Lan tỏa lối sống xanh, đưa Nghị quyết 22 vào cuộc sống

Lộ trình chi tiết hạn chế rác thải nhựa

Trước khi có những chuyển biến tích cực, Hà Nội đã phải đối mặt với một bài toán môi trường nan giải. Mỗi ngày Thủ đô phát sinh khoảng 1.427 tấn chất thải nhựa. Con số này không chỉ gây áp lực khổng lồ lên hệ thống xử lý rác mà còn ẩn chứa một thực tế đáng lo ngại, hơn 60% trong đó là nhựa dùng một lần và túi nylon, những sản phẩm có vòng đời sử dụng cực ngắn nhưng lại tồn tại hàng trăm năm trong môi trường.

Điều đáng nói là chỉ có khoảng 20% lượng rác thải nhựa này được tái chế, chủ yếu bởi các cơ sở nhỏ lẻ, phi chính thức ở vùng ven. Phần lớn còn lại bị chôn lấp hoặc thải bỏ, len lỏi vào đất, nước, không khí, gây ra những hệ lụy lâu dài cho hệ sinh thái và sức khỏe con người.

Trước thực trạng cấp bách đó, việc ban hành một khung pháp lý mạnh mẽ, đồng bộ là yêu cầu tất yếu. Tại kỳ họp thứ 25, Hội đồng Nhân dân TP Hà Nội đã thông qua Nghị quyết số 22/2025/NQ-HĐND về “Quy định biện pháp giảm phát thải nhựa trên địa bàn thành phố”. Đây không chỉ là một văn bản hành chính mà là một tuyên ngôn mạnh mẽ, một lộ trình chi tiết để đưa Hà Nội thoát khỏi "vòng vây" của rác thải nhựa.

Hà Nội đã đặt lộ trình chi tiết để thoát khỏi "vòng vây" của rác thải nhựa

Nghị quyết đã vạch ra những cột mốc cụ thể, lộ trình chi tiết đối với việc giảm rác thải nhựa của Thủ đô. Theo đó, từ ngày 1/1/2026, các khách sạn, khu du lịch sẽ không còn lưu hành và sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần quen thuộc như bàn chải, dao cạo râu, tăm bông, mũ tắm...

Từ ngày 1/1/2027, các chợ, siêu thị, cửa hàng tiện lợi sẽ chấm dứt việc cung cấp túi nylon khó phân hủy miễn phí, một bước đi trực diện nhằm thay đổi thói quen tiêu dùng đã ăn sâu vào tiềm thức người dân. Từ ngày 1/1/2028, các loại túi khó phân hủy và hộp xốp đóng gói thực phẩm sẽ bị loại bỏ hoàn toàn khỏi hệ thống thương mại truyền thống.

Hướng đến năm 2031, Hà Nội sẽ dừng sản xuất và nhập khẩu các sản phẩm nhựa dùng một lần và bao bì nhựa khó phân hủy sinh học. Đây là những quy định quyết liệt, thể hiện cam kết chính trị rõ ràng của chính quyền thành phố, tạo hành lang pháp lý vững chắc để các giải pháp giảm phát thải nhựa được triển khai một cách đồng bộ và hiệu quả.

Sức mạnh cộng hưởng từ cộng đồng

Không chỉ đặt mục tiêu chiến lược dài hạn đến năm 2030, thành phố Hà Nội còn chủ động triển khai hàng loạt hoạt động truyền thông, tuyên truyền, vận động cộng đồng, kêu gọi sự tham gia của doanh nghiệp, người dân và hệ thống chính trị. Những cam kết đang dần được cụ thể hóa bằng hành động, với kỳ vọng hình thành một Hà Nội xanh - sạch - đẹp và phát triển bền vững.

Theo đó, Hà Nội đã phát động chương trình "Hành động vì một tương lai không rác thải nhựa", với sự đồng hành của các Sở, ngành và tổ chức chính trị - xã hội. Tại các phường như Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hà Đông, nhiều hoạt động như đổi rác lấy quà, tập huấn phân loại rác, tổ chức ngày hội môi trường đã được triển khai rộng rãi và thu hút hàng nghìn người dân tham gia.

Bên cạnh đó, hiện nay, có rất nhiều phong trào, dự án, câu lạc bộ, tổ chức hoạt động thu gom rác, góp phần giúp thành phố Hà Nội xanh, sạch, đẹp hơn. Điển hình là các phong trào do Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố phát động như mô hình “Chi hội phụ nữ sử dụng làn khi đi chợ” không chỉ là một khẩu hiệu mà đã trở thành hình ảnh quen thuộc tại nhiều khu chợ dân sinh. Hình ảnh những người phụ nữ với chiếc làn nhựa, túi vải đã thay thế dần những chiếc túi nylon dùng một lần, góp phần giảm thiểu một lượng rác thải khổng lồ ngay từ nguồn.

Cùng với đó, phong trào “Đổi phế liệu giữ màu xanh, gây quỹ từ thiện” đã biến rác thải thành nguồn lực, vừa bảo vệ môi trường, vừa mang lại giá trị nhân văn, thu hút hàng nghìn hộ dân tham gia.

Không chỉ có các tổ chức đoàn thể, tinh thần sống xanh còn được thắp lửa bởi chính những người trẻ. Nhóm Green Life với phong trào "đổi rác lấy cây" đã biến hành động bảo vệ môi trường trở nên gần gũi và thú vị, thu hút đông đảo sinh viên và giới trẻ.

Nhiều hoạt động tạo nếp sống xanh, bền vững cho người dân (Ảnh: Minh Hạnh)

Một ví dụ tiêu biểu khác là Tagom - một dự án khởi nghiệp xã hội với sứ mệnh "mang lại đời sống mới cho rác". Tagom tổ chức các điểm thu gom rác định kỳ, hướng dẫn người dân phân loại rác thành 10 loại khác nhau, từ giấy, kim loại, chai nhựa cho đến những loại khó tái chế như vỉ thuốc, pin, rác điện tử. Trung bình mỗi tháng, Tagom tiếp nhận từ 8-10 tấn rác từ khoảng 1.000 người dân, biến những thứ tưởng chừng bỏ đi thành nguồn nguyên liệu giá trị cho các nhà máy tái chế.

Cùng với đó, các doanh nghiệp và tổ chức phi chính phủ cũng góp phần tích cực. Quỹ “Vì tương lai xanh” của Vingroup tài trợ giải thưởng “Trường học Sinh thái ASEAN”, khuyến khích sáng tạo xanh trong học đường. Sự chung tay giữa Nhà nước - doanh nghiệp - người dân đang hình thành hệ sinh thái hành động xanh, đưa Hà Nội trở thành một trong những địa phương tiên phong trong giảm phát thải nhựa.

Các thành viên Tagom hướng dẫn người dân cách phân loại rác

Những mô hình này cho thấy, khi nhận thức được nâng cao, người dân không chỉ là đối tượng của chính sách mà còn là chủ thể tích cực, là động lực chính trong công cuộc bảo vệ môi trường.

Được biết, hiện UBND thành phố Hà Nội cũng đang yêu cầu các đơn vị, Sở, ngành hoàn thiện kế hoạch “Tăng cường công tác quản lý chất thải nhựa và các giải pháp giảm phát thải nhựa trên địa bàn thành phố”, nhằm triển khai đồng bộ các biện pháp kiểm soát, tái chế, tái sử dụng và giảm thiểu rác thải nhựa trong giai đoạn tới.

Kế hoạch nhằm mục tiêu từng bước giảm tỷ lệ rác thải nhựa khó phân hủy, tăng cường thu hồi, tái chế và tái sử dụng sản phẩm nhựa, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của nhựa dùng một lần.

Theo đó, thành phố sẽ siết chặt quản lý các nguồn phát sinh rác thải nhựa từ khu dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, trường học, bệnh viện và khu du lịch; đẩy mạnh phân loại rác tại nguồn, khuyến khích thay thế sản phẩm nhựa dùng một lần bằng các vật liệu thân thiện môi trường.

Nghị quyết số 22/2025/NQ-HĐND đã được ban hành nhưng sức sống thực sự của nó nằm ở hình ảnh người phụ nữ xách làn đi chợ, ở cậu sinh viên miệt mài phân loại từng vỏ chai, ở doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ sản xuất sạch hơn và ở những nhà hoạch định chính sách kiên định với mục tiêu phát triển bền vững.

Từ những hành động nhỏ bé hôm nay, một bức tranh lớn về Thủ đô xanh đang dần hiện hữu. Hà Nội đang chứng minh rằng, phát triển kinh tế hoàn toàn có thể song hành cùng bảo vệ môi trường. Bằng việc đưa Nghị quyết 22/2025/NQ-HĐND vào cuộc sống một cách thực chất và toàn diện, thành phố đang kiến tạo một di sản quý giá cho các thế hệ tương lai: Một Thủ đô không chỉ văn minh, hiện đại mà còn trong lành, bền vững và thực sự đáng sống.

Ánh Dương