Việc kiểm định khí thải phải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia

Chưa quy định kiểm soát khí thải đối với xe cơ giới

Theo số liệu của Viện Chiến lược và phát triển giao thông vận tải (Bộ Giao thông vận tải), giai đoạn 2005-2022, tăng trưởng xe máy tại nước ta đạt bình quân khoảng 9,1%/năm. Đến nay, số lượng xe máy đã đăng ký trên toàn quốc đạt khoảng 69,2 triệu xe và số xe lưu hành đạt khoảng 45,5 triệu xe. Tại các thành phố lớn, xe máy vẫn là phương tiện giao thông chính, đây cũng là phương tiện phát thải khí thải lớn nhất ra môi trường.

Kết quả từ 3 chương trình đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy tại 3 thành phố là thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng cho thấy, xe trên 5 năm đã có xu hướng vượt tiêu chuẩn khí thải hiện hành và xe trên 10 năm có tỷ lệ phát thải rất lớn.

Trong khi đó, xe có tuổi đời trên 10 năm tại cả 3 thành phố đều chiếm tỷ lệ trên 50% tổng số xe mô tô, xe gắn máy trên địa bàn. Cụ thể, ở Hà Nội chiếm 72,58%, tại Thành phố Hồ Chí Minh chiếm 68% và tại Đà Nẵng chiếm trên 59%.

Khí thải từ xe cơ giới, mà chủ yếu là mô tô, xe gắn máy đang là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường trong đô thị

Trước đó, Bộ Giao thông vận tải cũng từng cho biết, khí thải từ xe cơ giới, mà chủ yếu là mô tô, xe gắn máy đang là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường trong đô thị. Trong khi đó, Luật Giao thông đường bộ năm 2008 lại chưa quy định kiểm soát khí thải đối với loại phương tiện này.

Dẫn chứng từ kết quả dự án nghiên cứu thực trạng phát thải của xe máy đang lưu hành hướng tới kiểm soát khí thải, góp phần cải thiện môi trường không khí, Bộ Giao thông vận tải cho biết, nếu người sử dụng mô tô, xe gắn máy thực hiện chế độ bảo dưỡng định kỳ theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất, có thể giảm mức tiêu hao nhiên liệu của xe 7%.

Bởi theo khảo sát, một xe máy di chuyển quãng đường trung bình 16,7km/ngày, tương đương với 6.095km/năm, tiêu thụ nhiên liệu trung bình 0,0236 lít/km. Nếu thực hiện bảo dưỡng định kỳ theo khuyến cáo, mức tiêu thụ nhiên liệu bình quân của mỗi xe tiết kiệm được 10,07 lít/năm.

Nếu tính trên toàn thành phố Hà Nội với hơn 6,1 triệu xe máy, lượng nhiên liệu hàng năm tiết kiệm được là gần 62 triệu lít và tổng chi phí nhiên liệu tiết kiệm ước tính hơn 1,8 nghìn tỷ đồng.

Kiểm định khí thải xe máy thực hiện theo Luật Bảo vệ môi trường

Ông Nguyễn Tô An, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết: Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ được Quốc hội thông qua quy định việc xe máy sẽ phải thực hiện kiểm định khí thải. Việc kiểm định khí thải thực hiện theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, được thực hiện tại các cơ sở kiểm định khí thải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải sẽ quy định trình tự, thủ tục cấp mới, cấp lại, tạm đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động cho cơ sở kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy.

Bộ trưởng cũng quy định trình tự, thủ tục kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy; quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về cơ sở vật chất kỹ thuật và vị trí cơ sở đăng kiểm xe cơ giới, cơ sở kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy.

Tuy nhiên, cũng theo ông Nguyễn Tô An, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam, việc kiểm định khí thải với tất cả xe máy sẽ thực hiện theo lộ trình áp dụng của Chính phủ ban hành.

Cụ thể, theo ông An, lộ trình của việc kiểm định khí thải xe máy sẽ thực hiện theo Luật Bảo vệ môi trường. Theo quy định của luật này giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ là cơ quan chủ trì, phối hợp cùng Bộ Giao thông vận tải xây dựng, trình Chính phủ để Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định.

Việc kiểm định khí thải với tất cả xe máy sẽ thực hiện theo lộ trình áp dụng của Chính phủ ban hành

Tại quyết định này khi được ban hành sẽ có đầy đủ lộ trình, thời điểm, tiêu chuẩn áp dụng, cách thức triển khai, đối tượng cụ thể... Nhưng với những xe mới nhập khẩu, sản xuất lắp ráp đang được kiểm soát khí thải, chỉ còn những phương tiện cũ đang tham gia giao thông chưa được kiểm soát.

Như vậy, các cơ quan nghiên cứu sẽ xem xét ban hành các quy định phù hợp với thực tế. Ví dụ, các xe mới sẽ chưa thực hiện kiểm định khí thải ngay, mà sau 2-3 năm mới phải kiểm định. Còn các xe sử dụng các năm như thế nào sẽ có tính toán cụ thể, chi tiết.

Ông An nhấn mạnh theo nghiên cứu, tính toán, chi phí kiểm định khí thải sẽ không đáng kể và việc kiểm định khí thải cũng rất đơn giản, chỉ mất vài phút, với lộ trình thích hợp nên không gây nhiều xáo trộn cho người dân, xã hội.

"Ở đây, chỉ có xe kiểm định khí thải không đạt phải đi bảo dưỡng, sửa chữa lại để kiểm định khí thải đạt yêu cầu. Còn với xe chăm sóc, bảo dưỡng tốt, kiểm định khí thải đạt yêu cầu sẽ chỉ mất vài phút kiểm tra", ông An nêu rõ.

Phó cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết thêm hiện nay do lượng xe máy sử dụng ở nước ta rất đông và tồn tại rất nhiều xe máy đã sử dụng thời gian dài nên các đơn vị đã có tính toán phương án, cách thức thực hiện sao cho hài hòa, hợp lý, khả thi nhất.

Dự kiến sẽ tận dụng tối đa các cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa của các đại lý xe máy đáp ứng các tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định để làm trạm kiểm định khí thải.

"Các cơ quan quản lý phải cân nhắc, tính toán hết sức thận trọng việc này với nguyên tắc không được làm phiền nhiều đến người dân, nói cách khác là tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân. Mục tiêu cao nhất, cuối cùng đưa ra là bảo vệ được môi trường", ông An nhấn mạnh.