Hành trình 100 năm báo chí đồng hành cùng phong trào phụ nữ

Cổ vũ sự phát triển của phụ nữ qua từng giai đoạn lịch sử

Tại Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề “Phụ nữ với 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam”, bà Nguyễn Thị Tuyến, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam nhận định, ngược dòng lịch sử báo chí nước nhà, từ những trang báo đầu tiên như Nữ giới chung (năm 1919) do bà Sương Nguyệt Anh làm chủ bút, đến Tiếng gọi phụ nữ (năm 1945), Phụ nữ Việt Nam (1948), Phụ nữ Thành phố Hồ Chí Minh (1975), Phụ nữ Thủ đô (1986)… dòng báo chí nữ luôn đồng hành, phản ánh, dẫn dắt và cổ vũ cho sự nghiệp giải phóng và phát triển của phụ nữ Việt Nam qua từng giai đoạn lịch sử.

Bà Nguyễn Thị Tuyến, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam

Trong các cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc cũng như thời kỳ đổi mới, lớp lớp các thế hệ phụ nữ cùng Nhân dân cả nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng đã làm nên những mốc son chói lọi. Họ là những nhà báo vừa làm trách nhiệm với báo chí, vừa là người tiếp lửa, cổ vũ cho phong trào cách mạng trong đó có phong trào phụ nữ. Ngày nay, trước yêu cầu của một nền báo chí chuyên nghiệp, hiện đại và nhân văn, việc nghiên cứu, đánh giá vai trò báo chí từ góc nhìn giới là rất cần thiết”.

Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam nhận định, lực lượng các nhà báo nữ ngày càng mạnh cả về chất lượng và số lượng nhưng tiềm năng của họ chưa thực sự được phát huy hết. Hội nhà báo Việt Nam có hơn 40% hội viên là nữ nhưng đến nay vẫn chưa có lãnh đạo cấp Phó Chủ tịch Hội trở lên là nữ; số lượng nữ tổng biên tập chưa tương xứng với số lượng nữ nhà báo.

Bước vào Kỷ nguyên mới với quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, các nhà báo nữ và dòng báo chí nữ đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức, đòi hỏi bản lĩnh, sự chuyên nghiệp và khát vọng đổi mới không ngừng.

Nhà báo Trần Thị Kim Hoa, nguyên Giám đốc Bảo tàng Báo chí Việt Nam, Thường trực Hội đồng Cố vấn Bảo tàng Báo chí Việt Nam

Theo ghi nhận của Bảo tàng Báo chí Việt Nam, đề tài nữ đã xuất hiện đầu tiên trên tờ Gia Định báo từ những năm 1880 - 1883. Nữ giới chung (1918), tờ báo do bà Sương Nguyệt Anh làm chủ bút, là tờ báo đầu tiên do phụ nữ sáng lập ở Việt Nam. Tiếp đó, sự ra đời của tờ Phụ nữ Tân văn (1929 - 1935), không chỉ thu hút độc giả nữ mà còn góp phần định hình một không gian công luận nữ quyền đầu tiên tại Việt Nam.

Nhà báo Trần Thị Kim Hoa, nguyên Giám đốc Bảo tàng Báo chí Việt Nam, Thường trực Hội đồng Cố vấn Bảo tàng Báo chí Việt Nam cho biết, trong các tờ báo lúc bấy giờ như: Sự thật, Cứu Quốc, Quân đội Nhân dân, Nhân Dân, Lao động, Tiền phong, Thống nhất, Độc lập… đều có những bài báo, hình ảnh người phụ nữ gắn liền với tinh thần "ba đảm đang", vừa sản xuất, vừa nuôi con, vừa cầm súng đánh giặc. Những năm tháng đó, nhà báo cũng ra chiến trường; nhiều nhà báo nữ đã gửi lại con thơ cho người thân, tình nguyện đi chiến đấu.

Trong thời kỳ đổi mới, toàn cầu hóa và truyền thông số, hình ảnh người phụ nữ làm kinh tế, giữ vị trí lãnh đạo doanh nghiệp, đồng thời tiếp tục vai trò trong gia đình được tập trung khai thác. Nhiều tờ báo đã mở rộng đề tài, phản ánh nhiều vấn đề mới liên quan đến vị thế, vai trò của nữ giới như vấn đề khởi nghiệp, bạo lực gia đình, bình đẳng trong hôn nhân...

“Có thể coi báo chí viết về phụ nữ ở nước ta như một dòng chảy quan trọng của báo chí nói chung, trong đó đặc biệt là báo chí cách mạng Việt Nam, phản ánh sinh động và chính xác tiến trình giải phóng, đồng thời tái định nghĩa vai trò của người phụ nữ trong xã hội. Từ tiếng nói tiên phong đầu thế kỷ XX đến các hình tượng đa dạng ngày nay, báo chí vừa là tấm gương phản chiếu, vừa là công cụ tạo hình của tư tưởng”, nhà báo Trần Thị Kim Hoa nhấn mạnh.

Đồng hành cùng phụ nữ bước vào kỷ nguyên mới

GS.TS Tạ Ngọc Tấn, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương cho rằng, Chủ tịch Hồ Chí Minh với cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, cũng đồng thời gắn liền với giải phóng phụ nữ; trong đó tiến trình phát triển báo chí cách mạng đã góp phần quan trọng cho quá trình giải phóng dân tộc, giải phóng phụ nữ và đồng hành trong quá trình phát triển của đất nước.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương

Trong kỷ nguyên phát triển mới, phụ nữ, nhà báo nữ ngày càng đóng vai trò quan trọng. Đặc biệt trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển nhanh, với sự phát triển mạnh mẽ của AI - trí tuệ nhân tạo, đã đặt ra nhiều vấn đề cần có giải pháp hiệu quả để thúc đẩy sự phát triển của phụ nữ.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn nhấn mạnh: "Sự phát triển của phụ nữ cần đặt trong sự phát triển chung của dân tộc. Đặc biệt, với sự phát triển của xã hội ngày nay, gia đình đang phải đối diện với nhiều vấn đề, đặc biệt là sự tan vỡ gia đình đang tạo ra sự bất ổn xã hội".

Theo đó, GS.TS Tạ Ngọc Tấn cho rằng, báo chí bảo vệ sự phát triển của phụ nữ, để phụ nữ được đánh giá, nhìn nhận đúng vị trí, vai trò, vị thế của mình. Tỷ lệ lãnh đạo báo chí là phụ nữ hiện nay chưa cao, đây là một thực tế. Các nhà báo nữ cần nói lên tiếng nói của mình để thúc đẩy toàn xã hội cùng thực hiện các chiến lược phát triển của phụ nữ đã được Đảng, Nhà nước đề ra.

Đề cập đến vấn đề "Báo chí với công tác Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và phong trào phụ nữ Việt Nam qua các thời kỳ", bà Nguyễn Thị Kim Dung, Trưởng ban Tuyên giáo, Trung ương Hội LHPN Việt Nam cho rằng: “Đối với công tác phụ nữ, báo chí vừa là công cụ truyền tải thông tin, phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng và những đóng góp quan trọng của phụ nữ trên mọi lĩnh vực, vừa là kênh truyền thông hiệu quả để nâng cao nhận thức, khơi dậy lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm và phát huy vai trò, vị thế của phụ nữ trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Bà Nguyễn Thị Kim Dung chia sẻ, một trong các giải pháp đổi mới công tác tuyên truyền, vận động của Hội LHPN Việt Nam được xác định đó là: Chủ động phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng Trung ương để đưa các vấn đề của phụ nữ và tổ chức Hội vào các chương trình/chuyên mục thường xuyên; khai thác nguồn lực xã hội hoá và nguồn lực các đề án để phối hợp tổ chức các chương trình truyền hình hoặc phát thanh dài kỳ nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi cho phụ nữ và người dân.

Những năm qua, báo chí luôn đồng hành cùng phong trào phụ nữ

Trong một thế kỷ qua, báo chí cách mạng không chỉ là công cụ tuyên truyền hiệu quả của Đảng mà còn là tiếng nói đồng hành cùng phụ nữ Việt Nam trong hành trình khẳng định vị thế, vai trò trong gia đình và xã hội. Những nỗ lực của các nhà báo nữ và dòng báo nữ đã góp phần thay đổi nhận thức xã hội về giới, thúc đẩy thực hiện bình đẳng giới, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của đất nước.