Generative AI sẽ giúp tạo ra thêm nhiều việc làm mới trong xã hội

Kỹ năng thiết yếu mới

AI tạo sinh (Generative AI) là một loại trí tuệ nhân tạo tập trung vào việc tạo ra nội dung, dữ liệu mới dựa trên dữ liệu hiện có, đây cũng là một phần ứng dụng của lĩnh vực máy học (Machine Learning). Cũng giống như các dạng trí tuệ nhân tạo khác, Generative AI sẽ "học" cách thực hiện các hành động được yêu cầu nhờ vào các dữ liệu đã thu thập được trong quá khứ. Không chỉ đơn giản là phân loại hoặc xác định dữ liệu như các AI phổ biến khác, Generative AI sẽ tạo ra nội dung hoàn toàn mới từ văn bản, hình ảnh, thậm chí cả mã máy tính dựa trên quá trình "đào tạo" đó.

Ảnh minh họa

Ứng dụng Generative AI nổi tiếng nhất là ChatGPT, một chatbot do OpenAI phát hành vào cuối năm ngoái và được Microsoft hậu thuẫn. Generative AI được mọi người biết đến như một trợ lý khổng lồ về mặt ngôn ngữ khi có khả năng nhận yêu cầu bằng văn bản (đầu vào) và sau đó phản hồi với ngôn từ (và lập luận) tự nhiên như một con người.

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đưa ra nhận định, hơn 25% nhân viên có thể bị thay thế vì “cuộc cách mạng” trí tuệ nhân tạo.

Thực tế, sau tất cả sự tò mò, phấn khích thử nghiệm ban đầu đối với các công cụ trí tuệ nhân tạo như ChatGPT, việc sử dụng chúng trong công việc đang dần trở nên phổ biến hơn.

Nhiều người đã sử dụng chúng để soạn thảo email, tóm tắt ghi chú cuộc họp, soạn thảo hợp đồng, lên kế hoạch cho các kỳ nghỉ và tìm câu trả lời cho các câu hỏi phức tạp.

“Mọi người có thể sử dụng Generative AI như một trong những trợ lý cá nhân đắc lực nhưng phải hiểu cách tương tác với nó”, anh Nguyễn Văn Hiến, nhân viên một công nghệ thông tin tại Hà Nội chia sẻ.

Đối với một số người, đây có thể là một nghề nghiệp đầy hứa hẹn trong tương lai. Các nhà phát triển Generative AI đã thuê các kỹ sư chuyên ra lệnh cho Generative AI để kiểm tra các hạn chế và thiếu sót trong các mô hình của họ, nhằm tinh chỉnh, giúp Generative AI xử lý tốt hơn các thông tin đầu vào của người dùng.

Ứng dụng cải thiện chất lượng lao động

Các chuyên gia cho rằng, trí tuệ nhân tạo cuối cùng sẽ tác động như thế nào đến người lao động tại nơi làm việc và liệu lợi ích có lớn hơn rủi ro hay không, sẽ phụ thuộc vào các hành động chính sách mà chúng ta thực hiện.

Theo nghiên cứu mới nhất của Tổ chức Lao động Quốc tế đánh giá tác động tiềm tàng của AI và các nền tảng khác đối với chất lượng, khối lượng công việc của người lao động công bố vào ngày 21/8/2023 cho thấy, hầu hết các công việc và ngành công nghiệp chỉ ứng dụng một phần công nghệ tự động hóa.

Theo ILO, tác động lớn nhất của công nghệ Generative AI "không phải là xóa sổ công việc mà có tiềm năng cải thiện chất lượng lao động, điển hình là cường độ làm việc và tính tự chủ trong công việc".

Giới trẻ trải nghiệm công nghệ thông tin tại Ngày hội công nghệ

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ảnh hưởng của Generative AI đối với từng ngành nghề, khu vực là khác nhau, trong đó các công việc do nữ giới đảm nhiệm sẽ chịu tác động nhiều hơn so với các công việc còn lại.

Trong số này, công việc văn thư là nhóm chịu tác động lớn nhất khi gần 25% và 50% khối lượng việc làm lần lượt có mức tiếp xúc cao hoặc trung bình với công nghệ. Các nhóm nghề nghiệp khác, bao gồm quản lý, kỹ thuật viên, chỉ có một phần nhỏ tiếp xúc cao và 25% tiếp xúc trung bình với công nghệ.

Bên cạnh đó, quốc gia có thu nhập cao chịu tác động mạnh nhất từ công nghệ tự động hóa. Nguyên nhân do văn thư và các công việc bán chuyên nghiệp giữ vai trò quan trọng trên thị trường lao động. Cụ thể, 5,5% số việc làm ở các nước kể trên chịu ảnh hưởng từ Generative AI, trong khi con số này là 0,4% ở các quốc gia có thu nhập thấp. Đáng chú ý, do phụ nữ thường đảm nhiệm vị trí văn thư, đặc biệt ở các nước có thu nhập cao và trung bình nên đây là đối tượng chịu ảnh hưởng nhiều hơn gấp hai lần so với nam giới.

ILO cũng cảnh báo làn sóng công nghệ mới có thể gia tăng cường độ và giới hạn quyền tự quyết của người lao động. Vì vậy, các quốc gia cần xây dựng chính sách hỗ trợ quá trình chuyển đổi "công bằng, trật tự và có tham vấn". Trong bối cảnh tiềm năng phát triển ở các quốc gia là như nhau, báo cáo nhấn mạnh cần có chính sách đúng đắn điều chỉnh làn sóng kể trên, mang đến lợi ích quan trọng cho các nước đang phát triển.

Diệu Linh