Người 40 năm giữ nghề làm khuôn bánh truyền thống

Trong căn nhà chỉ vài mét vuông vừa là nơi làm việc, vừa là nơi buôn bán của ông Phạm Văn Quang, có đến quá nửa diện tích được dùng để bày khuôn bánh trung thu với nhiều kích thước và hoa văn khác nhau. Có những chiếc khuôn to nặng đến vài cân và có những khuôn chỉ nhỉnh hơn bàn tay trẻ con, có khuôn hình hoa, hình cá, cũng có khuôn hình rùa, hình chữ… Tất cả đều được ông Quang đục, đẽo tỉ mỉ, cẩn thận tạo nên những sản phẩm không chỉ đẹp, bắt mắt mà còn rất tinh tế, sống động.

Quê gốc ở Thường Tín (Hà Tây cũ), gia đình vốn có nghề làm khuôn, đến nay ông Quang đã theo nghề được gần 40 năm. Trải qua biết bao thăng trầm, trong khi nhiều người hoặc bỏ nghề, hoặc chuyển sang nghề mộc, khắc con dấu thì người đàn ông ngoài 60 tuổi này chưa từng có ý định từ bỏ. Với ông làm bất cứ nghề gì cũng vậy, thứ nhất cần có cái duyên, thứ hai cần sự kiên trì và thứ ba là sự nhanh nhạy trong việc nắm bắt tâm lý khách hàng và nhu cầu thị trường.

“Muốn sống bằng nghề này không khó. Cái khó là phải hiểu được khách hàng và thị trường. Đối với khách, phải thật tinh ý để hiểu được mong muốn của họ, từ đó sáng tạo ra sản phẩm vừa thể hiện được nét riêng của mình, vừa đáp ứng mục đích của người ta. Còn với thị trường, phải nắm được nhu cầu để sản xuất số lượng cho phù hợp, không làm nhiều quá hay ít quá”, ông Quang chia sẻ thêm.

Đây cũng là lý do giúp ông có thể trụ vững và có một chỗ đứng trong nghề mặc cho sự cạnh tranh khốc liệt của các loại khuôn nhựa, khuôn gỗ được làm bằng máy đục tự động CNC.

Ngoài các khuôn bánh với những hoa văn truyền thống như bông cúc, hoa hồng, cá chép, rồng phượng… cầu kỳ, tinh tế, nhiều khách còn đặt ông Quang làm khuôn bánh có tên, logo công ty riêng để làm quà tặng “không đụng hàng” với ai. Vì thế, giá một chiếc khuôn ở cửa hàng của ông cũng khá đa dạng, dao động từ 150 nghìn đồng đến cả vài triệu đồng, tùy thuộc vào thời gian hoàn thiện và độ khó của khuôn. Bởi vậy, với ông Quang, giá trị của khuôn tính bằng mồ hôi, chất xám đặt vào nó chứ không cân đo đong đếm bằng trọng lượng, kích thước. Có khuôn một cân nhưng lại rẻ hơn nhiều so với khuôn một lạng.

Nói về bí quyết để tạo ra những chiếc khuôn vừa vặn, đúng trọng lượng, ông Quang cho rằng người làm khuôn trước tiên phải trở thành thợ làm bánh, có như vậy, khuôn bánh làm ra mới chuẩn.

Là một người thường xuyên đặt mua khuôn bánh, khuôn xôi ở cửa hàng của ông Quang, theo chị Bé (Thanh Hóa), khuôn nhựa giá rẻ, bán tràn lan nhưng chị vẫn thích dùng khuôn gỗ hơn. “Khuôn gỗ vừa giữ được lâu, mà hoa văn trên khuôn gỗ cũng đẹp hơn, nhiều khách mua bánh rất thích.”

Trong một xã hội càng hiện đại, khi mà máy móc dần thay thế sức người, vẫn có những người thợ lao động thủ công như ông Quang đang góp phần lưu giữ nét nghề truyền thống độc đáo ở Hà Nội.

Từ cửa vào trong nhà, đâu đâu cũng có những chiếc khuôn gỗ

Ông Quang ghi lại yêu cầu của khách hàng đặt khuôn làm xôi

Khuôn bánh đủ kích thước, hoa văn được treo trên tường nhà để khách hàng dễ dàng lựa chọn

Ông Quang phủ lớp chống dính cho khuôn trước khi giao cho khách

Cùng là mẫu cá nhưng hoa văn trên mỗi khuôn cũng không giống nhau

Để đáp ứng những khách hàng nhỏ tuổi, ông Quang làm nhiều mẫu khuôn hình chuột Micky, Doremon,…

Dù là mẫu khuôn hoa truyền thống…

Hay mẫu con hươu hiện đại… đều cho thấy sự tỉ mỉ, khéo léo của người thợ lâu năm

Một chiếc bánh trung thu bằng đất sét được ông Quang làm mẫu để tạo ra những khuôn chuẩn

Ngoài khuôn bánh, ông Quang cũng làm những con dấu lưu niệm để bán cho khách nước ngoài

Bài, ảnh: Nhung Hà