Đường sắt đô thị sẽ là “xương sống” của giao thông Đà Nẵng

Hội thảo “Xây dựng hệ thống đường sắt đô thị Đà Nẵng - Tầm nhìn, thách thức và giải pháp bền vững” (Ảnh Út Vũ)

Ngày 24/10, UBND TP Đà Nẵng tổ chức hội thảo “Xây dựng hệ thống đường sắt đô thị Đà Nẵng - Tầm nhìn, thách thức và giải pháp bền vững”. Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Lê Quang Nam và Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam (Bộ Xây dựng) Trần Thiện Cảnh chủ trì hội thảo.

Biểu tượng khát vọng đưa Đà Nẵng lên tầm vóc mới

Theo quy hoạch, đường sắt đô thị sẽ là “xương sống” của hệ thống giao thông thông minh, được tích hợp đồng bộ với xe buýt nhanh, xe buýt điện, xe đạp công cộng, kết nối các khu vực như cảng Liên Chiểu, sân bay, trung tâm hành chính, trường học, bệnh viện, khu du lịch và khu công nghiệp.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Lê Quang Nam cho biết, Đà Nẵng đang trong giai đoạn chuyển mình hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế - xã hội lớn của cả nước và khu vực Đông Nam Á. Cùng với sự tăng trưởng, áp lực lên hệ thống giao thông đô thị ngày càng lớn.

Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Lê Quang Nam phát biểu khai mạc hội thảo (Ảnh Út Vũ)

Do đó, Đà Nẵng cần có bước đột phá trong phát triển hạ tầng giao thông công cộng thông minh, thân thiện môi trường, trong đó đường sắt đô thị giữ vai trò xương sống. Hệ thống metro không chỉ giúp giảm ùn tắc mà còn định hình không gian phát triển đô thị hiện đại, bền vững như các thành phố Seoul, Tokyo, Singapore.

Đây không chỉ là một dự án giao thông, đây là công trình của tầm nhìn, thể hiện khát vọng đưa Đà Nẵng vươn tầm với tầm vóc khu vực, kết nối các khu vực chức năng, duy trì tăng trưởng kinh tế và kiến tạo một môi trường sống xanh, sạch, đẹp hơn cho thế hệ mai sau.

Theo ông Nam, định hướng quy hoạch hệ thống đường sắt đô thị của Đà Nẵng sẽ gồm 16 tuyến, tổng chiều dài 294 km, kết nối các địa điểm quan trọng trong và ngoài thành phố. Trong giai đoạn đầu, Đà Nẵng ưu tiên đầu tư 2 tuyến: Tuyến nối từ sân bay quốc tế Đà Nẵng - Hội An - Tam Kỳ - Chu Lai và tuyến nối ga đường sắt tốc độ cao với ga đường sắt đô thị trung tâm.

“Nguyên tắc là mỗi điểm đô thị cách ga metro không quá 500m, ngoại ô không quá 2km; thời gian chuyển phương tiện không quá 5 phút. Đường sắt đô thị không chỉ là công trình giao thông mà còn là nền tảng hình thành đô thị thông minh, xanh và kết nối” Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng nhấn mạnh.

Tại hội thảo, đông đảo chuyên gia trong nước và quốc tế đã tập trung thảo luận phân tích rõ những thách thức, chia sẻ kinh nghiệm, về quy hoạch, đầu tư, vận hành và cơ chế phát triển mạng lưới đường sắt đô thị - một trong những dự án chiến lược định hình tương lai đô thị Đà Nẵng.

Định hướng quy hoạch hệ thống đường sắt đô thị của Đà Nẵng sẽ gồm 16 tuyến, tổng chiều dài 294km

Trong đó, các đại biểu tham gia tham luận về kinh nghiệm của TP Hà Nội trong việc đầu tư xây dựng các tuyến đường sắt đô thị; một số bài học kinh nghiệm trong quá trình triển khai xây dựng dự án tuyến đường sắt đô thị số 1 TP Hồ Chí Minh; kinh nghiệm quản lý dự án, vận hành, bảo trì và phát triển đô thị (TOD) của đường sắt đô thị tại thành phố Thâm Quyến (Trung Quốc) và đề xuất mạng lưới đường sắt đô thị cho TP Đà Nẵng.

Cùng với đó, các đại biểu cũng nghe tham luận về kế hoạch thực hiện nghiên cứu tổng thể phát triển mạng lưới đường sắt đô thị tại TP Hồ Chí Minh; phân tích các loại hình đường sắt đô thị thịnh hành toàn cầu, ưu nhược điểm và khuyến nghị mô hình phù hợp nhất cho Đà Nẵng; các chính sách mới để thúc đẩy phát triển lĩnh vực đường sắt.

Ông Lương Thạch Vỹ, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Đà Nẵng báo cáo quy hoạch các tuyến đường sắt đô thị thành phố và kế hoạch đầu tư xây dựng các tuyến đường sắt đô thị thành phố.

Cụ thể, định hướng quy hoạch đường sắt đô thị gồm 16 tuyến với tổng chiều dài hơn 204km, được đầu tư giai đoạn 2025 - 2045. Trong đó, có hai dự án ưu tiên nghiên cứu: tuyến Đà Nẵng - Hội An - Tam Kỳ - Chu Lai, và tuyến kết nối ga đường sắt tốc độ cao với ga metro trung tâm.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Đà Nẵng Lương Thạch Vỹ báo cáo quy hoạch các tuyến đường sắt đô thị thành phố (Ảnh Út Vũ)

Trong hệ thống tuyến đường sắt đô thị, tuyến ưu tiên nghiên cứu gồm tuyến thứ nhất nối từ sân bay quốc tế Đà Nẵng - Hội An - Tam Kỳ - Chu Lai.

Tuyến này chia thành 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 nối sân bay quốc tế Đà Nẵng tới Hội An gồm đường sắt LRT2 nối từ sân bay Đà Nẵng - nối bãi biển Mỹ Khê dài hơn 7km, và MRT2 nối từ ĐH Việt Hàn - ga Đà Nẵng hiện tại dài hơn 17km với kế hoạch đầu tư từ 2025 - 2030.

Giai đoạn 2 kế hoạch đầu tư sau năm 2030 nối từ Hội An - Tam Kỳ - Chu Lai. Tuyến thứ 2 ưu tiên nghiên cứu là đường sắt nối từ nhà ga đường sắt tốc độ cao đến ga đường sắt đô thị trung tâm. Mục tiêu tuyến đường sắt này là phục vụ kết nối khu vực ga đường sắt tốc độ cao quốc gia vào khu vực trung tâm thành phố.

Các đại biểu đã tập trung thảo luận phân tích rõ những thách thức, chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất cơ chế phát triển mạng lưới đường sắt đô thị (Ảnh Út Vũ)

Được biết, 3 nguồn vốn chính được xác định cho dự án gồm ngân sách nhà nước, vốn ODA và đầu tư PPP, trong đó ưu tiên kêu gọi nguồn lực tư nhân. Nhà đầu tư có thể xây dựng hạ tầng, thiết bị khai thác, đồng thời kết hợp phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit Oriented Development) phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng quanh các nhà ga.

Bước đột phá về hạ tầng đô thị

Tại hội thảo, Ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm quý báu trong triển khai các tuyến metro, từ khâu thiết kế, giải phóng mặt bằng đến quản lý dự án và huy động vốn.

Các chuyên gia quốc tế đến từ Thâm Quyến (Trung Quốc) đã chia sẻ về kinh nghiệm quản lý dự án, vận hành, bảo trì và phát triển đô thị (TOD) của đường sắt đô thị tại TP Thâm Quyến, đề xuất mạng lưới đường sắt đô thị cho TP Đà Nẵng.

Trưởng ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội Nguyễn Cao Minh chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất tại hội thảo (Ảnh danang.gov)

Theo ông Nguyễn Cao Minh, Trưởng ban Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội, đường sắt đô thị là “xương sống của giao thông công cộng”, nhưng quá trình đầu tư, xây dựng và vận hành rất phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về thể chế, quy hoạch, công nghệ và nhân lực.

“Một bài học lớn rút ra từ Hà Nội là phải thống nhất quy hoạch ngay từ đầu, gắn kết hạ tầng metro với phát triển đô thị, nhà ở và các phương tiện giao thông công cộng khác. Mô hình TOD (Transit-Oriented Development) được coi là hướng đi tất yếu để huy động nguồn lực xã hội hóa, kết hợp phát triển đô thị - thương mại - dịch vụ quanh các nhà ga, tạo giá trị gia tăng cho đất đai và tái đầu tư cho hạ tầng giao thông công cộng” ông Nguyễn Cao Minh nói.

Bày tỏ ý kiến, tiến sĩ Nguyễn Quốc Hiển, Phó Trưởng ban Ban quản lý Đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh chia sẻ, sau hơn 12 năm triển khai và nhiều tháng vận hành, TP Hồ Chí Minh đã có được “kho dữ liệu thực tế” về quy hoạch, kỹ thuật, công nghệ và vận hành hệ thống đường sắt đô thị.

Phối cảnh một tuyến đường sắt đô thị Đà Nẵng

TP Hồ Chí Minh hiện quy hoạch 1.000km đường sắt đô thị, gồm 27 tuyến, sau khi rà soát và mở rộng phạm vi liên kết. Đây mới là con số tổng hợp, đơn vị đang triển khai gói thầu tổng thể để rà soát, điều chỉnh cho phù hợp với thực tế phát triển vùng.

“Đà Nẵng cần ưu tiên tuyến gắn với du lịch và kết nối hàng hóa từ cảng biển đến các khu công nghiệp Chu Lai, Điện Nam - Điện Ngọc, bởi khi giao thông vận tải hiệu quả, du lịch và công nghiệp đều hưởng lợi. Đối chiếu kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn Việt Nam để lựa chọn mô hình công nghệ tối ưu cho Đà Nẵng; cơ chế đặc thù, phát triển công nghiệp và xây dựng nguồn nhân lực bền vững cho đường sắt Đà Nẵng”, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hiển đề xuất.

Việc phát triển đường sắt đô thị tại Đà Nẵng không chỉ nhằm giải quyết bài toán giao thông, mà còn mở ra hướng phát triển đô thị thông minh, bền vững và thân thiện môi trường, thúc đẩy dịch vụ - du lịch - logistics, tạo động lực mới cho toàn vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.

Đoàn Minh