Nói lời hiếu nghĩa theo cách của người trẻ

Hiếu nghĩa không chỉ là nghi thức

Nhiều năm qua, lễ Vu Lan thường gắn với hình ảnh bông hồng cài áo, màu đỏ cho những ai còn mẹ cha, màu trắng cho những ai đã mất đi đấng sinh thành. Song với giới trẻ hôm nay, đặc biệt là Gen Z, việc thể hiện hiếu thảo không dừng ở những nghi thức quen thuộc.

Bạn Nguyễn Minh Trang, sinh viên Trường Đại học Việt Nhật, chia sẻ: “Em ít đi chùa nhưng mỗi mùa Vu Lan đều tự tay chuẩn bị một bữa cơm gia đình. Em nấu những món bố mẹ thích, rồi cả nhà cùng ngồi ăn, chuyện trò. Em nghĩ hiếu thảo không cần điều gì quá to tát, chỉ cần làm cha mẹ cảm thấy được quan tâm là đủ”.

Câu chuyện giản dị ấy phản ánh sự chuyển dịch trong cách nghĩ hiếu kính không phải là hình thức, mà là sự hiện diện, sẻ chia trong đời sống hàng ngày.

Đấng sinh thành hạnh phúc khi có những đứa con hiếu nghĩa

Với thế hệ công dân số, Facebook, Zalo, TikTok, Instagram trở thành nơi để bày tỏ tình cảm với cha mẹ. Không khó để bắt gặp những đoạn video ngắn ghi lại hành trình “biến hình” của mẹ trong chiếc áo dài mới, clip quay bố cặm cụi sửa lại bàn học cho con, hay những status cảm ơn đấng sinh thành…

Bạn Trần Quang Hưng, 23 tuổi, trú tại phường Hoàng Liệt, Hà Nội kể rằng, anh đã làm một video tri ân mẹ cha, ghép những bức ảnh từ thuở nhỏ đến hiện tại. “Mẹ em xem mà khóc. Bà nói chưa bao giờ nghĩ con trai lại công khai nói lời yêu thương như thế. Thực ra ngoài đời, nhiều bạn trẻ ngại nói trực tiếp nhưng qua mạng xã hội lại dễ dàng hơn. Dù là ảo nhưng cảm xúc thật”, Hưng chia sẻ.

Nhiều người nhận định: “Mạng xã hội đã trở thành “sân khấu” mới của tình cảm gia đình. Bạn trẻ thể hiện hiếu thảo bằng ngôn ngữ hình ảnh, clip, status. Điều này cho thấy sự tiếp biến văn hóa: Cái gốc là chữ hiếu, nhưng cách biểu đạt đã mang dáng dấp của thời đại số".

Nhân mùa Vu Lan báo hiếu, hoa hậu Khánh Vân đã thực hiện MV đặc biệt "Con không lớn nữa, mẹ đừng già đi" như món quà tình cảm gửi đến mẹ và những người mẹ trên đời

Quà tặng tinh thần: Từ du lịch đến trải nghiệm cùng nhau

Thay vì phong bì tiền hay vật chất, nhiều bạn trẻ chọn cách tặng cha mẹ những trải nghiệm mới. Dịp Vu Lan năm nay, bạn Nguyễn Thanh Tùng (26 tuổi), phường Hồng Hà, Hà Nội, dành dụm để đưa bố mẹ đi chuyến du lịch Đà Lạt, nơi mà mẹ cậu đã ao ước từ lâu. “Trước đây bố mẹ lo cho con cái, chưa bao giờ đi chơi xa. Lần này em muốn họ được tận hưởng, để thấy công sức nuôi dạy con đã có quả ngọt”, Tùng nói.

Không ít bạn trẻ còn nghĩ ra những món quà thời số hóa: Tạo playlist nhạc cha mẹ yêu thích, làm album ảnh online lưu giữ ký ức, hay đơn giản là dạy cha mẹ cách dùng ứng dụng gọi video để dễ liên lạc. Những hành động nhỏ nhưng thể hiện sự quan tâm tinh tế, đúng chất trẻ: Kết nối bằng công nghệ nhưng mang đầy cảm xúc.

Con gái đưa cha mẹ đi du lịch mùa Vu Lan

Chuyên gia tâm lý học cho rằng: Nhiều bạn trẻ coi trọng trải nghiệm hơn vật chất. Khi tặng cha mẹ một chuyến đi hay khoảnh khắc đáng nhớ, họ cũng đang xây dựng ký ức hạnh phúc, điều mà các bậc sinh thành sẽ trân trọng lâu dài hơn nhiều so với món quà hữu hình.

Điều đặc biệt ở thế hệ trẻ hôm nay là họ mở rộng khái niệm hiếu thảo, không chỉ báo hiếu với cha mẹ, mà còn hướng tới cộng đồng. Trong mùa Vu Lan, nhiều nhóm thiện nguyện tổ chức phát cơm chay miễn phí tại bệnh viện, quyên góp sách vở cho trẻ em vùng cao, hoặc tham gia hiến máu nhân đạo.

Chị Nguyễn Phương Thảo, xã Ngọc Hồi, Hà Nội chia sẻ: “Thanh niên bây giờ ý thức rằng báo hiếu cha mẹ cũng gắn với sống trách nhiệm với xã hội. Khi mình làm việc thiện, cha mẹ cũng được hưởng phúc và tự hào về con”.

Một số bạn trẻ còn lập dự án dài hơi tổ chức chương trình thiện nguyện tới đồng bào miền núi. Với họ, hiếu thảo không dừng lại trong mái nhà, mà lan tỏa thành lòng nhân ái.

Giá trị truyền thống trong không gian số

Nếu người trẻ có nhiều cách mới mẻ để thể hiện đạo hiếu, thì với bậc cha mẹ, cảm nhận về tình nghĩa con cái lại giản dị và chân thật. Bà Nguyễn Thị Lan (62 tuổi), trú tại phường Hai Bà Trưng, Hà Nội chia sẻ: “Ngày xưa, chúng tôi chỉ mong các con ngoan, học hành tử tế, biết lễ phép là mừng rồi. Giờ con cái bận rộn, không phải lúc nào cũng ở nhà nhưng mỗi mùa Vu Lan chúng vẫn nhớ gọi điện, đưa cha mẹ đi chơi, hay chỉ cần về ăn bữa cơm. Tôi không cần gì to tát, chỉ cần thấy con cái quan tâm là đủ hạnh phúc”.

Những chuyến trải nghiệm cùng nhau thêm gắn kết gia đình

Bà Lan cũng cho rằng những việc làm thiện nguyện của con cái trong mùa Vu Lan cũng chính là niềm tự hào của cha mẹ. “Tôi thấy các cháu đi phát cơm từ thiện, quyên góp sách cho trẻ em vùng xa, lòng mình cũng vui lắm. Hiếu thảo với cha mẹ là gốc nhưng biết thương người, thương đời thì đó mới là đạo hiếu trọn vẹn”, bà nói.

Dù biểu hiện có khác nhau nhưng điểm chung là thế hệ trẻ ngày nay không quay lưng với truyền thống. Họ giữ cốt lõi của Vu Lan, lòng biết ơn cha mẹ, ông bà và tìm cách thể hiện phù hợp với nhịp sống hiện đại.

Theo ý kiến của nhà nghiên cứu văn hóa, điều quan trọng không phải là hình thức mà là thông điệp. Thế hệ trẻ có thể dùng mạng xã hội, video clip, chuyến du lịch hay hoạt động thiện nguyện nhưng tất cả đều quy về một chữ “hiếu”. Đó là sự tiếp nối liên tục của đạo lý Việt Nam.

Mỗi mùa Vu Lan, những bông hồng đỏ trắng lại gợi nhớ về cha mẹ nhưng với bạn trẻ hiếu thảo không chỉ được gói gọn trong ngày lễ. Từ bữa cơm gia đình, dòng status tri ân trên mạng, đến hành động thiện nguyện cho người xa lạ, tất cả đều là những cách nói “Con thương bố mẹ” theo ngôn ngữ của thời đại số. Có lẽ, khi thấy con cái trưởng thành, biết yêu thương và sẻ chia chính là món quà Vu Lan ý nghĩa nhất đối với mỗi bậc cha mẹ.

Lê Dung