Báo chí - kênh thông tin hữu ích của đồng bào dân tộc thiểu số

“Cầu nối” thông tin của đồng bào

Theo số liệu thống kê của Sở Dân tộc và Tôn giáo TP Hà Nội, trên địa bàn TP có gần 108 nghìn người thuộc 50/53 thành phần dân tộc thiểu số sinh sống đan xen cùng người Kinh ở tất cả 30/30 quận, huyện, thị xã, chiếm 1,3% dân số toàn TP.

Trong đó, dân tộc Mường chiếm 57,71%, dân tộc Tày 17,81%, dân tộc Thái 6,61%, dân tộc Nùng 5,85%, dân tộc Dao 4,32%, còn lại là các dân tộc thiểu số khác. Đồng bào các dân tộc thiểu số sống quần cư thành thôn, xã thuộc 5 huyện: Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai, Chương Mỹ và Mỹ Đức, với tổng diện tích tự nhiên trên 30.000ha (chiếm 10% diện tích toàn TP).

Những năm qua, công tác dân tộc và việc thực hiện chính sách dân tộc của TP Hà Nội đạt được những kết quả tích cực trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Đặc biệt, 100% xã dân tộc miền núi trên địa bàn TP Hà Nội đã đạt chuẩn Nông thôn mới.

Đồng chí Nguyễn Nguyên Quân, Phó Giám đốc Phụ trách Sở Dân tộc và Tôn giáo TP Hà Nội

Có được những kết quả nổi bật này là nhờ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là về chính sách dân tộc, tôn giáo, đại đoàn kết dân tộc và báo chí chính là “cầu nối”, kênh tuyên truyền hiệu quả, đáng tin cậy.

Theo đó, báo chí đóng vai trò quan trọng trong công tác tuyên truyền, phản ánh kịp thời, vận động Nhân dân thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền triển khai thực hiện chính sách dân tộc, các chương trình mục tiêu quốc gia… đến đông đảo đồng bào các dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn trên địa bàn TP.

Các ấn phẩm báo, tạp chí, các chuyên đề, chuyên trang được đưa tới tận tay đồng bào các dân tộc đã góp phần tuyên truyền những gương người tốt, việc tốt, những mô hình sản xuất, kinh doanh giỏi đến đồng bào vùng sâu vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, góp phần xóa đói giảm nghèo.

Thông qua việc tiếp cận với báo chí, nhiều hộ đã thực hiện các quy trình canh tác mới, chủ động đầu tư thâm canh, đưa các giống mới có năng suất và hiệu quả kinh tế cao, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, các mô hình sản xuất, kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt, kỹ thuật chế biến, bảo quản nông sản vào đời sống và sản xuất, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Hội nghị thông tin tình hình kinh tế - xã hội quý I/2025 của Sở Dân tộc và Tôn giáo TP Hà Nội

Báo chí đã góp phần giáo dục ý thức nền nếp cho học sinh người dân tộc thiểu số, giúp các em nắm được thông tin bổ ích phục vụ cho học tập, rèn luyện, tìm tòi, khám phá kiến thức mới thông qua nhiều chuyên mục sinh động. Qua đó, đã tạo cho các em sự say mê tìm hiểu, chăm học chăm làm, nâng cao được kỹ năng tiếng Việt, nhất là đối với những học sinh dân tộc ít người sống ở những vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.

Đặc biệt, báo chí cũng góp phần tích cực vào giáo dục ý thức của đồng bào trong việc giữ gìn môi trường, bảo tồn phát huy các giá trị truyền thống của dân tộc, vận động đồng bào biết quý trọng, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, xây dựng bản làng, gia đình văn hóa, bài trừ các hủ tục lạc hậu, các tệ nạn xã hội.

Nhấn mạnh vai trò của báo chí đối với công tác tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo, đại đoàn kết dân tộc trên địa bàn TP, ông Nguyễn Nguyên Quân, Phó Giám đốc Phụ trách Sở Dân tộc và Tôn giáo TP Hà Nội cho biết: Với hình thức truyền thông đa dạng, phong phú, công tác tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc thiểu số bước đầu đem lại hiệu quả tích cực, góp phần đưa chủ trương, đường lối, chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước đến với đồng bào dân tộc thiểu số một cách sâu rộng.

Nhờ tiếp cận các thông tin kịp thời, người dân vùng dân tộc thiểu số ở Ba Vì đã từng bước phát triển kinh tế gia đình

Báo chí cũng góp phần nâng cao hiểu biết, nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của đồng bào dân tộc thiểu số. Sở Dân tộc và Tôn giáo TP cũng tham mưu UBND TP, chủ động phối hợp với các cơ quan báo chí tập trung tuyên truyền về công tác dân tộc, chính sách dân tộc trên địa bàn Hà Nội.

Với đa dạng loại hình báo chí tuyên truyền đã giúp người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số có điều kiện tiếp cận với các loại hình báo chí, đọc sách, nghe đài, xem ti vi, đọc báo điện tử, trang thông tin điện tử trên máy tính hoặc điện thoại thông minh…

Hệ thống đài truyền thanh cấp huyện, cấp xã bên cạnh việc tiếp sóng Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam còn có chương trình phát thanh riêng, phát ngày 2 - 3 lần vào sáng sớm, trưa, chiều tối, cung cấp nhiều thông tin thiết yếu đến đồng bào. Qua đó, hệ thống này đã phát huy vai trò là phương tiện, công cụ hữu hiệu phục vụ hoạt động thông tin, tuyên truyền ở cơ sở, góp phần phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền địa phương.

Góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống vùng dân tộc thiểu số

Thời đại 4.0 với sự phát triển mạnh của điện thoại thông minh, khi báo điện tử và mạng xã hội là kênh tiếp cận thông tin chính ở các TP lớn thì báo in và tạp chí vẫn là kênh thông tin được đồng bào dân tộc thiểu số đón nhận.

Nhờ tìm hiểu, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất kinh doanh, người dân Yên Bài (Ba Vì, Hà Nội) đã đẩy mạnh phát triển các sản phẩm OCOP của địa phương

Các ấn phẩm báo với hình ảnh phong phú, cách thể hiện đơn giản, dễ hiểu, mang tính phổ thông đại chúng phù hợp với trình độ phát triển của người dân tộc thiểu số, miền núi. Chính các ấn phẩm báo chí đã giúp lãnh đạo địa phương định hướng thông tin tuyên truyền đến bà con. Hơn nữa, các ấn phẩm báo in bà con có thể truyền tay nhau, sau khi đọc xong trở thành tài liệu lưu trữ quan trọng của địa phương.

Tại huyện Ba Vì (Hà Nội) hiện có 24 dân tộc anh em cùng sinh sống, chủ yếu là dân tộc Mường và Dao, với tổng cộng 29.477 người, phân bố trong 7.538 hộ dân. Trải qua giai đoạn 2019 - 2024, công tác chính sách dân tộc tại Ba Vì nhận được sự quan tâm đặc biệt từ Đảng, Nhà nước và TP, ghi nhận nhiều chuyển biến đáng kể trong phát triển kinh tế, xã hội của các xã miền núi.

Theo đó, tổng nguồn vốn đầu tư cho hạ tầng giao thông nông thôn, trường học, trạm y tế, điện sinh hoạt, nhà văn hóa và trụ sở mới đã đạt 1.954,2 tỷ đồng, nâng cao bộ mặt nông thôn theo chuẩn quốc gia. Đặc biệt, công tác xây dựng cơ sở vật chất ở các xã miền núi đã có nhiều cải thiện đáng kể.

Với vai trò của báo chí, những chế độ, chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số được thực hiện đầy đủ, góp phần nâng cao đời sống Nhân dân, thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị

Huyện Ba Vì đã thực hiện triển khai quyết định 2085/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ với việc hỗ trợ tổng nguồn vốn 14,6 tỷ đồng và 12 chương trình tín dụng chính sách, hỗ trợ 5.663 hộ dân vay vốn phát triển kinh tế, giảm nghèo. Công tác xây mới và sửa chữa nhà ở cho người dân cũng được thực hiện tích cực.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi và ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất đã đem lại kết quả đáng kể. Đáng chú ý là sự phát triển của chăn nuôi bò thịt, bò sữa và làng nghề trồng cây thuốc Nam, kết hợp với phát triển du lịch, thương mại và dịch vụ.

Lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ, đặc biệt trong việc đầu tư giáo dục với tổng số tiền 681 tỷ đồng trong 5 năm qua. Các xã miền núi đã đạt chuẩn quốc gia về chất lượng khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe ban đầu, với tỷ lệ cấp thẻ bảo hiểm y tế cho hộ nghèo và hộ cận nghèo đạt 100%...

Có được sự thay đổi tích cực đó là nhờ vào công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước đến với đồng bào dân tộc thiểu số. Người dân được tiếp cận với các thông tin, mô hình phát triển kinh tế, gương người tốt việc tốt... qua nhiều kênh khác nhau, trong đó quan trọng nhất là báo chí và mạng xã hội, nhờ vậy, người dân dễ dàng ứng dụng các khoa học kỹ thuật vào sản xuất kinh doanh, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần.

Đại hội Đại biểu các dân tộc thiểu số huyện Ba Vì

Không chỉ riêng Ba Vì, theo ông Nguyễn Nguyên Quân, nhờ sự đầu tư tập trung, hiệu quả, đến nay, toàn bộ các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của 5 huyện: Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai, Chương Mỹ và Mỹ Đức đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng Nông thôn mới. Các xã vùng dân tộc thiểu số đều không còn là xã đặc biệt khó khăn. Những chế độ, chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số được thực hiện đầy đủ, góp phần nâng cao đời sống Nhân dân, thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị.

Có thể thấy rằng, việc quan tâm, tăng cường công tác thông tin, truyền thông tới vùng sâu, vùng xa, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc thiểu số của các cơ quan báo chí, truyền thông đã góp phần nâng cao ý thức tự giác chấp hành chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, củng cố niềm tin của đồng bào dân tộc thiểu số với Đảng, Nhà nước. Qua đó, giúp họ thay đổi nhận thức, tự vươn lên bằng chính khả năng, nâng cao chất lượng cuộc sống, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh trên địa bàn TP.