Thu hút sử dụng nhân tài, khâu đột phá phát triển Thủ đô

Những hạn chế, bất cập

Thủ đô Hà Nội từ xưa vốn đã nổi tiếng là thành phố có nhiều chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài. Điều 13 Luật Thủ đô 2012 quy định rõ “Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội được ban hành chính sách trọng dụng nhân tài”.Trên cơ sở quy định đó cũng như việc áp dụng một số quy định khác của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức, HĐND thành phố đã ban hành Nghị quyết số 14/2013/NQ-HĐND ngày 17/7/2013 quy định về chính sách trọng dụng nhân tài trong xây dựng, phát triển Thủ đô. Cụ thể hóa Nghị quyết nhiều hoạt động thiết thực đã được thực hiện như tuyên dương, có nhiều ưu đã tuyển dụng thủ khoa, người có học hàm, học vị cao… về Thủ đô làm việc.

Tuy nhiên, qua một quá trình thực hiện, các quy định này đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập như: Nội dung của quy định mới chỉ tập trung vào việc thu hút nhân tài mà chưa quan tâm đến việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Phạm vi các đối tượng được áp dụng chính sách trọng dụng còn hạn chế; số lượng người được tuyển dụng nói chung còn khiêm tốn so với số người thực tế thuộc các nhóm đối tượng được thu hút.

Lễ tuyên dương Thủ khoa xuất sắc tốt nghiệp các trường đại học, học viện trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2023

Tiêu chí xác định để tuyển dụng, thu hút nhân tài chủ yếu là thông qua bằng cấp như: tốt nghiệp đại học loại xuất sắc; có học vị tiến sĩ ... mà chưa quan tâm đến những người có năng lực, kinh nghiệm thực tiễn. Chất lượng đội ngũ công chức, viên chức được tuyển dụng theo chính sách này, qua đánh giá của các cơ quan, đơn vị sử dụng thì hầu hết chưa có thành tích vượt trội, nổi bật so với những công chức, viên chức được tuyển dụng theo những quy định chung…

Những hạn chế này cũng được nhiều chuyên gia, nhà khoa học chỉ ra. Trong bài tham luận gửi đến hội thảo khoa học góp ý xây dựng dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) nhóm tác giả gồm: PGS.TS. Nguyễn Như Pháp, thạc sĩ Nguyễn Thị Thủy Tiên, thạc sĩ Trương Tiến Hùng, trường Đại học Hoà Bình nêu ví dụ: Hiện nay Bắc Ninh hỗ trợ ngay giáo viên có học hàm giáo sư, phó giáo sư hoặc có trình độ tiến sĩ từ 100 - 220 triệu đồng, nếu cam kết làm việc ít nhất 10 năm thì được hỗ trợ nhà ở trị giá 1 tỷ đồng.

Hà Nội chỉ hỗ trợ hơn 100 triệu đồng, mà không hỗ trợ nhà ở. Việc bố trí, sử dụng nhân tài chưa có cơ chế riêng, phù hợp. Số lượng và chất lượng nhân tài đóng góp cho sự phát triển của Thủ đô chưa tương xứng với tiềm năng.

Xây dựng chiến lược lâu dài

Theo nhóm tác giả, ngày 5/5/2022, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 15-NQ/TƯ về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 là thành phố văn hiến - văn minh - hiện đại, vùng kinh tế trọng điểm của cả nước, hội nhập quốc tế sâu rộng, phát triển ngang tầm các nước phát triển trên thế giới. Những yêu cầu trong Nghị quyết trở thành nhiệm vụ chính trị bắt buộc thực hiện, đòi hỏi Thủ đô Hà Nội phải có những sửa đổi bổ sung quy định cho phù hợp tình hình mới.

Các Thủ khoa xuất sắc tốt nghiệp các trường đại học, học viện trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2023

Trên cơ sở chính trị nêu trên, đồng thời qua thực trạng một số quy định pháp luật, nhóm tác giả đưa ra một số kiến nghị. Trong đó, thành phố Hà Nội cần ban hành quy định pháp luật về nhân tài và tiêu chí xác định nhân tài, năng lực trình độ, năng lực thực tế.

Tùy theo yêu cầu công việc cụ thể, Hà Nội xây dựng bản mô tả công việc chi tiết, đặc thù với các kiến thức chuyên môn, kỹ năng, phẩm chất, nhất là năng lực đặc biệt, vượt trội; phẩm chất, ý chí thể hiện qua sức sáng tạo, niềm tin, khát vọng được cống hiến, đóng góp cho xã hội. Thậm chí nhân tài phải có đề án khả thi, kế hoạch phát triển bản thân để giải quyết công việc.

Bên cạnh đó, căn cứ vào thực tế và định biên, mỗi cơ quan xác định được vị trí thiếu hụt nhân sự, vị trí và năng lực nào là cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ… để từ đó tuyển dụng, bổ sung nguồn nhân tài. Quy trình tuyển dụng cần xây dựng bản mô tả chi tiết vị trí việc làm cần tuyển dụng, có sự tham khảo ý kiến nhiều chuyên gia, đặc biệt mời những nhà quản lý giỏi tham gia đánh giá nhân sự…

Trong chiến lược phát triển Thủ đô không thể thiếu chiến lược thu hút sử dụng nhân tài như một khâu đột phá bảo đảm cho sự thành công. Đối với một tài năng, việc tuyển dụng đã khó nhưng để giữ chân tài năng đó ở lại làm việc lâu dài là vấn đề lớn, nhất là trong bối cảnh chính sách về tiền lương hạn chế so với khu vực tư nhân.

Việc sử dụng nhân tài phải đảm bảo đúng trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, đam mê, sở thích và đủ độ khó, để nhân tài đó hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Muốn quản lý được nhân tài, trước hết nhà quản lý phải là một người tài, có tầm vượt trội. Chiến lược quản lý tài năng rõ ràng như: Lập kế hoạch, các yếu tố tác động, đánh giá, phát triển, linh hoạt với mục tiêu mới của tổ chức.

Đặc biệt, lợi ích luôn là sức hút mạnh mẽ đối với người lao động. Hiện nay, khu vực tư nhân đang trả lương, thưởng, trợ cấp, các chế độ an sinh rất cao. Một số địa phương khác cũng có mức đãi ngộ đặc biệt cao. Bối cảnh đó, Thủ đô Hà Nội cần có chiến lược, quỹ tài chính và biện pháp bảo đảm lợi ích dành cho nhân viên cao hơn so với khu vực tư nhân, địa phương khác.

Nguyễn Dũng