Nỗ lực đưa vốn ngân hàng gần hơn với nông dân, đẩy lùi tín dụng đen

Theo Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú, trong suốt nhiều năm qua, đặc biệt trong thời gian gần đây, chính sách về nông nghiệp nông thôn nói chung và tín dụng cho nông nghiệp, nông thôn, nông dân luôn là những chính sách không ngừng của Trung ương, Chính phủ.

Thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân, Ngân hàng Nhà nước luôn coi đây là một trong những lĩnh vực ưu tiên và đã có nhiều chính sách, giải pháp khuyến khích đầu tư tín dụng, tháo gỡ khó khăn về vốn vay.

Trước hết về chính sách khoanh nợ, giãn nợ cho nông dân, trước tác động của dịch COVID-19, ngay từ khi có dịch, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 01/2020/TT-NHNN ngày 13/3/2020 tạo khuôn khổ pháp lý để các tổ chức tín dụng cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi phí, giữ nguyên nhóm nợ, tháo gỡ khó khăn cho các khách hàng vay vốn bị ảnh hưởng bởi dịch ở tất cả các lĩnh vực, ngành nghề.

Đặc biệt, Ngân hàng Nhà nước đã hai lần sửa đổi, bổ sung chính sách phù hợp với diễn biến của dịch và hỗ trợ hơn nữa cho người dân, doanh nghiệp đảm bảo dòng vốn không bị đứt đoạn, doanh nghiệp không giải thể.

Theo ông Tú, đây là chủ trương đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong thời gian có dịch cũng như đến thời điểm hiện nay, 2 triệu tỷ đồng đã được hưởng từ chính sách này, gần 700 nghìn tỷ đồng đã được thực hiện cơ cấu, hoãn giãn những khoản nợ đến thời hạn phải trả, hơn 40 nghìn tỷ đồng bằng nguồn lực của ngân hàng thương mại đã hỗ trợ, giảm, giãn, hoãn các khoản lãi cho doanh nghiệp nói chung trong đó có rất nhiều doanh nghiệp, người dân trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú

Cùng với nguồn lực của ngành ngân hàng, Chính phủ tiếp tục ban hành tiếp gói 350.000 tỷ đồng trong đó riêng 40.000 tỷ đồng hỗ trợ 2% lãi suất, Thủ tướng Chính phủ đã đánh giá rất quan trọng trong chính sách vĩ mô hỗ trợ nông nghiệp nông thôn qua hoạt động của ngành ngân hàng.

Theo Phó Thống đốc, từ năm 2010 đến nay, Chính phủ đã ban hành 3 nghị định và các thông tư hướng dẫn về chính sách tín dụng phục vụ phát triển sản xuất nông nghiệp nông thôn, chưa có lĩnh vực nào liên tiếp được ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ. Đến nay, có thể nói đã tạo điều kiện trao tự quyết cho các ngân hàng thương mại trong việc cho vay, tín chấp hoặc thế chấp.

Chính vì vậy, về việc vay không cần tài sản thế chấp, Phó Thống đốc cho biết, các tổ chức tín dụng được xem xét cho khách hàng vay trên cơ sở có bảo đảm hoặc không có bảo đảm bằng tài sản, các tổ chức tín dụng chịu trách nhiệm cung ứng vốn, đặc biệt là các lĩnh vực ưu tiên phải tạo điều kiện thuận lợi.

Thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục rà soát, đơn giản hóa thủ tục vay vốn; Đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng tăng khả năng tiếp cận vốn cho người dân và doanh nghiệp; Nâng cao hiệu quả thẩm định và đánh giá mức độ tín nhiệm của khách hàng, quản lý dòng tiền để tăng cường khả năng cho vay không có tài sản bảo đảm; Tăng cường kết nối giữa ngân hàng với doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng.

Về ý kiến cho rằng hiện vẫn có nhiều người dân khó tiếp cận vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi, khiến nạn tín dụng đen vẫn còn đất để tồn tại, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, giải quyết vấn đề tín dụng đen cần sự chung tay của nhiều cấp, ngành.

Tuy nhiên, năm 2017, qua việc khảo sát các tỉnh trọng điểm về tín dụng đen, ngành Ngân hàng nhận định việc mở rộng tín dụng chính thức sẽ góp phần đẩy lùi tín dụng đen. Chính vì vậy, từ năm 2017, Ngân hàng Nhà nước đã có nhiều hành động cụ thể.

Về cơ chế chính sách, Ngân hàng Nhà nước đã tạo điều kiện thuận lợi cho các ngân hàng thương mại mở rộng mạng lưới chi nhánh tới tất cả địa phương, nhất là các vùng sâu, vùng xa. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng tạo điều kiện cho vay tiêu dùng phát triển. Những năm vừa qua, tín dụng tiêu dùng phát triển rất nhanh song song với đó là kiểm soát chặt lĩnh vực này, tránh sự biến tướng của tín dụng tiêu dùng chính thức, giúp người dân tiếp cận nhanh dòng vốn. Kết quả, đến nay có 2,1 triệu tỷ đồng phục vụ cho vay tiêu dùng, trong đó trên 700 nghìn tỷ đồng phục vụ cho những nhu cầu ngắn hạn, cấp thiết của người dân.

Ngân hàng Nhà nước đã cũng giao cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) triển khai chương trình tín dụng tiêu dùng 5.000 tỷ đồng. Cụ thể, khách hàng có nhu cầu vay vốn chính đáng được giải ngân ngay trong ngày với số tiền cho vay tối đa 30 triệu đồng, không cần tài sản thế chấp; Chương trình cho vay thẻ thấu chi tại thị trường nông thôn (sử dụng để thanh toán hàng hóa, dịch vụ).

Tính đến cuối tháng 4/2022, ngân hàng đã cho 682.966 lượt khách hàng vay vốn, doanh số cho vay đạt 64.378 tỷ đồng, dư nợ đạt 1.748 tỷ đồng với 95.948 khách hàng còn dư nợ.

Ngoài ra, hệ thống ngân hàng chính sách xã hội trải xuống tận từng xã, đang triển khai 23 chương trình tín dụng ưu đãi nhằm đáp ứng nhu cầu vốn sản xuất kinh doanh và tiêu dùng cho hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số và các đối tượng chính sách với dư nợ đến cuối tháng 4/2022 đạt gần đạt gần 263 nghìn tỷ đồng, tăng 6,03% so với cuối năm 2021 với gần 6,4 triệu khách hàng còn dư nợ.

Với những chính sách hiệu quả trên, theo đánh giá sơ bộ của Ngân hàng Nhà nước và Bộ Công an, tỷ lệ tín dụng đen so với năm 2017 đã giảm hơn một nửa. Phó Thống đốc khẳng định, trong thời gian tới, ngành Ngân hàng sẽ tiếp tục chủ động thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để mở rộng tín dụng chính thức, đẩy lùi tín dụng đen.

Ngân hàng Nhà nước với vai trò là cơ quan quản lý Nhà nước về tiền tệ, hoạt động ngân hàng sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị trong toàn ngành nghiêm túc, quyết liệt thực hiện Chỉ thị 12/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ; Triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của người dân, doanh nghiệp, góp phần hạn chế “tín dụng đen” nhất là tại khu vực nông thôn.