Dự kiến tăng phụ cấp lên 80% cho giáo viên mầm non vùng khó

Bộ GD&ĐT vừa công bố dự thảo Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức và người lao động trong các cơ sở giáo dục công lập trên Cổng thông tin điện tử của Bộ để lấy ý kiến đóng góp theo quy định.

Dự thảo này nhằm khắc phục những bất cập trong các quy định hiện hành, đảm bảo quyền lợi công bằng và thể hiện cam kết của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục.

Trường Mầm non Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Hà Nội

Sự cần thiết ban hành Nghị định mới

Các quy định hiện hành, bao gồm Quyết định số 244/2005/QĐ-TTg ngày 6/10/2005 và Thông tư liên tịch số 01/2006/TTLT-BGDĐT-BNV-BTC ngày 23/1/2006, sau 20 năm thi hành, đã góp phần nâng cao thu nhập, bảo đảm điều kiện cần thiết để nhà giáo thực hiện đầy đủ vai trò, trách nhiệm của mình, qua đó nâng cao chất lượng giáo dục. Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề còn một số bất cập.

Tổng thu nhập của giáo viên mầm non chưa tương xứng với tính đặc thù và mức độ phức tạp của hoạt động nghề nghiệp: Giáo viên mầm non phải chăm sóc, giáo dục trẻ từ 3 tháng đến 6 tuổi, đòi hỏi sự tập trung cao độ để đảm bảo an toàn và thu hút sự chú ý của trẻ, thường làm việc 9 - 10 giờ/ngày…

Tuy nhiên, thu nhập của họ thấp nhất so với các cấp học khác (hệ số lương khởi điểm 2,10, phụ cấp 35%, tổng thu nhập khoảng 6,63 triệu đồng/tháng), dẫn đến tỷ lệ nghỉ việc cao, với 1.600 giáo viên mầm non bỏ việc từ tháng 8/2023 đến 4/2024, chiếm 22% tổng số giáo viên nghỉ việc.

Mức phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với giáo viên trường dự bị đại học chưa công bằng so với giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú: Mặc dù có mức độ phức tạp công việc tương đồng (quản lý, chăm sóc học sinh nội trú, tổ chức các hoạt động giữ gìn và phát triển di sản văn hoá dân tộc), có bảng lương áp dụng đối với từng hạng chức danh nghề nghiệp như nhau nhưng hiện nay, chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với giáo viên trường dự bị đại học và giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú có sự khác nhau. Cụ thể, giáo viên trường dự bị đại học là 50% và giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú là 70%.

Bên cạnh đó, còn tồn tại sự chồng chéo, thiếu đồng bộ trong hệ thống văn bản pháp lý và áp dụng chưa thống nhất giữa các địa phương: Tiêu chí xác định khu vực kinh tế - xã hội còn khác nhau, gây ra sự bất cập trong áp dụng phụ cấp. Nhiều văn bản xác định vùng miền núi, vùng cao đã hết hiệu lực nhưng vẫn được sử dụng làm căn cứ chi trả phụ cấp.

Đồng thời, sự thay đổi đơn vị hành chính qua các năm (tách, nhập) không được cập nhật kịp thời gây khó khăn trong thực hiện chính sách. Trong thực thi chính sách, các địa phương áp dụng mức phụ cấp cũng khác nhau do cách hiểu khác về địa bàn được hưởng (ví dụ cùng là giáo viên thành phố nhưng có nơi chi trả 35%, nơi 50%). Một số địa phương vẫn chi trả phụ cấp ưu đãi theo mức cũ mặc dù xã đã đạt chuẩn nông thôn mới và chuyển khu vực.

Nhân viên trường học chưa được hưởng chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề: Hiện nay, đa số các vị trí nhân viên áp dụng bảng lương của viên chức loại B hoặc A0 theo Nghị định số 204/2004/NĐ-CP là hai bảng lương thấp nhất trong các bảng lương của cán bộ, công chức, viên chức.

Bên cạnh đó, các vị trí viên chức thiết bị thí nghiệm, giáo vụ, hỗ trợ giáo dục người khuyết tật chỉ có 1 hạng nên không có cơ hội để được thăng hạng chức danh nghề nghiệp và được áp dụng bảng lương có hệ số lương khởi điểm cao hơn, khoảng cách lương giữa các bậc dài hơn, dải lương rộng hơn; các vị trí nhân viên khác thực tế cơ hội để thăng hạng rất hiếm.

Với mức thu nhập và yêu cầu công việc như hiện nay, cơ sở giáo dục khó tuyển dụng được các vị trí việc làm nhân viên chuyên trách, các nhiệm vụ của nhân viên nhằm hỗ trợ cho hoạt động dạy học, giáo dục không được đầy đủ, kịp thời và bảo đảm chất lượng theo yêu cầu.

Những bất cập nêu trên giảm động lực gắn bó với nghề, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục và sự ổn định của đội ngũ nhân sự ngành Giáo dục, đòi hỏi một quy định mới để đảm bảo công bằng và hỗ trợ hiệu quả hơn.

Những điểm mới đáng chú ý trong dự thảo Nghị định

Dự thảo Nghị định được xây dựng dựa trên việc kế thừa các quy định còn phù hợp của Quyết định số 244/2005/QĐ-TTg và Thông tư liên tịch số 01/TTLT-BGD&ĐT-BNV-BTC, đồng thời điều chỉnh, bổ sung nhiều nội dung quan trọng.

Mở rộng đối tượng áp dụng: Dự thảo Nghị định mới áp dụng cho tất cả viên chức và người lao động (bao gồm người tập sự, thử việc, hợp đồng) tại các cơ sở giáo dục công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, trừ các cơ sở thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và cơ quan cơ yếu.

Bộ GD&ĐT lấy ý kiến về điều chỉnh mức phụ cấp ưu đãi theo nghề, cụ thể: Giáo viên mầm non sẽ được tăng phụ cấp từ 35 lên 45% ở vùng thuận lợi và lên 80% ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, nhằm phản ánh đúng mức độ phức tạp và áp lực công việc.

Giáo viên trường dự bị đại học được nâng phụ cấp từ 50 lên 70%, ngang bằng với giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú, đảm bảo công bằng cho các nhiệm vụ tương đồng.

Nhân viên trường học được bổ sung phụ cấp lần đầu tiên, với mức 15% cho các vị trí hỗ trợ, phục vụ (thư viện, văn thư...), 20% cho chức danh chuyên môn dùng chung (kế toán, y tế...), và 25% cho chức danh chuyên ngành, nhằm ghi nhận vai trò quan trọng của họ.

Cơ sở xác định mức phụ cấp: Quyết định 244/2005/QĐ-TTg xác định mức phụ cấp chủ yếu dựa vào cấp học, loại trường và địa bàn công tác (đồng bằng và miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa). Tuy nhiên, dự thảo Nghị định mới xác định mức phụ cấp dựa trên nhóm vị trí việc làm (hỗ trợ, chuyên môn dùng chung, chức danh nghề nghiệp chuyên ngành) kết hợp với cấp học, loại trường, địa bàn công.

Quy định chi tiết hơn về cách tính phụ cấp: Quyết định 244/2005/QĐ-TTg quy định phụ cấp tính trên mức lương theo ngạch, bậc cộng phụ cấp chức vụ lãnh đạo, phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có). Dự thảo Nghị định mới quy định cách tính cụ thể hơn, bao gồm cả hệ số chênh lệch bảo lưu (nếu có) và cách tính cho người lao động không hưởng lương theo hệ số.

Bổ sung quy định về thời gian không được tính hưởng phụ cấp: Dự thảo Nghị định mới liệt kê rõ các trường hợp không được tính hưởng phụ cấp như thời gian đi công tác, học tập ở nước ngoài hưởng 40% lương, thời gian bị đình chỉ công tác liên tục từ 1 tháng trở lên, thời gian nghỉ việc hưởng trợ cấp BHXH (trừ ốm đau, thai sản), thời gian nghỉ khác vượt quá quy định

Bổ sung quy định về điều khoản áp dụng: Dự thảo Nghị định bổ sung các quy định chi tiết về hưởng phụ cấp trong các trường hợp biệt phái, hưởng nhiều loại phụ cấp hoặc nhiều mức phụ cấp trong cùng một nghị định (chỉ hưởng mức cao nhất), thay đổi phân loại đơn vị hành chính, công tác tại trường có nhiều cấp học, làm việc liên trường, dạy ở nhiều điểm trường, và viên chức ngoài sư phạm tham gia giảng dạy tại trường sư phạm. Những quy định này chưa thể hiện rõ trong Quyết định số 244.

Dự thảo Nghị định không chỉ khắc phục những bất cập của các quy định hiện hành mà còn thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với đội ngũ nhà giáo và nhân viên giáo dục.

Việc ban hành Nghị định sẽ tạo hành lang pháp lý để các địa phương triển khai chính sách một cách đồng bộ, công bằng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, giữ chân nhân sự và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành giáo dục Việt Nam.