Vì sao chiều cao người Việt vẫn “lùn” hơn khu vực?

Bất ngờ chiều cao người Việt vẫn “lùn” hơn khu vực?

Sau một thập kỷ, chiều cao người Việt đã có bước tiến rõ rệt: Nam giới tăng trung bình khoảng 3,7cm, nữ giới tăng khoảng 2,6cm. Tuy nhiên, trên bản đồ tầm vóc Đông Nam Á, Việt Nam vẫn nằm ở nhóm cuối bảng.

Theo các dữ liệu từ hội thảo chuyên ngành và thống kê gần đây, chúng ta chỉ đứng trên Philippines và Indonesia về chiều cao trung bình.

Đây là một thực tế đáng suy ngẫm, khi sự phát triển thể chất không chỉ là chuyện hình thể, mà còn liên quan đến chất lượng dân số, năng suất lao động và năng lực cạnh tranh quốc gia trong tương lai.

Theo TS.BS Trương Hồng Sơn nguyên nhân nằm ở nền tảng dinh dưỡng chưa thực sự bền vững, đặc biệt là trong giai đoạn đầu đời.

Không ít trẻ em Việt Nam hiện nay dù được nuôi ăn đầy đủ về lượng nhưng lại thiếu nghiêm trọng các vi chất thiết yếu như vitamin D3, K2, canxi và kẽm, vốn là những dưỡng chất đóng vai trò chủ chốt trong quá trình phát triển hệ xương và tầm vóc.

Sự thiếu hụt này không chỉ khiến trẻ chậm tăng trưởng mà còn ảnh hưởng đến khả năng hấp thu, chuyển hóa dinh dưỡng một cách toàn diện.

TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam phát biểu tại Hội thảo

Một thực trạng khác đang âm thầm diễn ra, đó là việc phụ huynh sử dụng sản phẩm bổ sung vi chất một cách cảm tính, thiếu kiến thức chuyên môn, chạy theo trào lưu hoặc bị dẫn dắt bởi quảng cáo thiếu kiểm chứng.

Trong khi đó, hệ miễn dịch và khả năng chuyển hóa của trẻ nhỏ còn non yếu, nếu sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc, công nghệ sản xuất không đảm bảo, hoặc tỷ lệ các chất như D3 và K2 bị lệch chuẩn, hậu quả có thể không chỉ là giảm hiệu quả, mà còn dẫn đến rối loạn chuyển hóa canxi, gây lắng đọng vào mô mềm, ảnh hưởng xấu đến sự phát triển xương và sức khỏe tổng thể.

Điều này lý giải vì sao sự minh bạch trong sản phẩm bổ sung vi chất cho trẻ là yếu tố sống còn.

Theo chia sẻ của ThS, BS Đào Nguyễn Phương Linh, Giám đốc chuyên môn Phòng khám Nhi khoa Bác sĩ Em Bé, việc truy xuất nguồn nguyên liệu (D3 có từ lanolin đạt chuẩn dược phẩm không? K2 có phải dạng MK-7 sinh khả dụng không?), kiểm định dây chuyền sản xuất, xét nghiệm vi sinh, kim loại nặng, độc chất… là những yếu tố tối thiểu mà một sản phẩm bổ sung cần phải có.

Thực tế lâm sàng cho thấy chỉ cần một sai lệch nhỏ về tỷ lệ D3 - K2 hay chất lượng nguyên liệu cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thu canxi, yếu tố cốt lõi trong phát triển chiều cao.

Vì thế, theo các bác sĩ nhi khoa, lựa chọn sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ không chỉ là quyết định mua sắm, mà còn là trách nhiệm lâu dài đối với sức khỏe và tầm vóc của thế hệ sau.

Dù chiều cao người Việt đang tăng lên từng năm, nhưng nếu tiếp tục để tồn tại lỗ hổng trong nhận thức dinh dưỡng, trong thói quen bổ sung vi chất thiếu kiểm soát, thì cái “đích” về vóc dáng mà nhiều gia đình mong muốn sẽ khó trở thành hiện thực.

Tầm vóc quốc gia bắt đầu từ… lựa chọn dinh dưỡng hợp lý

Khi chiều cao người Việt tăng chậm, trách nhiệm không chỉ đặt lên ngành y tế hay nhà trường, mà bắt đầu từ chính lựa chọn hàng ngày của các bậc phụ huynh: Cho con ăn gì, bổ sung gì, và chọn sản phẩm ra sao.

Ngày nay, việc bổ sung các sản phẩm chứa vitamin D3, K2, canxi hay kẽm cho trẻ nhỏ gần như trở thành “thói quen hiện đại” của rất nhiều gia đình Việt.

Toàn cảnh Hội thảo

Tuy nhiên, thói quen ấy lại đang diễn ra trong một “vùng mờ”, nơi mà thông tin về sản phẩm, công nghệ sản xuất, tỷ lệ vi chất hay xuất xứ nguyên liệu… không được công khai minh bạch, hoặc không được người dùng quan tâm đúng mức.

Hậu quả là, nhiều trẻ em đang phải đối mặt với nguy cơ hấp thu kém, lắng đọng canxi ở mô mềm, thậm chí rối loạn chuyển hóa xương - chỉ vì bố mẹ lựa chọn sản phẩm sai cách.

ThS, BS Đào Nguyễn Phương Linh cảnh báo rõ: “Trẻ em là nhóm có hệ miễn dịch và chức năng chuyển hóa chưa hoàn thiện. Nếu sản phẩm chứa thành phần không tinh khiết, phụ gia không kiểm soát, hoặc dư lượng kim loại nặng vượt ngưỡng thì nguy cơ phản ứng bất lợi ở trẻ còn cao hơn người lớn rất nhiều".

Một vấn đề cực kỳ quan trọng được chuyên gia nhấn mạnh, đó là tỷ lệ giữa D3 và K2 hai vi chất tưởng chừng quen thuộc, nhưng nếu sai lệch sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hấp thu canxi và sự phát triển xương ở trẻ.

Thậm chí, nếu thiếu K2 hoặc dùng sai dạng, canxi sẽ không được vận chuyển vào xương mà đi “lạc hướng”, gây lắng đọng vào mô mềm, mạch máu, tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe lâu dài. Do đó, minh bạch trong sản phẩm bổ sung không phải là khuyến nghị, mà là yêu cầu bắt buộc.

Với tốc độ phát triển mạnh mẽ của thị trường sản phẩm bổ sung, trẻ em không thể là “chuột bạch” cho những sản phẩm không rõ ràng, mập mờ hoặc chạy theo trào lưu. Người lớn có thể mua sai một chiếc áo, chọn nhầm một món đồ chơi nhưng không thể tùy tiện với một sản phẩm đi vào cơ thể con trẻ mỗi ngày.

Nếu muốn thay đổi tầm vóc người Việt, mọi nỗ lực cải thiện phải bắt đầu từ gốc không chỉ ăn uống, vận động, mà còn ở từng giọt vi chất mà cha mẹ trao vào tay con. Trong lựa chọn ấy, minh bạch chính là nền tảng để chúng ta tạo ra thế hệ khỏe mạnh, cao lớn và an toàn hơn.