Sinh viên tốt nghiệp và lựa chọn mang tên “về hay ở”

Ở lại hay về quê?

Chiều muộn, trong căn phòng trọ rộng chưa đầy 25m² ở quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội), Nguyễn Thị Hằng, sinh viên năm cuối ngành Kế toán, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội vừa gấp tài liệu ôn thi tốt nghiệp, vừa tranh thủ tính lại chi tiêu tháng này.

“Mình muốn ở lại Hà Nội sau tốt nghiệp để tìm việc đúng ngành. Nhưng thú thật, càng gần tới ngày ra trường, mình càng thấy chới với. Hà Nội là nơi mình gắn bó 4 năm, là nơi có bạn bè, cơ hội nhưng cũng là nơi khiến mình hoài nghi liệu mình có thể bám trụ nổi không”, Hằng nói.

Nhiều sinh viên sau tốt nghiệp chọn ở lại thành phố làm việc dù chi phí sinh hoạt cao và áp lực lớn.

Câu hỏi “ở lại thành phố hay về quê” đang là nỗi trăn trở của hàng nghìn sinh viên mỗi năm. Không ít người trẻ như Hằng đã dành cả thời sinh viên để chuẩn bị cho một tương lai ở lại thành phố lớn… nhưng khi chạm ngõ cuộc sống thực tế, mọi thứ không đơn giản như kỳ vọng.

Hoàng Thị Hà – sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho biết, dù đã đi phỏng vấn nhiều nơi, gửi không biết bao nhiêu bộ hồ sơ xin việc nhưng vẫn chưa tìm được công việc phù hợp.

“Chi phí sống ở thành phố cao quá. Mình sợ cứ bám trụ mãi trong khi chưa có công việc ổn định sẽ khiến mình kiệt sức. Có thể mình sẽ đi làm một vài năm để tích lũy kinh nghiệm, rồi tính tới chuyện về quê”, Hà chia sẻ.

Ở chiều ngược lại, về quê có thể là một lối đi dễ thở hơn. Sống cùng cha mẹ giúp tiết kiệm chi phí thuê trọ; giá cả sinh hoạt cũng thấp hơn đáng kể. Nhiều bạn trẻ chọn khởi nghiệp tại quê nhà, mở trung tâm tiếng Anh, làm việc online hoặc tìm cơ hội tại các khu công nghiệp tỉnh lẻ như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Hải Dương…

Nhiều sinh viên quyết định về quê sau tốt nghiệp để tiết kiệm chi phí và tìm hướng đi phù hợp hơn.

Tuy nhiên, về quê không phải là lựa chọn dễ dàng với tất cả. Nhiều sinh viên lo ngại sẽ thiếu môi trường cọ xát, ít cơ hội phát triển nghề nghiệp, nhất là với các lĩnh vực đòi hỏi tính sáng tạo, đổi mới liên tục. Một số người từng trở về quê rồi lại quay lại thành phố vì cảm giác “lạc lõng”, bó hẹp, hoặc đơn giản là chưa thực sự sẵn sàng sống chậm lại.

Ngoài ra, định kiến xã hội vẫn còn hiện hữu, về quê đôi khi bị coi là “thất bại”, là “hết cách”. Dù trong thực tế, đó hoàn toàn có thể là một chiến lược đúng đắn nếu đi kèm với mục tiêu rõ ràng và sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

Vấn đề không nằm ở địa điểm, mà nằm ở lựa chọn. Ở lại hay về chỉ là hình thức. Điều quan trọng là người trẻ có hiểu rõ mình muốn gì, có dám đi đến cùng con đường đã chọn, và có đủ bản lĩnh để bắt đầu cuộc sống sau tốt nghiệp ở bất kỳ nơi đâu, dù đó là thành thị sầm uất hay một thị trấn nhỏ ven sông.

Chọn ở đâu không quan trọng bằng biết mình muốn gì

Là cựu sinh viên ngành Công nghệ Thông tin, Đại học Bách khoa Hà Nội, Nguyễn Văn Toàn hiện đang là kỹ sư phần mềm tại một công ty công nghệ lớn ở Bắc Giang. Thay vì bon chen ở lại Thủ đô như phần lớn bạn bè cùng khóa, Toàn chọn về quê ngay sau tốt nghiệp.

“Thời sinh viên mình từng nghĩ phải ở lại Hà Nội mới có cơ hội. Nhưng đi thực tập rồi mới thấy, nhiều khu công nghiệp ở tỉnh đang rất cần nhân lực chất lượng cao. Về quê, mình tiết kiệm được nhiều chi phí, được gần gia đình, lại có thời gian học thêm ngoại ngữ, nâng kỹ năng mềm. Sau 5 năm đi làm, mình có một khoản tích lũy, đang xây nhà riêng. Có thể không quá hào nhoáng nhưng với mình, vậy là đủ đầy và đúng hướng”, Toàn chia sẻ.

Ra trường, đứng giữa ngã rẽ về quê hay bám trụ nơi phố thị là lựa chọn không dễ dàng với nhiều người trẻ.

Từng gắn bó nhiều năm tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp ra trường, ông Lê Ngọc Hùng, Tổng giám đốc Công ty TNHH S5T Service cho rằng: “Ở lại thành phố hay về quê không quan trọng. Quan trọng là bạn trẻ có hiểu rõ mình thực sự muốn gì, giỏi điều gì, và cuộc sống như thế nào sẽ khiến bạn hạnh phúc”.

Theo ông Hùng, một công việc lý tưởng phải thỏa mãn ít nhất ba yếu tố: đúng sở trường, đúng sở thích, và mang lại thu nhập ổn định. Khi lựa chọn khớp với bản thân, bạn sẽ không thấy mình đang ‘chịu đựng’ công việc.

Hiện đang làm truyền thông tại một startup tại Hà Nội, Thùy Dung (27 tuổi) cũng đồng tình: “Thành công không đến từ việc bạn sống ở đâu, mà đến từ việc bạn chủ động đến đâu. Cứ thử sức, cứ sai rồi sửa. Mình từng làm ở thành phố Hồ Chí Minh, rồi chuyển về Hà Nội vì thấy phù hợp hơn”.

Bài toán “an cư lạc nghiệp” khiến nhiều người trẻ cân nhắc rời thành phố sau vài năm làm việc.

Trong một thế giới đang dần “phẳng” nhờ công nghệ, cơ hội không còn gói gọn trong ranh giới địa lý. Làm việc từ xa, khởi nghiệp tại địa phương,... tất cả đang mở ra nhiều lối đi mới cho sinh viên sau tốt nghiệp. Ở lại hay về quê không còn là thước đo thành công, mà là phép thử cho sự hiểu mình, biết người, và dám đi trên con đường riêng.

Sau tốt nghiệp, quyết định ở đâu không nên là cuộc chạy theo kỳ vọng xã hội mà là một lựa chọn được xây dựng từ hiểu biết và tự tin vào chính mình. Thành công không nằm ở vị trí địa lý, mà ở việc bạn có đang đi đúng hướng với bản thân hay không. Bởi ở lại hành phố lớn hay về quê cũng chỉ là điểm xuất phát. Quan trọng là bạn đi đến đâu và đi như thế nào.