Khi công nhân có nghề “nhảy” việc

Tại một số KCN, trong khi các công ty luôn khan hiếm lực lượng lao động lâu năm, có tay nghề thì nhiều công nhân đã qua đào tạo lại chuyển sang nghề buôn bán quần áo, đồ ăn, mở quầy tạp hóa... Phải chăng nhà tuyển dụng và công nhân chuyển nghề chưa tìm được "tiếng nói chung"?

Nữ công nhân chuyển nghề vì sợ… ế

Thị trường lao động tại nhiều KCN - KCX vẫn còn tình trạng mất cân đối trong cơ cấu ngành nghề và trình độ chuyên môn lành nghề và nhân lực. Điều đó cho thấy, tình trạng vừa thừa, vừa thiếu lao động chất lượng cao trong các ngành kĩ thuật, quản lí sản xuất - kinh doanh.

Trong khi đó có không ít thanh niên đang học nghề hoặc muốn nâng cao tay nghề để tăng thu nhập, không muốn làm việc theo dạng lao động phổ thông. Người lao động ở các tỉnh lẻ lên Thủ đô lại muốn quay về làm việc ở các KCN - KCX ngay tại quê nhà để tiết kiệm chi phí.

Nhiều công nhân may chuyển sang nghề buôn bán quần áo gia công tại các khu chợ

Ngoài ra, thu nhập thấp cũng khiến nhiều lao động trong các nhà máy, các KCN chuyển dịch sang một số lĩnh vực khác và lựa chọn công việc tự do. Công nhân chuyển nghề có nhiều lí do, quan trọng nhất là do thời gian làm việc ca kíp vất vả, mức lương đãi ngộ chưa tương xứng. Do đó, khi làm việc lâu năm, có chút vốn liếng trong tay, họ chuyển sang các nghề lao động tự do.

Chị Nguyễn Thị Lý, một công nhân lành nghề đã làm việc lâu năm tại Công ty May 10 cho biết, sau khi làm việc gần 10 năm, chị thấy công việc khá vất vả à sức khỏe bị ảnh hưởng nhiều. Ngoài ra, chị thường xuyên phải làm ca đêm, khó có thời gian chăm sóc cho gia đình. Do đó, chị vay mượn vốn liếng của họ hàng, mở một cửa hàng bán quần áo ngay trong khu chợ gần Công ty May 10. Thu nhập từ công việc này còn cao hơn mức lương công nhân mà thời gian lại linh hoạt, không mấy vất vả.

Cũng theo chị Lý, không ít nữ công nhân khi đã làm việc lâu năm cũng phải chuyển nghề, hoặc quay về quê hương làm việc. Nguyên nhân là do công việc phải làm ca đêm, bận bịu “tối tăm mặt mũi” khiến nhiều công nhân nữ đứng trước nguy cơ... ế chồng. Họ đành phải về quê lấy chồng rồi chuyển sang các công việc tự do. Ngoài ra, khi các nữ công nhân có gia đình, nhu cầu chi phí sinh hoạt cao hơn, thời gian chăm sóc chồng con nhiều hơn, đòi hỏi họ phải “nhảy” việc.

Khó tuyển công nhân lành nghề

Ông Nguyễn Xuân Dương - Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội Dệt may, Tổng Giám đốc Công ty May Hưng Yên chia sẻ, trong hơn 10 năm qua, có 50% doanh nghiệp ngành dệt may phát triển tốt nhưng cũng có 50% số doanh nghiệp còn lại vẫn dậm chân tại chỗ, thậm chí có doanh nghiệp ngành dệt may đã bị giải thể hoặc phá sản. Thực tế cho thấy, những doanh nghiệp phát triển tốt là những doanh nghiệp có chiến lược đào tạo, bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực tốt, xác định được đúng chương trình mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực cho từng giai đoạn phát triển của thị trường và DN.

Theo đại diện của Hiệp hội Dệt - May, chế độ đãi ngộ mà doanh nghiệp dành cho người lao động chưa được quan tâm đúng mức thì việc họ "dứt áo ra đi" là điều dễ hiểu. Người lao động "nhảy việc" ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, khi đó doanh nghiệp sẽ phải liên tục tuyển người mới, tốn kém trong đào tạo mà sản xuất không ổn định, sản phẩm làm ra không tốt do số lao động mới vào chưa quen việc... Như vậy, việc nâng cao đời sống an sinh xã hội để lao động gắn bó lâu dài với công ty đem lại hiệu quả hơn là cắt giảm lương thưởng khi sản xuất kinh doanh không bị xáo trộn, chất lượng, năng suất cao.

Để tìm được “tiếng nói chung” giữa doanh nghiệp và công nhân lành nghề, trước hết cần nâng cao năng lực các trung tâm giới thiệu việc làm, đa dạng hóa hoạt động dịch vụ việc làm đáp ứng nhu cầu của người lao động. Đây sẽ là nơi gặp gỡ để trao đổi thông tin, tuyển dụng và tìm kiếm việc làm nhằm kết nối nhanh nhất, hữu hiệu nhất giữa người lao động và nhà tuyển dụng. Doanh nghiệp tuyển dụng cần phối hợp cơ quan dự báo nhu cầu nhân lực, thông tin thị trường lao động và cung ứng lao động, giới thiệu việc làm phục vụ đào tạo và tái đào tạo theo nhu cầu xã hội.

Mặt khác, cần nâng cao hiệu quả quản lí nguồn lao động, xây dựng hệ thống theo dõi, cập nhật tình trạng lao động thôi việc, mất việc làm, di chuyển chỗ làm việc tại các doanh nghiệp trong các KCN - KCX. Vấn đề tiền lương có ảnh hưởng tới tất cả các phương diện trong tuyển dụng nguồn nhân lực của một doanh nghiệp và là mối quan tâm hàng đầu của người lao động. Vì vậy, các doanh nghiệp phải tìm cách cải thiện đời sống của người lao động. Muốn tuyển được lao động, có chất lượng không có cách gì khác ngoài mức lương cao thì mức đãi ngộ công nhân phải tốt hơn.

Thanh Phong