh.

“Quy định này có thể vô tình trở thành rào cản đối với lao động nữ và làm gia tăng nguy cơ phân biệt đối xử về giới trong tuyển dụng và sử dụng lao động nữ” – đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nói.

Bên cạnh đó, đối với nhóm phụ nữ hiện nay có xu hướng coi trọng sự nghiệp, đặc biệt là nhóm lao động trẻ, lao động chất lượng cao, chính sách tăng thời gian nghỉ thai sản có thể tạo tâm lý e ngại sinh con thứ hai. Do sự lo lắng rằng việc vắng mặt dài hơn sẽ ảnh hưởng đến cơ hội thăng tiến, đánh giá hiệu quả công việc hoặc vị trí trong cơ quan, doanh nghiệp.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề xuất, nên có quy định mở, có sự phân biệt giữa các nhóm nghề, ngành, khu vực trước khi áp dụng; đồng thời, cần song song bổ sung các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, giảm chi phí sử dụng lao động nữ, cũng như có chính sách bảo đảm cơ hội thăng tiến bình đẳng cho phụ nữ sau khi nghỉ thai sản.

Mặt khác, thay vì chỉ tập trung kéo dài thời gian nghỉ thai sản cho phụ nữ, cần mở rộng các chính sách hỗ trợ thực chất hơn để giảm gánh nặng cho phụ nữ trong việc sinh con và chăm sóc con.

Đại biểu gợi ý, một trong những vấn đề cần được quan tâm là phát triển hệ thống nhà trẻ, cơ sở trông giữ trẻ từ 6 tháng tuổi, tạo điều kiện để phụ nữ quay trở lại công việc sớm hơn nếu họ có nhu cầu. Bên cạnh đó, cần thay đổi tư duy trong xây dựng chính sách, nên quy định vợ hoặc chồng đều có thể nghỉ dài ngày để chăm sóc con mới sinh, thay vì chỉ quy định phụ nữ nghỉ dài như hiện nay.

“Bên cạnh đó, có thể xem xét cơ chế linh hoạt, trong đó tổng thời gian nghỉ của cả hai vợ chồng không quá 7 hoặc 8 tháng, tùy gia đình lựa chọn phân bổ. Cách tiếp cận này vừa bảo đảm trẻ được chăm sóc, vừa thúc đẩy sự chia sẻ trách nhiệm giữa cha và mẹ, giảm áp lực cho phụ nữ trong giai đoạn sau sinh” – đại biểu nói.

Tiếp tục hoàn thiện 2 đạo luật

Phát biểu tại Hội trường về hai dự án Luật Dân số và Luật Phòng bệnh, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh: Đây là hai đạo luật có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần kiện toàn hệ thống pháp luật về y tế, bảo đảm sức khỏe Nhân dân và thích ứng với yêu cầu phát triển mới sau đại dịch.

Giải trình về Dự án Luật Dân số, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, đây là một lĩnh vực rộng, bao quát toàn bộ các vấn đề liên quan đến con người, quyền con người và chính sách phát triển. Trong quá trình xây dựng, Bộ Y tế đã rà soát hơn 60 luật/bộ luật có nội dung liên quan. Theo Bộ trưởng, một điểm đổi mới căn bản của dự thảo lần này là chuyển hướng từ “Dân số và Chính sách kế hoạch hóa gia đình” sang “Dân số và Phát triển”, nhằm giải quyết đồng bộ bốn trụ cột: quy mô, cơ cấu, phân bố và chất lượng dân số, trong mối quan hệ với phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và từng địa phương.

Các đại biểu tham dự phiên thảo luận

Đối với Luật Phòng bệnh, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, đây là đạo luật có tính chất đa ngành, liên quan tới nhiều lĩnh vực khác nhau. Qua rà soát, có 63 luật hiện hành có nội dung liên quan đến phòng bệnh, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân.

Việc ban hành Luật Phòng bệnh nhằm thể chế hóa tinh thần các Nghị quyết 20 và 72 của Bộ Chính trị - chuyển tư duy từ “chữa bệnh” sang “chủ động phòng bệnh”, lấy người dân làm trung tâm, phòng bệnh sớm, phòng bệnh từ xa.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh, với tinh thần cầu thị và trách nhiệm cao nhất, Bộ Y tế sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội, hoàn thiện dự án luật, trình Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, thông qua ngay trong kỳ họp này. Bộ trưởng cũng mong muốn nhận được sự đồng thuận, ủng hộ của các đại biểu Quốc hội để hai dự án luật quan trọng này sớm được ban hành, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân trong giai đoạn tới.

Thái Sơn