Kon Tum: Để phát triển du lịch phải bảo tồn văn hóa cồng chiêng

Các nghệ nhân trình diễn cồng chiêng, xoang của đồng bào dân tộc Xơ Đăng (Ảnh: Trần Nghĩa)

Hội thi cồng chiêng lần này là một trong 5 sự kiện do huyện Tu Mơ Rông tổ chức nhằm hưởng ứng Tuần Văn hóa - Du lịch lần thứ V và Liên hoan cồng chiêng, xoang các dân tộc thiểu số tỉnh Kon Tum lần thứ II năm 2024 cũng như kỷ niệm 20 năm thành lập huyện Tu Mơ Rông. Hội thi kéo dài 2 ngày (từ ngày 28 - 29/11).

Tham gia hội thi cồng chiêng, xoang có 11 đội của 11 xã trên địa bàn huyện. Mỗi đội có khoảng 25 người trở lên, bao gồm nhiều lứa tuổi khác nhau.

Tại hội thi, 11 đội sẽ có thời gian không quá 35 phút để trình diễn bài thi. Bài thi gồm 5 phần thi liên hoàn. Trong đó, ở phần mở đầu, các đội sẽ tự thuyết minh về nét đẹp truyền thống đồng bào Xơ Đăng; các chính sách tự đào tạo, truyền dạy cồng chiêng và thành quả trong việc bảo tồn văn hoá cồng chiêng mà địa phương đã làm được trong năm qua.

Tiếp đó, các đội thi sẽ tái hiện trích đoạn nghi lễ, lễ hội truyền thống tiêu biểu mang đậm bản sắc, hơi thở cuộc sống của đồng bào Xơ Đăng; trình diễn các bài cồng chiêng gắn liền với múa xoang; trình diễn các tiết mục dân ca truyền thống; chỉnh âm cồng chiêng.

Ban tổ chức sẽ chấm, trao giải cho các hạng mục giải thưởng cồng chiêng, xoang; giải thưởng chỉnh âm cồng chiêng và giải thưởng trình diễn làn điệu dân ca.

Nghệ nhân A Nghiêng (38 tuổi) xã Đăk Na (huyện Tu Mơ Rông) chia sẻ: “Từ xa xưa, đồng bào dân tộc Xơ Đăng đã được ông cha truyền lại các văn hóa cồng chiêng, xoang. Những bài cồng chiêng, xoang là linh hồn của người dân đồng bào dân tộc đang sinh sống tại xã Đăk Na.

Nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị tốt đẹp của văn hóa cồng chiêng, xoang các già làng, nghệ nhân thường xuyên tổ chức các lớp học để truyền đạt lại cho thế hệ sau này gìn giữ và phát huy”.

Đội nghệ nhân xã Măng Ri tái hiện lại nghi lễ bắc máng nước của người đồng bào dân tộc Xơ Đăng (Ảnh: Trần Nghĩa)

Nghệ nhân A Đang (37 tuổi) xã Măng Ri cho biết: “Tiếng cồng, tiếng chiêng từ lâu đã trở thành món ăn tinh thần của người đồng bào dân tộc Xơ Đăng và là nét văn hóa độc đáo luôn được các thế hệ gìn giữ, bảo tồn và phát huy.

Đến với hội thi, đội nghệ nhân xã Măng Ri đã tái hiện lại nghi lễ bắc máng nước của người đồng bào dân tộc Xơ Đăng. Qua nghi lễ, người dân mong muốn một mùa màng tươi tốt, chăn nuôi phát triển và dân làng luôn được khỏe mạnh”.

Người đồng bào dân tộc Xơ Đăng luôn gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị cồng chiêng, xoang (Ảnh: Trần Nghĩa)

Ông Võ Trung Mạnh, Chủ tịch UBND huyện Tu Mơ Rông cho biết, trên địa bàn, tỷ lệ người đồng bào Xơ Đăng chiếm 95%. Đây là một kho tàng văn hóa vô cùng độc đáo, quý giá.

Trong định hướng phát triển, huyện Tu Mơ Rông xác định, du lịch là một trong các hướng phát triển để giúp người dân thoát nghèo bền vững. Để phát triển du lịch, bắt buộc phải bảo tồn nền văn hoá đồng bào dân tộc Xơ Đăng.

Những năm qua, huyện đã có nhiều chính sách để bảo tồn văn hóa cồng chiêng của người Xơ Đăng như tặng chiêng cho các làng; dạy đánh chiêng, chỉnh chiên miễn phí; đưa cồng chiêng vào trường học; tổ chức các hội thi để giao lưu, học hỏi lẫn nhau.

Nhờ đó, từ chỗ cồng chiêng đối diện nguy cơ thất truyền, nay đã có lớp trẻ tài năng kế thừa; các điểm du lịch hút khách đến tham quan, đồng bào có thêm thu nhập.

Cũng theo ông Mạnh, điểm đặc biệt trong hội thi lần 2 là trong một đội thi, có nhiều lứa tuổi tham gia, từ trẻ em đến người lớn. Họ đoàn kết, cùng say sưa biểu diễn những bài chiêng, điệu xoang, làn điệu dân ca mang đậm bản sắc dân tộc. Các bài thi tập trung vào tình yêu quê hương đất nước, yêu bản làng; lòng tự hào dân tộc; ca ngợi sự phát triển của đất nước.

Đây là một tín hiệu đáng mừng, bởi văn hóa Xơ Đăng đã lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng, chứng tỏ các chính sách bảo tồn văn hóa mà địa phương triển khai đã mang lại hiệu quả tích cực.

Thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục tập trung nguồn lực để triển khai các giải pháp nhằm phát huy văn hoá đồng bào Xơ Đăng, giúp nền văn hóa độc đáo ở vùng đất cách mạng luôn được bảo tồn và phát triển rộng khắp.