Sửa Luật Quy hoạch để phù hợp với sáp nhập đơn vị hành chính

Thảo luận tại tổ 13 (Hậu Giang, Bắc Ninh, Đắk Lắk, Lào Cai), về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, lần này sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch trước mắt là để phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị sau khi sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính; đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền theo chủ trương của Đảng.

Theo Chủ tịch Quốc hội, đối với các nội dung còn có nhiều ý kiến khác nhau, chưa được nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng thì cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát, đánh giá tổng kết thực tiễn khi sửa đổi toàn diện Luật Quy hoạch.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, tại kỳ họp này, nếu Quốc hội thông qua thì sẽ thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp là cấp tỉnh, cấp xã. Do đó sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch để làm sao đảm bảo hệ thống quy hoạch tích hợp và đồng bộ, đảm bảo liên kết giữa quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh tránh chồng chéo hoặc mâu thuẫn.

“Chúng ta phải quy định rõ cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành và các địa phương trong lập, thẩm định và thực hiện quy hoạch; tăng cường yếu tố phát triển bền vững, và ứng dụng chuyển đổi số trong quy hoạch. Trong Luật Quy hoạch trước đây chưa có mệnh đề chuyển đổi số, bây giờ chúng ta có cái mệnh đề là chuyển đổi số ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI trong quy hoạch, triển khai”, Chủ tịch Quốc hội cho biết.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu thảo luận.

Nhấn mạnh đã nói tới quy hoạch thì cần phải đảm bảo tính minh bạch, Chủ tịch Quốc hội đề nghị việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch lần này cần phải quy định rõ về việc công khai thông tin quy hoạch, lấy ý kiến Nhân dân đặc biệt là các nhóm chịu ảnh hưởng trực tiếp trong quy hoạch.

“Cần phải tăng cường cơ chế thực thi, giám sát, thiết lập cơ chế giám sát độc lập để đảm bảo quy hoạch không bị điều chỉnh tùy tiện vì lợi ích cục bộ. Nếu mà không có tính minh bạch, tính công khai, đồng bộ thì quy hoạch sẽ liên tục bị thay đổi. Quốc hội, HĐND các địa phương, Mặt trận, các đoàn thể và Nhân dân tăng cường giám sát thì việc triển khai quy hoạch sẽ thực hiện tốt, khả thi”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Về hệ thống quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, trường hợp bổ sung quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành vào hệ thống quy hoạch nhưng không thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia thì việc lập, thẩm định, phê duyệt, công bố, thực hiện, điều chỉnh quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành phải thực hiện theo quy định của Luật Quy hoạch và pháp luật có liên quan, do đó, cần có phương án xử lý để tránh mâu thuẫn, chồng chéo, xung đột giữa các luật có thể phát sinh.

Quang cảnh phiên thảo luận.

Về phân cấp thẩm quyền quyết định hoặc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch thực hiện quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội cho biết, dự thảo luật đã có những đổi mới mạnh mẽ, thực hiện chủ trương của Đảng về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Theo đó, phân cấp thẩm quyền của Quốc hội cho Chính phủ trong việc xác định các vùng cần lập quy hoạch vùng và quyết định quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia; phân cấp thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng, Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định danh mục các dự án ưu tiên đầu tư trong kế hoạch thực hiện quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch tỉnh; phân cấp thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố phê duyệt điều chỉnh quy hoạch ngành, quy hoạch tỉnh đối với quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030 để đáp ứng yêu cầu về sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị đánh giá cụ thể những vướng mắc trong thực tiễn dẫn đến cần phân cấp thẩm quyền quyết định hoặc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch thực hiện quy hoạch.

“Ủy ban Kinh tế và Tài chính phối hợp với Bộ Tài chính để rà soát những vướng mắc ở quá khứ, hiện tại và dự đoán tương lai để chúng ta tháo gỡ. Khi thực hiện, vướng cái gì, vướng ở đâu, vướng như thế nào, cần gỡ cái gì, gỡ ở đâu, gỡ như thế nào cũng là do con người”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Đối với quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, trường hợp cần phân cấp cho Chính phủ thì cần nghiên cứu để tích hợp một số nội dung quan trọng của 2 quy hoạch này vào nội dung của quy hoạch tổng thể quốc gia, bảo đảm quyền giám sát, quyết định của Quốc hội đối với các nguồn lực đặc biệt, có tầm quan trọng quốc gia.

“Sửa gì thì sửa nhưng phải đảm bảo không vi hiến”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Về trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc rút ngắn quy trình điều chỉnh quy hoạch theo hướng giản lược các bước không phải thực hiện thủ tục xin chủ trương điều chỉnh quy hoạch; không phải thực hiện đánh giá môi trường chiến lược sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội lưu ý cân nhắc đối với trường hợp điều chỉnh quy hoạch làm thay đổi quy mô, nội dung lớn như thay đổi định hướng phát triển, mục tiêu sử dụng đất mà không phải thực hiện đánh giá môi trường chiến lược sẽ có tác động xấu đến môi trường và tiềm ẩn rủi ro cho phát triển bền vững.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, do quy hoạch là lĩnh vực rộng, liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, việc sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch cần được xem xét trong tương quan với các luật khác đã được thông qua như Luật Đất đai, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Điện lực, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Địa chất và khoáng sản, Luật Biển Việt Nam, Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo, Luật Tài nguyên nước... để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất. Do đó Ban soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ lưỡng.