Bài 63: Người ươm mầm “mát tay” của cộng đồng khởi nghiệp Việt

>> Thanh niên với vấn đề hội nhập - Khát vọng vươn xa
Bài 62: Nâng cao kỹ năng, biến thách thức thành cơ hội

Từ giữa năm 2015 cho đến nay, cộng đồng startup (khởi nghiệp) Việt như “lột xác”, vươn lên phát triển rất mạnh mẽ. Góp một tay vào thành công này là một “chiến binh” – một người ươm mầm “mát tay” mang tên Đỗ Hoài Nam.

Startup danh giá

Đỗ Hoài Nam, sinh năm 1977, từng là học sinh chuyên vật lý của Trường THPT Hà Nội - Amsterdam. Năm 1995, anh giành được học bổng toàn phần của Chính phủ Úc và theo chương trình học dành cho những sinh viên giỏi có tố chất đặc biệt để làm lãnh đạo tại Đại học RMIT (Úc).

Trên đất người, Đỗ Hoài Nam từng khởi nghiệp với nhiều công ty và cũng thất bại không ít lần. Đến đầu năm 2003, anh cùng bạn bè thành lập Emotiv Systems, với sản phẩm “máy đo bộ não người”, khởi đầu cho giai đoạn khởi nghiệp thành công của doanh nhân trẻ tài năng. Năm 2010, công ty này của anh đạt doanh thu đến 10 triệu đô la Mỹ, có 20.000 doanh nghiệp trên thế giới trở thành khách hàng. Bộ phim Avatar nổi tiếng từng sử dụng sản phẩm này để đo cảm xúc người xem trước khi công chiếu.

Không bằng lòng với những thành công đang có, năm 2012, Đỗ Nhật Nam rời Emotiv System để thành lập SeeSpace với sản phẩm chính là InAir - thiết bị giúp người xem có thể dùng chiếc điều khiển bấm tìm hiểu thông tin sâu hơn ngay trên màn hình ti vi. Sáng tạo những cái mới cho xã hội mới chính là mục tiêu mà Đỗ Nhật Nam theo đuổi chứ không chỉ vì lợi nhuận. Anh tiếp tục thành công với công ty mới này.

“Chiến binh” khởi nghiệp

Năm 2012 đánh dấu mốc quan trọng với doanh nhân trẻ tài năng này. Đỗ Hoài Nam, một startup tên tuổi tại thung lũng Silicon Valley (Mỹ) với Công ty Emotiv System (sở hữu ứng dụng đọc não người) đang trên đỉnh vinh quang bất ngờ từ bỏ chức vụ lãnh đạo của mình. Anh lập ra SeeSpace với niềm tin vào một công nghệ hoàn toàn mới.

Tuy nhiên, lý do rất quan trọng để SeeSpace ra đời lại liên quan đến trăn trở từ 10 năm hoạt động khởi nghiệp thăng trầm từ Úc sang Mỹ của Đỗ Hoài Nam. Khi được mời tới phát biểu tại các hội nghị quốc tế về công nghệ, anh nhận thấy bạn bè quốc tế đều coi những thành quả mình đạt được là của Mỹ hay của Úc, mặc dù bản thân những người tạo ra các sản phẩm đó lại là người có quốc tịch Việt Nam. Điều này khiến anh chạnh lòng.

Bắt đầu xây dựng một đội ngũ kỹ sư thật giỏi tại Việt Nam khi làm với Emotiv, đến khi SeeSpace ra đời, Đỗ Hoài Nam quyết định là mình sẽ phải tạo ra công nghệ này với 100% kỹ sư người Việt. Vì vậy, Đỗ Hoài Nam quyết định trở về. Từ đây, anh ở Việt Nam nhiều hơn, thường xuyên hơn và có nhiều cơ hội tiếp xúc với giới công nghệ, đặc biệt là giới startup trong nước.

Tháng 7/2015, Startup Warriors (những chiến binh khởi nghiệp) ra đời. Đây là tổ chức mà Đỗ Hoài Nam và nhiều cá nhân tên tuổi trong làng startup xây dựng nên với những hoạt động mang tính chất xây dựng nền tảng cho cộng đồng khởi nghiệp. Anh quan niệm rằng trước đây, các hoạt động của startup Việt Nam tương đối manh mún, nhỏ lẻ, tuy có một vài điểm sáng chói như sự thành công của VNG, sự nổi tiếng của Nguyễn Hà Đông… nhưng hoàn toàn chưa có một cộng đồng có một sức mạnh tập thể. Anh muốn Startup Warriors sẽ là một bó đũa bao gồm rất nhiều chiếc đũa.

Tạo được môi trường tích cực cho startup phát triển là rất quan trọng nhưng một điểm quan trọng nữa là cần phải giải quyết cho cộng đồng startup là pháp lý. "Chiến binh" Đỗ Hoài Nam lại gõ cửa nhiều nơi, đến cả lãnh đạo cao cấp nhất. Cuối cùng, với sự giới thiệu của nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, anh được tiếp kiến Phó thủ tướng Vũ Đức Đam.

Đỗ Hoài Nam và Phó thủ tướng Vũ Đức Đam thường ngồi với nhau hàng giờ để nói chuyện về công nghệ, về khởi nghiệp, về những thế mạnh, những khó khăn cho sự phát triển của ngành. Cuối cùng, năm 2016, Chính phủ đã phê duyệt những sửa đổi trong Nghị định hướng dẫn thi hành luật Đầu tư, tạo cú hích quan trọng cho cộng đồng khởi nghiệp, mở ra một giai đoạn phát triển “bùng nổ” cho phong trào khởi nghiệp ở Việt Nam.

Đưa thung lũng Sillicon tới gần startup Việt

Đi đi về về liên tục giữa Mỹ và Việt Nam, tiếp xúc nhiều bạn trẻ khởi nghiệp, Đỗ Hoài Nam và Những chiến binh khởi nghiệp lại bắt đầu chiến đấu với một mục tiêu là xây dựng cầu nối với Silicon Valley. Anh cho rằng, một khi cầu nối này sẽ dựa vào những con người ở hai bên: Những người khởi nghiệp tại Việt Nam và những người thành công tại trung tâm công nghệ của thế giới. Khi có mối quan hệ mật thiết, con đường đi đến thành công của các startup Việt sẽ thuận lợi hơn.

Tuy nhiên, muốn như thế, chính Việt Nam cũng phải trở thành một “hub” (trung tâm hoạt động) của Đông Nam Á trong lĩnh vực công nghệ, cũng như Singapore phát triển bùng nổ nhờ trở thành “hub” tài chính của khu vực.

Thế giới đã trở nên “mở” hơn bao giờ hết với các đường ranh giới trong công nghệ gần như bị xóa nhòa. Công nghệ bây giờ không phải chỉ có Silicon Valley đứng độc lập mà trở thành một mạng lưới liên thông với nhau bởi các “hub”, với sự chi phối mạnh mẽ bởi “thủ phủ” Silicon Valley.

Với Đỗ Hoài Nam, điểm khả thi nhất để thực hiện điều này là con người. Theo anh, nếu nói về ngành công nghệ thì quả thực Việt Nam chưa có và còn ở khoảng cách rất xa so với những nước phát triển như Mỹ, châu Âu. Tuy nhiên, nếu nhìn ở góc độ vi mô, một nhóm nhỏ các kỹ sư giỏi của Việt Nam có khả năng không thua kém bất kỳ nhóm nào trên thế giới. Vấn đề là họ không có được sự cọ xát, có được kinh nghiệm thực tiễn và quan trọng hơn cả là cơ hội để có thể kết hợp với nhau thi đua trong một cuộc chơi tầm cỡ quốc tế.

Kết nối cộng đồng khởi nghiệp Việt

Ý thức được sức mạnh của sự kết nối trong cộng đồng khởi nghiệp Việt Nam cũng như muốn hỗ trợ các bạn trẻ khởi nghiệp một cách trực tiếp hơn nữa, Đỗ Hoài Nam và các cộng sự đã bắt tay vào xây dựng các trung tâm chia sẻ chỗ làm việc với mức giá rất dễ chịu dành cho các bạn trẻ khởi nghiệp.

Đỗ Hoài Nam phân tích lý do anh muốn hỗ trợ các bạn trẻ khởi nghiệp bằng các không gian làm việc chung: Theo thống kê, 71% doanh nghiệp ở Việt Nam là dưới 10 người. Trong năm đầu khởi nghiệp, trung bình một công ty chỉ có 2,3 người. Tuy nhiên, mỗi tháng họ phải chi tiêu tới 15 triệu cho các chi phí không tạo ra giá trị. Nó đòi hỏi một người phải làm ra hơn 6 triệu đồng/tháng để đảm bảo công ty tồn tại. Tuy nhiên, phần lớn sinh viên mới ra trường ở Việt Nam khó kiếm được 6 triệu/tháng chứ đừng nói đến việc làm ra giá trị đó. Đây là lý do khiến doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam dễ chết yểu. UP Co-working ra đời nhằm giải bài toán hóc búa này. Không gian làm việc chung giúp tối ưu hóa mọi nguồn lực, nơi các công ty khởi nghiệp non trẻ có cơ hội chia sẻ cơ sở vật chất, đội ngũ quản lý nhân sự hay kế toán để làm giảm đáng kể chi phí.

Đến nay, mạng lưới các trung tâm chia sẻ chỗ làm việc chung của Đỗ Hoài Nam và các cộng sự đã đạt tới số lượng 3 trung tâm và các trung tâm này đều nhanh chóng trở thành một “vườn ươm” thật sự, một không gian kết nối và làm việc hiệu quả của các startup tại Hà Nội. Không chỉ là trung tâm chia sẻ không gian làm việc cho startup, những nơi này còn trở thành điểm tổ chức rất nhiều các hoạt động kết nối, giao lưu, chia sẻ của cộng đồng startup với nhau và với các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, những đóng góp của Đỗ Nhật Nam cho cộng đồng khởi nghiệp vẫn chưa dừng lại ở đây. Anh vẫn đang tiếp tục miệt mài cho giấc mơ xây dựng thế hệ trẻ Việt Nam ham mê đeo đuổi việc tạo ra các giá trị mới cho xã hội.

(còn nữa)

Hoàng Hương