Hà Nội - điểm hẹn của sáng tạo và sự kiện lớn

Hà Nội - từ truyền thống đến khát vọng sáng tạo

Hà Nội là nơi mà mỗi bước chân đều gợi nhớ về một mảnh ghép của lịch sử nghìn năm, nơi truyền thống không chỉ là ký ức mà còn là nền móng cho mọi chuyển mình hướng tới tương lai. Từ Thăng Long cổ kính đến Hà Nội năng động của thế kỷ XXI, hành trình phát triển của Thủ đô luôn gắn liền với sự hòa quyện giữa bản sắc văn hóa dân tộc và khát vọng đổi mới, sáng tạo - điều đã, đang và sẽ làm nên sức sống nội tại bền bỉ của thành phố.

Trong dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XVIII, Hà Nội được khẳng định rõ là “trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ và hội nhập quốc tế”, một vị trí mà ít đô thị nào trong khu vực có thể sánh được.

Trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, Hà Nội đã chứng minh sự kiên định trong việc gìn giữ di sản văn hóa, đồng thời chủ động kiến tạo hệ sinh thái sáng tạo - một trục phát triển mới cho thời kỳ hiện đại. Thành phố đã dành tới hơn 5.000 tỷ đồng cho sự nghiệp văn hóa - thể thao, trong đó hơn 1.700 tỷ đồng là vốn đầu tư phát triển các thiết chế văn hóa, di tích, bảo tàng và hoạt động nghệ thuật.

Gần 200 di tích lịch sử, văn hóa đã được trùng tu, tôn tạo, nâng tổng số di tích được xếp hạng trên toàn địa bàn lên gần 6.000, trong đó có 21 di tích quốc gia đặc biệt và một di sản thế giới là Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long. Những con số này phản ánh sự quan tâm của chính quyền và khẳng định văn hóa đang được đặt đúng vị trí trụ cột của phát triển.

Bà Vũ Thu Hà - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội trao bằng khen tới các cá nhân, tập thể đồng hành cùng Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024

Song song với bảo tồn di sản, Hà Nội đã tiên phong trong xây dựng các không gian sáng tạo, gắn liền với danh hiệu Thành phố sáng tạo UNESCO được công nhận từ năm 2019. Các khu vực như: Phúc Tân, ga Long Biên, Nhà máy Diêm Thống Nhất, Nhà máy Cơ khí Trần Hưng Đạo… đã dần chuyển mình thành điểm hẹn văn hóa mới, nơi nghệ sĩ và cộng đồng được tự do sáng tạo và lan tỏa năng lượng mới mẻ.

Trong vòng 5 năm, thành phố đã tổ chức hơn 3.000 sự kiện văn hóa - nghệ thuật, từ Tuần lễ Thiết kế Sáng tạo Hà Nội, Lễ hội Áo dài, Lễ hội Âm nhạc quốc tế đến Liên hoan phim quốc tế Hà Nội. Mỗi sự kiện vừa tôn vinh di sản, nghệ thuật, vừa là kênh quảng bá mạnh mẽ hình ảnh một Thủ đô sáng tạo, trẻ trung và hội nhập.

Điều đáng chú ý là những nỗ lực này xuất phát từ sự đồng hành của chính quyền và được tiếp sức bởi cộng đồng trí thức, nghệ sĩ, doanh nhân và giới trẻ. Đó là minh chứng rõ ràng cho sức sống mạnh mẽ của công nghiệp văn hóa, cũng như tầm nhìn của Hà Nội trong việc biến văn hóa thành một ngành kinh tế mũi nhọn. Sự cộng hưởng giữa truyền thống và sáng tạo đã giúp thành phố đón tới 22,6 triệu lượt khách du lịch chỉ trong năm 2023, trong đó có hơn 4,5 triệu khách quốc tế, đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng GRDP và khẳng định sức hút của Thủ đô trên bản đồ toàn cầu.

Hà Nội hôm nay vì thế không chỉ là Thủ đô ngàn năm văn hiến mà còn là Thủ đô của khát vọng và sáng tạo. Chính từ bản sắc ấy, từ di sản ấy, thành phố đang từng ngày khẳng định tầm vóc mới - một trung tâm sáng tạo của khu vực Đông Nam Á, nơi truyền thống và hiện đại hòa quyện, nơi quá khứ soi sáng cho tương lai và nơi mỗi con người đều được tiếp thêm năng lượng để mơ ước và kiến tạo.

Lễ hội Áo dài năm 2024

Công nghiệp văn hóa - động lực mới của Hà Nội

Nếu như truyền thống là nền tảng, thì công nghiệp văn hóa chính là cánh cửa mở ra cho Hà Nội bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên mà văn hóa không chỉ dừng lại ở chức năng giáo dục hay tinh thần mà còn trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn. Trong dự thảo Báo cáo Chính trị, thành phố đã khẳng định rõ quyết tâm phát triển công nghiệp văn hóa như một động lực tăng trưởng, gắn với việc định vị thương hiệu Hà Nội là Thành phố sáng tạo toàn cầu.

Trong 5 năm qua, Hà Nội đã chứng minh tiềm năng khổng lồ của mình trên bản đồ sáng tạo quốc tế. Thành phố liên tiếp tổ chức Tuần lễ Thiết kế Sáng tạo Hà Nội (2022, 2023, 2024), mỗi kỳ thu hút hàng trăm nghìn lượt công chúng và hàng trăm nghệ sĩ, nhà thiết kế, doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia. Đây không chỉ là sân chơi của giới sáng tạo mà còn là cơ hội để kết nối văn hóa với du lịch, thương mại và đầu tư, đưa hình ảnh Hà Nội ra thế giới bằng ngôn ngữ của nghệ thuật và thiết kế. Cùng với đó, những sự kiện tầm vóc như: Liên hoan phim quốc tế Hà Nội, Liên hoan xiếc quốc tế, Festival âm nhạc quốc tế, hay SEA Games 31 được tổ chức tại Thủ đô đã biến Hà Nội trở thành “sân khấu lớn” của khu vực, nơi hội tụ tinh hoa và giao lưu quốc tế.

Không dừng ở sự kiện, Hà Nội còn tập trung phát triển hệ sinh thái hỗ trợ công nghiệp văn hóa. Hàng loạt không gian sáng tạo được hình thành tại phố Phúc Tân, ga Long Biên, Tháp nước Hàng Đậu, Nhà máy Cơ khí Trần Hưng Đạo, biến những khu công nghiệp cũ thành trung tâm nghệ thuật cộng đồng, nơi giới trẻ, nghệ sĩ và cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo tìm thấy không gian để thử nghiệm và bứt phá. Bên cạnh đó, thành phố còn đẩy mạnh phát triển công nghiệp điện ảnh, xuất bản, nghệ thuật biểu diễn, du lịch sáng tạo và văn hóa số - những lĩnh vực có tiềm năng tạo giá trị gia tăng cao và có sức lan tỏa lớn đến cộng đồng.

Điểm nhấn quan trọng là Hà Nội xác định phát triển công nghiệp văn hóa nhằm tăng trưởng kinh tế, đồng thời nâng tầm thương hiệu Thủ đô trên bản đồ quốc tế. Con số 22,6 triệu lượt khách du lịch năm 2023, trong đó có 4,5 triệu khách quốc tế là minh chứng rõ ràng cho sức hút mà văn hóa và sáng tạo mang lại. Chính vì thế, dự thảo Báo cáo Chính trị nhấn mạnh: Hà Nội cần “xây dựng công nghiệp văn hóa thành ngành kinh tế chủ lực”, biến sáng tạo thành năng lượng sạch để nuôi dưỡng tinh thần và đồng thời đóng góp thiết thực cho GRDP của thành phố.

Với hướng đi ấy, Hà Nội đang tiến gần hơn tới hình ảnh một đô thị sáng tạo toàn cầu, nơi các sản phẩm văn hóa - từ phim ảnh, âm nhạc, mỹ thuật đương đại đến thời trang, ẩm thực, du lịch sáng tạo - không chỉ phục vụ cộng đồng trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế. Đó chính là con đường để văn hóa trở thành động lực mới, bền vững và khác biệt cho một Thủ đô đang hội nhập sâu rộng với thế giới.

Chương trình nghệ thuật chính luận “Tổ quốc trong tim”

Hà Nội - sân khấu của những sự kiện lớn

Nếu công nghiệp văn hóa là động lực phát triển mới thì những sự kiện văn hóa, thể thao, nghệ thuật quy mô lớn chính là “sân khấu” để Hà Nội khẳng định vị thế trung tâm sáng tạo và hội nhập quốc tế. Trong nhiệm kỳ khóa XVII, Hà Nội đã cho thấy khả năng tổ chức và lan tỏa những sự kiện mang tầm quốc gia và quốc tế, từ đó nâng cao thương hiệu Thủ đô trên bản đồ thế giới.

Phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, không gian nghệ thuật Phùng Hưng, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Bảo tàng Hà Nội hay Hoàng thành Thăng Long đã trở thành địa điểm quen thuộc cho những lễ hội sáng tạo, triển lãm, biểu diễn nghệ thuật. Những không gian này không chỉ tạo điểm nhấn văn hóa đô thị mà còn trở thành nơi cộng đồng gặp gỡ, chia sẻ và khơi nguồn sáng tạo. Chỉ tính riêng Tuần lễ Thiết kế Sáng tạo Hà Nội trong 3 năm liên tiếp đã thu hút hàng trăm nghìn lượt người tham dự, trong đó có nhiều bạn trẻ, nghệ sĩ, nhà thiết kế quốc tế. Những sự kiện ấy đã biến Hà Nội thành một “gallery mở khổng lồ”, nơi quá khứ, hiện tại và tương lai cùng hội tụ.

Không dừng lại ở văn hóa nghệ thuật, Hà Nội còn chứng minh năng lực tổ chức các sự kiện thể thao - du lịch mang tầm vóc khu vực và thế giới. SEA Games 31 năm 2022 đã để lại dấu ấn mạnh mẽ không chỉ ở các sân vận động mà còn trong không gian đường phố với những màn trình diễn nghệ thuật đường phố, diễu hành và hoạt động quảng bá văn hóa. Cùng với đó là hàng loạt sự kiện như Liên hoan phim quốc tế Hà Nội, Liên hoan xiếc quốc tế, Festival âm nhạc quốc tế, lễ hội Áo dài, lễ hội Ẩm thực và Thời trang... Tất cả đã khẳng định rằng Hà Nội có thể trở thành điểm hẹn thường xuyên của các sự kiện lớn, nơi hội tụ bạn bè trong nước và quốc tế.

Điều đặc biệt trong nhiệm kỳ vừa qua là việc Hà Nội tổ chức các chuỗi sự kiện chào mừng những cột mốc lớn của đất nước. Năm 2025, kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, hàng loạt concert và triển lãm quy mô quốc gia được tổ chức tại Thủ đô, trong đó nổi bật có V Concert - Rạng rỡ Việt Nam, V Fest - Thanh xuân rực rỡ và concert Tổ quốc trong tim. Những sự kiện này không chỉ thu hút hàng vạn khán giả mà còn được coi là những “thương hiệu văn hóa mới” của Hà Nội, khẳng định vai trò của thành phố trong việc dẫn dắt xu hướng tổ chức sự kiện hiện đại.

Chương trình "V Concert - Rạng rỡ Việt Nam" thu hút hàng chục nghìn khán giả tham dự

Trong dự thảo Báo cáo Chính trị, tầm nhìn đã được xác lập rõ: Hà Nội phải trở thành “thành phố tiên phong, sáng tạo và hấp dẫn hàng đầu khu vực Châu Á, Thủ đô xanh, thông minh, đáng sống và có sức hút quốc tế”. Muốn vậy, Thủ đô cần tiếp tục phát huy lợi thế của mình như một trung tâm hội tụ và lan tỏa, đầu tư hơn nữa cho hạ tầng văn hóa, công viên, quảng trường, không gian công cộng, để mỗi sự kiện tổ chức tại Hà Nội đều thực sự trở thành ngày hội của cộng đồng và có sức vang xa.

Với những gì đã làm được trong nhiệm kỳ vừa qua, Hà Nội đã chứng minh rằng mình là Thủ đô ngàn năm văn hiến và đồng thời là thành phố của những sự kiện lớn, nơi thế giới có thể tìm thấy một không gian sáng tạo, hội nhập và tràn đầy sức sống.

Từ điểm hẹn văn hóa đến thành phố sáng tạo toàn cầu

Bước vào nhiệm kỳ XVIII, Hà Nội không chỉ đứng trước những cơ hội lớn từ tiến trình phát triển chung của đất nước mà còn gánh trên vai trọng trách trở thành động lực dẫn dắt cả nước trong hội nhập và sáng tạo. Trong dự thảo Báo cáo Chính trị, thành phố đã xác định rõ: “Phát huy truyền thống ngàn năm văn hiến và anh hùng, đoàn kết, bản lĩnh, sáng tạo, tiên phong vươn mình cùng dân tộc, xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại, Nhân dân hạnh phúc”. Đây không đơn thuần là lời hiệu triệu mà là cam kết chính trị, một tầm nhìn chiến lược đưa văn hóa và con người lên hàng đầu.

Hà Nội tiếp tục coi văn hóa là thước đo phát triển, không chỉ ở tốc độ tăng trưởng kinh tế mà ở chất lượng sống, niềm tin và sự tự hào của Nhân dân. Một Thủ đô đáng sống phải là nơi người dân được tận hưởng không gian văn hóa phong phú, từ công viên, quảng trường, thư viện, nhà hát cho đến các không gian sáng tạo cộng đồng và kinh tế đêm đặc sắc. Sông Hồng, Hồ Tây, các hồ nước và di sản kiến trúc không chỉ là tài nguyên thiên nhiên mà còn phải trở thành những trục văn hóa - du lịch - sáng tạo, kết nối lịch sử với hiện đại, gắn kết truyền thống với khát vọng hội nhập.

Bà Vũ Thu Hà - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cùng các đại biểu tại Lễ khai mạc Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ VII

Con người Hà Nội trong thời kỳ mới cũng được đặt vào vị trí trung tâm của chiến lược phát triển. Họ giữ cốt cách thanh lịch, văn minh vốn có, đồng thời cần thêm bản lĩnh, sáng tạo, nhân văn và khả năng hội nhập quốc tế. Điều đó đòi hỏi đầu tư nhiều hơn nữa cho giáo dục nhân cách, văn hóa ứng xử trong gia đình, nhà trường, xã hội, và lan tỏa tinh thần văn hóa trong quản trị công vụ cũng như hành vi công dân.

Đặc biệt, công nghiệp văn hóa phải trở thành động lực mới của Hà Nội. Điện ảnh, nghệ thuật đương đại, du lịch sáng tạo, thời trang, ẩm thực, xuất bản, văn hóa số - tất cả cần được phát triển thành ngành kinh tế chủ lực, gắn với thương hiệu Hà Nội - Thành phố sáng tạo toàn cầu. Những tuần lễ thiết kế - sáng tạo, các liên hoan phim, lễ hội âm nhạc, festival áo dài, ẩm thực và thời trang không chỉ là sự kiện thường niên mà phải trở thành sản phẩm đặc trưng của Thủ đô, có khả năng cạnh tranh quốc tế.

Khi mỗi công dân Hà Nội được sống trong môi trường văn hóa lành mạnh, được tôn trọng, được sáng tạo và cống hiến, khi mỗi di sản được bảo tồn và tái sinh bằng hơi thở hiện đại, khi mỗi sự kiện được tổ chức như một lễ hội cộng đồng, thì Hà Nội sẽ thực sự khẳng định được vị thế thành phố sáng tạo toàn cầu. Khi đó, văn hóa không còn là phần mềm hỗ trợ, mà trở thành phần cứng cốt lõi của mọi chiến lược phát triển. Con người không chỉ là đối tượng thụ hưởng, mà là chủ thể kiến tạo tương lai.

Đại hội XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội vì thế không chỉ mở ra một nhiệm kỳ mới, mà còn mở ra một hành trình mới, hành trình của niềm tin, bản lĩnh và sáng tạo. Hà Nội - với truyền thống ngàn năm và khát vọng vươn mình - chắc chắn sẽ tiếp tục khẳng định vị thế là trái tim của cả nước và một điểm sáng trên bản đồ văn hóa và sáng tạo của thế giới.

Festival âm nhạc quốc tế Monsoon là sự kiện được đông đảo khán giả trong nước và quốc tế quan tâm

PGS.TS Bùi Hoài Sơn (Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội)