Vai trò chống tham nhũng của các tổ chức xã hội

Nhằm tạo điều kiện cho các tổ chức xã hội cùng chia sẻ ý kiến, bình luận để giúp hoàn thiện các quy định pháp luật về vấn đề nói trên trong Dự thảo luật phòng chống tham nhũng. Tổ chức Hướng tới Minh bạch (TT) và Nhóm làm việc vì sự tham gia của người dân (PPWG) phối hợp vừa tổ chức tọa đàm “Vai trò và sự tham gia của các tổ chức xã hội trong phòng chống tham nhũng tại Việt Nam”.

Tham dự tọa đàm có đại diện Thanh tra Chính phủ - Cơ quan chủ trì soạn thảo Dự thảo luật và đại diện Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia, trình bày tham luận.

Tại tọa đàm, các đại biểu đã trình bày 3 tham luận: Những quy định mới và sửa đổi về vai trò và sự tham gia của các tổ chức xã hội trong PCTN - Cơ sở lý luận và thực tiễn; Vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên trong công tác PCTN; Bình luận về các quy định pháp lý liên quan đến vai trò, sự tham gia của các tổ chức xã hội trong PCTN.

TS. Nguyễn Tuấn Khanh Phó Viện trưởng Viện Khoa học Thanh tra phát biểu

Theo TS. Nguyễn Tuấn Khanh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Thanh tra, Thanh tra Chính phủ, để kiểm soát việc thực thi quyền lực nhà nước nói chung thì vai trò của xã hội là rất quan trọng và điều này đã được khẳng định thông qua các nghị quyết, văn bản của Đảng và Chính phủ. Thực tế cũng cho thấy, các tổ chức xã hội đã tham gia phối hợp tốt trong việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật và góp phần tích cực trong việc phát hiện nhiều vụ việc tiêu cực, tham nhũng, lãng phí được dư luận quan tâm.

Nguyễn Quang Minh - Ban Dân chủ-Pháp luật, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam

“Phòng chống tham nhũng là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội. Tham nhũng bắt nguồn chủ yếu từ các cơ quan, tổ chức, đơn vị và đội ngũ cán bộ, công chức - những tổ chức và cá nhân có quyền lực trong hệ thống nhà nước, tổ chức chính trị. Vì vậy, nếu chỉ dựa vào quyền lực và hệ thống quyền lực nhà nước để loại trừ “bệnh quyền lực” trong bộ máy nhà nước, sẽ khó đạt hiệu quả cao. Chính vì thế, dựa vào nhân dân, vận động nhân dân - những người chủ của xã hội tích cực tham gia vào công cuộc đấu tranh Phòng chống tham nhũng biện pháp quan trọng và sẽ có hiệu quả nhất.” - ông Nguyễn Quang Minh - Ban Dân chủ-Pháp luật, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho hay.

Tọa đàm thu hút đông đảo chuyên gia tham dự

Bà Đỗ thị Thanh Huyền – chuyên gia UNDP cho biết: “Điều 13 của công ước UNCAC của Liên hiệp quốc về sự tham gia của xã hội trong phòng chống tham nhũng thực tế là nhằm thúc đẩy sự tham gia chủ động của các cá nhân và tổ chức ngoài khu vực công, như xã hội dân sự, các tổ chức phi chính phủ và các tổ chức cộng đồng, vào công tác phòng ngừa và đấu tranh chống tham nhũng nhưng trong dự thảo luật phòng chống tham nhũng thì Các tổ chức xã hội không sử dụng ngân sách nhà nước bị coi là đối tượng điều chỉnh để giám sát phòng chống tham nhũng trong nội bộ các tổ chức xã hội.

Theo bà Huyền, một điều chưa hợp lý nữa là: theo Nghị định 45/2010/NĐ-CP Định nghĩa “Hội” là “tổ chức tự nguyện của công dân, tổ chức Việt Nam cùng ngành nghề, cùng sở thích, cùng giới, có chung mục đích tập hợp, đoàn kết hội viên, hoạt động thường xuyên, không vụ lợi nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hội, hội viên, của cộng đồng; hỗ trợ nhau hoạt động có hiệu quả, góp phần vào việc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, được tổ chức và hoạt động theo [Nghị định này và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan”

Không có quy định Hội là tổ chức xã hội, tại Điều 94 luật phòng chống tham nhũng ( Dự thảo) quy định:“Tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức từ thiện và các tổ chức xã hội khác có tư cách pháp nhân, không sử dụng ngân sách nhà nước (gọi chung là tổ chức xã hội) do Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập hoặc phê duyệt điều lệ…”

Trong thời điểm mà Luật về Hội vẫn chưa được Quốc hội thông qua thì định nghĩa: Tổ chức xã hội là gì?; Tổ chức từ thiện là gì?; Tổ chức xã hội nghề nghiệp là gì có nhắc đến trong Hiến pháp nhưng không có định nghĩa liên quan, rất khó để xác định tổ chức nào chịu sự điều chỉnh của luật.”

Sau khi nghe tất cả các ý kiến đóng góp, ban tổ chức buổi tọa đàm sẽ tổng hợp và gửi đóng góp đến ban soạn thảo luật phòng chống tham nhũng để mong muốn khi Quốc hội thông qua và ban hành một bộ luật đúng thực tế xã hội, phù hợp với công ước UNCAC của Liên hợp quốc mà Việt Nam là quốc gia thành viên.