TP HCM phải hình thành hệ sinh thái công nghệ lõi và đổi mới sáng tạo có sức hút mạnh mẽ

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chứng kiến lễ ký kết Bản ghi nhớ hợp tác giữa UBND TPHCM và Tập đoàn AMD - một trong những tập đoàn hàng đầu thế giới về thiết kế vi xử lý và giải pháp bán dẫn - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Theo Bản ghi nhớ, Tập đoàn AMD sẽ tham gia vào các sáng kiến công nghệ do chính quyền TP HCM dẫn dắt, đồng góp vào các chương trình thử nghiệm chính sách; đồng tổ chức các sự kiện thúc đẩy đổi mới sáng tạo, đồng thời dẫn dắt môi trường đầu tư tại Khu Công nghệ cao Sài Gòn (SHTP).

Tập đoàn cũng sẽ phối hợp với các cơ sở giáo dục địa phương về năng cao năng lực cho giảng viên, sinh viên và cán bộ các sở ban ngành của Thành phố trong các ngành học liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI).

Phó Chủ tịch UBND TP HCM Võ Văn Hoan cho biết, sự hợp tác này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong cam kết chính quyền thành phố đối với việc phát triển nền tảng công nghệ cao và nguồn nhân lực. Đây là một bước đi ý nghĩa nhằm đưa TP HCM trở thành trung tâm hàng đầu khu vực Đông Nam Á trong lĩnh vực điện tử, vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Thỏa thuận này sẽ mở ra nhiều cơ hội trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, nghiên cứu và triển khai (R&D), cũng như kết nối các cơ quan quản lý, nhà đầu tư, đơn vị đào tạo và các doanh nghiệp để làm nên hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cho công nghệ cao.

Ảnh: VGP/Minh Khôi

"Điểm gặp gỡ" trong tư duy phát triển

Phát biểu tại sự kiện, Phó Thủ tướng chúc mừng TP HCM, sau khi hợp nhất với 2 tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương theo nghị quyết của Quốc hội, với quy mô dân số và tiềm lực phát triển vượt trội, sẽ ngày càng mạnh mẽ hơn, khẳng định vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước.

Nhấn mạnh "điểm gặp gỡ" trong tư duy phát triển giữa TP HCM và AMD chính là lấy công nghệ, tri thức và đổi mới sáng tạo làm nền tảng, Phó Thủ tướng đánh giá cao cách AMD – tập đoàn công nghệ toàn cầu – theo đuổi cạnh tranh lành mạnh, lấy tri thức làm gốc, không ngừng sáng tạo trong các lĩnh vực công nghệ lõi như phần mềm, dữ liệu lớn, điện toán và ứng dụng thực tiễn. TP HCM cũng đang lựa chọn hướng đi tương tự, định vị mình như một trung tâm công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Theo Phó Thủ tướng, với sự gắn kết chặt chẽ giữa hai xu thế chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, các công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (big data)… chỉ có thể phát triển mạnh mẽ bền vững với nguồn năng lượng tái tạo. Vì vậy, việc AMD chọn đặt trung tâm nghiên cứu - phát triển (R&D) tại TP HCM là một quyết định chiến lược, phù hợp với xu thế phát triển toàn cầu. Đồng thời thể hiện tư duy công nghệ toàn diện, từ điện toán đám mây đến phần mềm mã nguồn mở, với tinh thần hợp tác rộng mở và sẵn sàng đồng hành trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội.

Trong khi đó, Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của Internet vạn vật (IoT), với ứng dụng rộng rãi trong sản xuất, thương mại, y tế, giáo dục. Nhiều doanh nghiệp công nghệ của Việt Nam bắt đầu khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Đây là cơ sở để thúc đẩy tư duy hợp tác cùng phát triển, không chỉ giữa TP HCM và AMD, mà còn mở rộng thành một hệ sinh thái các đối tác, từ các trường đại học, khu công nghệ cao đến các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ và ngành công nghiệp điện tử.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, TPHCM phải hình thành hệ sinh thái công nghệ lõi và đổi mới sáng tạo có sức hút mạnh mẽ - Ảnh: VGP/Minh Khối

Xây dựng mô hình hợp tác thực chất, lâu dài, gắn với chuỗi giá trị công nghiệp bán dẫn

Trao đổi với các đại biểu, Phó Thủ tướng cho biết, Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới, tập trung vào hai trụ cột chiến lược là chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, đã được cụ thể hóa trong nhiều văn bản quan trọng, nổi bật là "bộ tứ trụ cột": Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.

Các doanh nghiệp tư nhân thể hiện vai trò ngày càng quan trọng trong nền kinh tế. Nhà nước, trong đó có chính quyền TP HCM, đã có những đổi mới mạnh mẽ, thể hiện sự năng động, quyết tâm và đồng hành cùng doanh nghiệp. Cùng với đó là sự tham gia của các viện, trường – những "hạt nhân" ban đầu để khởi động việc ứng dụng công nghệ, đặc biệt là công nghệ chip bán dẫn, vi mạch từ đào tạo nhân lực đến hình thành chuỗi phát triển công nghiệp vi mạch, bán dẫn với mục tiêu dài hạn là tiến tới làm chủ các khâu của công nghiệp vi mạch bán dẫn...

"Việc AMD - tập đoàn không trực tiếp sản xuất phần cứng mà tập trung vào công nghệ lõi – hợp tác với TP HCM là một lựa chọn hợp lý, phù hợp với định hướng phát triển công nghiệp giá trị cao", Phó Thủ tướng trao đổi và mong muốn AMD đồng hành cùng Chính phủ trong chương trình đào tạo kỹ sư cho ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn, và có thể mở rộng lĩnh vực đào tạo kỹ sư thiết kế phần mềm, điện toán đám mây, dữ liệu lớn và các lĩnh vực công nghệ cốt lõi khác.

"Chúng ta không nên triển khai những điều mà thực tiễn chưa cần thiết. Phải có kế hoạch cụ thể, đúng nhu cầu, đúng thời điểm. Phải ngồi lại với các trường đại học, làm việc với cộng đồng doanh nghiệp, đặt ra các chương trình hợp tác thực chất, hiệu quả, tránh lãng phí chi phí không cần thiết," Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Với việc Tập đoàn AMD lựa chọn TP HCM làm điểm đến chiến lược, Phó Thủ tướng mong muốn Thành phố sẽ tiếp tục phát huy vai trò là trung tâm đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, đồng thời hình thành một hệ sinh thái công nghiệp điện tử - bán dẫn đủ sức thu hút các nhà đầu tư lớn. "Thành phố cần tạo ra một môi trường đầu tư thuận lợi, giảm chi phí thủ tục hành chính, đẩy nhanh chuyển đổi xanh, tạo lợi thế cạnh tranh thực chất".

TP HCM cũng phải trở thành nơi đáng sống, nơi hội tụ đội ngũ nhà khoa học, chuyên gia và các nhà đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao. Đây sẽ là những người góp phần tạo dựng điều kiện, lợi thế và nền tảng cho Tập đoàn AMD phát triển bền vững tại Việt Nam, và trong tương lai sẽ có những trung tâm nghiên cứu và phát triển mang tên "AMD - TP HCM" như một biểu tượng hợp tác chiến lược.

Phó Thủ tướng đề nghị Tập đoàn AMD cùng phối hợp với UBND TPHCM xác định rõ nội dung và quy mô đào tạo theo từng cấp độ, đồng thời hỗ trợ hình thành các trung tâm đào tạo chuyên ngành được đầu tư bài bản, từ đội ngũ giảng viên, phần mềm đào tạo đến hệ thống thiết bị, máy móc hiện đại - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Về hợp tác đào tạo nhân lực, Phó Thủ tướng đề nghị Tập đoàn AMD cùng phối hợp với UBND TP HCM xác định rõ nội dung và quy mô đào tạo theo từng cấp độ, đồng thời hỗ trợ hình thành các trung tâm đào tạo chuyên ngành được đầu tư bài bản, từ đội ngũ giảng viên, phần mềm đào tạo đến hệ thống thiết bị, máy móc hiện đại. Quan trọng hơn, Tập đoàn AMD cần phối hợp với TP HCM để nghiên cứu, xác định đúng nhu cầu thực tế nhằm hướng đến việc xây dựng TP HCM thành trung tâm thu hút các ngành kinh tế sử dụng công nghệ bán dẫn và giải pháp của AMD, từ y tế, giáo dục, quốc phòng, giao thông đến quản lý đô thị thông minh.

"Tôi kỳ vọng ở lĩnh vực đào tạo, Tập đoàn AMD và UBND TP HCM sẽ xây dựng được một mô hình hợp tác thực chất, cụ thể và lâu dài", Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý, cần chú trọng đào tạo nhân lực cho các ngành nền tảng, như vật liệu, vật lý và toán học… những lĩnh vực có vai trò quan trọng trong phát triển công nghệ lõi bền vững.

Dẫn lời Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Kế hoạch cần 10 phần, biện pháp cần 20 phần, nhưng quyết tâm phải 30 phần" và câu nói nổi tiếng của Tổng thống Hoa Kỳ Theodore Roosevelt: "Ý tưởng rất tuyệt vời, nhưng hành động mới tạo ra sự khác biệt", Phó Thủ tướng cho rằng đây là lời nhắc nhở sâu sắc rằng thành công không chỉ nằm ở kế hoạch, mà còn ở hành động cụ thể và quyết tâm thực hiện đến cùng; những ý tưởng tốt đẹp trong Bản ghi nhớ giữa UBND TP HCM và Tập đoàn AMD phải được nhanh chóng hiện thực hóa bằng các bước đi, hành động cụ thể, rõ ràng.

TP HCM đã cam kết đồng hành về mặt chiến lược, nhưng AMD cần có cam kết cụ thể hơn, đặt mục tiêu rõ ràng về kinh tế trong chiến lược phát triển toàn cầu của mình.

Phó Thủ tướng và các đại biểu tại lễ ký kết - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Một hướng đi mới cho phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo

Từ mô hình hợp tác giữa TP HCM và Tập đoàn AMD, Phó Thủ tướng ghi nhận sự hưởng ứng tích cực từ các doanh nghiệp, bộ, ngành và địa phương đối với Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển bền vững đất nước. Nhiều rào cản, điều kiện bất cập đã bước đầu được tháo gỡ. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, bên cạnh vai trò dẫn dắt của Nhà nước, cần có tầm nhìn chiến lược tổng thể, định hướng rõ ràng mới có thể phát huy hiệu quả nguồn lực doanh nghiệp đầu tư cho phát triển khoa học công nghệ.

Theo đó, phát triển khoa học, công nghệ không thể trông đợi vào một vài địa phương hay doanh nghiệp tiên phong, mà cần sự tham gia của toàn bộ hệ sinh thái công nghệ và ngành công nghiệp điện tử từ khâu ý tưởng và xác định nhu cầu, "đặt hàng". Do vậy, việc hình thành các trung tâm nghiên cứu và phát triển là hết sức cần thiết để xác định nhu cầu, định hướng sản xuất để một doanh nghiệp như AMD có thể phát triển sản phẩm và thương mại hóa thành công. Cả Chính phủ và doanh nghiệp đều cần chia sẻ trách nhiệm và cùng tham gia ngay từ giai đoạn đầu của quá trình nghiên cứu và phát triển.

Phó Thủ tướng khẳng định, trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục cam kết đồng hành với TP HCM trên con đường phát triển. Đây cũng chính là hướng đi phù hợp với tư duy, đường lối và chủ trương của Đảng và Nhà nước hiện nay. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh vai trò của các bộ, ngành liên quan trong việc triển khai hiệu quả "bộ tứ trụ cột" bằng những bước đi cụ thể, bài bản, học hỏi từ kinh nghiệm thực tiễn của TP HCM.