Trung Quốc: Người già ở nông thôn bị “bỏ rơi”

Dù đã 68 tuổi nhưng hàng ngày ông Qin vẫn phải vào rừng để nhặt củi nhằm tiết kiệm chi phí sưởi ấm.

Bài liên quan

Phát hiện virus tả lợn châu Phi trong bánh bao tại Trung Quốc

Trung Quốc "gom" học sinh ưu tú nhất về dạy phát triển vũ khí AI

Ngắm cầu vượt biển dài nhất, đắt nhất thế giới của Trung Quốc sắp thông xe

Thành phố Trung Quốc lập kỷ lục với 725.000 bóng đèn LED cùng sáng

Càng già càng cô đơn và vất vả

Ông Qin Taixiao và vợ, bà Sun Sherong gần như sống một mình trong suốt năm qua. Họ sinh sống trong một ngôi làng bị cô lập, cách Thủ đô Bắc Kinh khoảng 240km.

Trong thời gian vào rừng nhặt củi buổi sáng và chiều, ông Qin phải dựa vào số thuốc ít ỏi để chống chọi với cơn đau do căn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và ung thư đại tràng gây ra.

“Tôi biết nói gì đây? Cuộc sống như vậy cũng tạm ổn. Không còn cách nào khác”, cụ Qin chia sẻ.

Nét khắc khổ trên khuôn mặt cụ Qin vơi đi khi nói về Tết Nguyên đán. Kỳ nghỉ lễ này là khoảng thời gian vui nhất trong năm đối với cụ vì đây là dịp duy nhất hai vợ chồng già được gặp ba đứa con.

Giống như nhiều người khác, các con của ông đã phải rời quê hương đến nơi khác tìm việc từ nhiều năm trước. Họ tham gia trào lưu di dân đến các thành phố lớn của Trung Quốc, để lại sau lưng những ngôi làng vắng lặng.

Ngôi làng nơi vợ chồng ông Qin sinh sống từng có hơn 500 người dân, giờ rất vắng vẻ.

Vấn đề mà cụ Qin đang phải đối mặt là điển hình của hàng triệu gia đình khác tại Trung Quốc, khi dân số già hóa ngày càng tăng. Tốc độ lão hóa dân số của Trung Quốc cực nhanh khiến nhiều người không xác định được con cái có thể nuôi mình khi già hay không.

Theo số liệu của Ủy ban Lao động quốc gia Trung Quốc ước tính, đến năm 2050 có trên 34% dân số sẽ hơn 60 tuổi. Con số này xấp xỉ 500 triệu người, gần gấp đôi so với hiện tại.

Số người trong độ tuổi lao động giảm có thể gây ra những ảnh hưởng lớn và sâu rộng khắp Trung Quốc. Các chuyên gia từ lâu đã cảnh báo Trung Quốc có thể rơi vào tình huống chưa giàu đã già và già hoá dân số sẽ trở thành lực cản cho sự tăng trưởng kinh tế.

Khi lực lượng lao động giảm, nguồn thu ngân sách nhà nước từ thuế, phí cũng giảm theo, từ đó làm gia tăng gánh nặng tài chính cho quốc gia.

Không chỉ Chính phủ phải chịu gánh nặng chăm sóc người cao tuổi, một số nghiên cứu cũng cho thấy nhiều công dân Trung Quốc không tích lũy đủ khoản tiền tiết kiệm để đảm bảo cuộc sống khi đến tuổi nghỉ hưu.

Theo thống kê của Bộ Tài chính Trung Quốc, đến cuối năm 2017, người lao động nước này đã tích lũy được khoảng 1.000 tỷ USD. Như vậy, nếu chia đều số tiền đó thì trung bình mỗi một người trên 60 tuổi được nhận khoảng 4.000 USD. Con số này là không đủ với một quốc gia sắp có hàng trăm triệu người đến tuổi nghỉ hưu.

Đến năm 2050, Chính phủ Trung Quốc ước tính, nước này sẽ phải dành trên 26% GDP, cao hơn mức 7% của hiện tại cho việc chăm sóc người cao tuổi. Một lý do nữa đó là người Trung Quốc không có thói quen tiết kiệm do truyền thống văn hóa con cháu trong nhà có nghĩa vụ chăm sóc ông bà, cha mẹ.

Bài toán dân số của đất nước tỷ dân

Theo truyền thống nhiều quốc gia Á Đông, con cái tại Trung Quốc sẽ phải cung cấp tài chính cho thế hệ trước, bởi quan niệm cha mẹ đã hy sinh tất cả vì con. Song song với lượng người trẻ ngày càng ít, dân số già hóa ngày càng nghiêm trọng, thế hệ thanh niên hiện nay ngày càng khó có thể gánh vác trách nhiệm đối với người già.

Theo Bộ Nhân lực và An sinh xã hội, năm 1993, 5 người ở độ tuổi lao động đóng góp vào hệ thống an sinh xã hội cho một người hưởng bảo hiểm, thì đến năm 2050, tỷ lệ này sẽ giảm mạnh xuống chỉ còn 1,3/1.

Dân số già hóa nhanh phần lớn do chính sách một con khắc nghiệt của Trung Quốc. Tỷ lệ sinh giảm mạnh sau khi chính sách này được áp dụng vào năm 1980 khiến những người con một phải gánh trách nhiệm chăm sóc cha mẹ già mà không có sự hỗ trợ từ anh chị em. Mặc dù chính sách một con đã được nới lỏng vào năm 2016 nhưng lại không giúp tỷ lệ sinh của Trung Quốc được cải thiện.

Nhiều người trẻ đã rời bỏ làng quê như các con của ông Qin, bà Sun sau nhiều năm đã có mức thu nhập tốt hơn nhưng nhiều người lo lắng vẫn chưa kiếm đủ tiền để có thể chăm sóc cha mẹ già.

Ông Qin Taixiao và vợ, bà Sun Sherong gần như sống một mình trong suốt năm qua.

Do vậy, ngày càng nhiều người cao tuổi ở Trung Quốc sẽ phải tự nuôi bản thân. Vợ chồng ông Qin đang sống dựa vào số tiền ít ỏi, tương đương khoảng 1.500 USD mỗi năm nhờ bán ngô. “Bắt các con chăm sóc chúng tôi quả là làm khó chúng. Chúng không kiếm được nhiều tiền và chúng tôi không muốn tạo thêm gánh nặng cho con”, bà Sun nói.

Sẽ đến một ngày, việc kiếm được khoảng 100kg củi mỗi ngày đối với ông Qin là điều khó khăn. Căn bệnh ung thư của ông có thể trở nên tồi tệ hơn và sức khỏe của bà Sun cũng yếu đi. Khi ngày đó đến, có lẽ sẽ giống như nhiều người già khác, vợ chồng ông Qin buộc phải nương tựa vào con cái mình. Liệu xã hội Trung Quốc có thể giải quyết được vấn đề này không? Đây là bài toán hóc búa đặt ra cho tương lai của đất nước tỷ dân này.

Ngọc Ly (CNN)