Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác dự báo, phòng chống thiên tai

Chủ động ứng phó với thiên tai

Với địa hình miền núi ven biển, Quảng Ninh phải chịu hầu hết các hình thái thiên tai như lũ quét và sạt lở đất ở vùng núi, các khu mỏ; ngập lụt ở vùng đồng bằng, khu đô thị; bão biển và giông lốc ở các vùng biển, hải đảo.

Trong những năm qua, tình hình thiên tai trên địa bàn tỉnh diễn ra liên tục, khốc liệt, vì vậy mặc dù toàn tỉnh đã ứng phó với thiên tai quyết liệt, chủ động nhưng không tránh khỏi những thiệt hại nặng nề về người và tài sản.

Mùa mưa bão năm nay mới chỉ bắt đầu nhưng đã gây ra những câu chuyện buồn trên địa bàn tỉnh. Những trận mưa lớn kéo dài đã làm thiệt hại về người và tài sản, hoa màu của nhiều địa phương.

Công tác phòng, chống thiên tai tại tỉnh Quảng Ninh

Ngay sau những thiệt hại do mưa lũ gây ra trên địa bàn vừa qua, UBND tỉnh yêu cầu các địa phương, sở, ban, ngành, đơn vị liên quan chủ động triển khai biện pháp phòng, chống mưa to gây ngập lụt, lũ ống, lũ quét, sạt lở trên địa bàn tỉnh.

Trong đó phải theo dõi thường xuyên, chặt chẽ diễn biến mưa lũ, cảnh báo thông tin kịp thời đến các cấp chính quyền, đến tận tổ dân, khu phố và người dân để chủ động các biện pháp phòng tránh.

Đồng thời, sẵn sàng triển khai phương án sơ tán dân tại những khu vực có nguy cơ xảy ra lũ quét, lũ ống, sạt lở đất, sạt lở bờ sông, suối, sạt lở các bãi thải khai thác than, ngập lụt các khu vực trũng, thấp.

Cùng với đó, chủ động có phương án đề phòng, sẵn sàng di dời và thực hiện phương án cứu hộ, cứu nạn khi mưa, lũ lớn, sạt lở đất đá xảy ra; sẵn sàng phương án đảm bảo an toàn các tuyến đê, các hồ đập. Đặc biệt phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người dân trong mọi tình huống khi có mưa, lũ, sạt lở.

Ông Phạm Văn Thành, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Phó trưởng Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh Quảng Ninh cho biết: "Tỉnh Quảng Ninh luôn xác định vai trò quan trọng của công tác phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và luôn rà soát các nội dung trước mùa mưa bão.

Đây là công tác thường xuyên, có ý nghĩa lớn để bảo vệ thành quả kinh tế xã hội và tài sản, tính mạng người dân. Theo thống kê, trong các hình thái thiên tai thì Quảng Ninh đều có đầy đủ, tiềm ẩn nhiều nguy cơ, đặt ra rất nhiều vấn đề quản lý: Từ khai thác than, khoáng sản, hàng không, du lịch, xây dựng, giao thông…

Quảng Ninh có 7 đô thị với nhiều công trình trọng điểm đang xây dựng. Do đó, tỉnh dành nhiều nguồn lực để đảm bảo an toàn mùa mưa bão như: nâng cấp hệ thống đê điều; hệ thống cảng neo đậu tàu thuyền; hệ thống hạ tầng cho địa phương. Đầu tư phòng thủ dân sự, nâng cao nhận thức cho người dân".

Hiệu quả việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dự báo, phòng chống thiên tai

Quảng Ninh đã có nhiều giải pháp trong công tác dự báo, cảnh báo sớm thiên tai và từng bước đạt hiệu quả. Tuy nhiên, cùng với công tác dự báo, cảnh báo sớm việc đối phó với thảm họa thiên nhiên là một thách thức của con người hiện nay, đòi hỏi phải có những giải pháp hiệu quả hơn đặc biệt là việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác này.

Điển hình như tại huyện Ba Chẽ (tỉnh Quảng Ninh), trong những năm gần đây, mức độ thiệt hại do lũ, lụt gây ra ngày một tăng do cường độ mưa lũ tăng lên cũng như xuất hiện ngày càng nhiều các công trình xây dựng với quy mô lớn.

Huyện Ba Chẽ (Quảng Ninh) tập huấn, đào tạo và chuyển giao sản phẩm trong dự án xây dựng cảnh báo, dự báo lũ, xây dựng bản đồ phân vùng nguy cơ ngập úng, sạt lở đất

Từ những tình hình thực tế nêu trên, UBND huyện Ba Chẽ đã thực hiện dự án “Xây dựng hệ thống cảnh báo, dự báo lũ trên sông Ba Chẽ” với mục tiêu xây dựng một hệ thống đồng bộ bao gồm các trạm đo mưa, lũ và phần mềm tin học.

Mục tiêu đặt ra với hệ thống cảnh báo, dự báo lũ cho lưu vực sông Ba Chẽ là dễ vận hành, thời gian tính toán nhanh, không yêu cầu nhiều kiến thức chuyên ngành của người sử dụng cũng như không phải thuê/mua các phần mềm dự báo, cảnh báo lũ thương mại (chi phí lớn) nhưng vẫn bảo đảm độ chính xác cao.

Hệ thống dễ vận hành, thời gian tính toán nhanh chóng, không yêu cầu nhiều kiến thức chuyên ngành của người sử dụng cũng như không phải thuê/mua các phần mềm dự báo cảnh báo lũ thương mại với chi phí cao. Đồng thời vẫn đảm bảo độ chính xác cao, hệ thống cảnh báo, dự báo lũ cho lưu vực sông Ba Chẽ.

Hệ thống có thể dự báo các đợt mưa lũ trước 16 ngày và đưa ra các kịch bản ứng phó với thiên tai dựa trên các mô hình suy diễn trên nền tảng trí tuệ nhân tạo. Các thông tin được hiển thị tại Trung tâm điều hành huyện hoặc tỉnh, đồng thời được chuyển tức thời tới người dân qua hệ thống tin nhắn SMS. Đây chính là bước đột phá trong giải pháp dự báo và phòng chống lụt bão, ứng phó với các thảm họa thiên nhiên hiện nay.