Báo chí trong cuộc đua khốc liệt thời 4.0

Sự phát triển của công nghệ khiến cho nhu cầu tiếp cận thông tin của độc giả có những thay đổi lớn. Do đó, báo chí đang phải thay đổi từng ngày nhằm đáp ứng nhu cầu của bạn đọc.

Thay đổi để cạnh tranh và phát triển

Cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang tác động trực tiếp đến sự “sinh tồn” của các báo chí truyền thống. Công tác quản lý Nhà nước đối với báo chí cũng trở cấp thiết nhằm đảm bảo cho hoạt động báo chí được ổn định, đúng pháp luật, phù hợp với xu thế của xã hội hiện nay.

Chuyển đổi số cũng đưa đến những thách thức cho đội ngũ những người làm báo

Việc công nghệ thông tin phát triển cho phép các nhà báo tiếp cận nhanh hơn, dẫn đến thay đổi cấu trúc công việc. Những kỹ năng thu thập thông tin và viết bài của nhà báo đang có sự thay đổi để không ngừng nâng cao số lượng, chất lượng thông tin đáp ứng nhu cầu của xã hội.

Chuyển đổi số cũng đưa đến những thách thức cho đội ngũ những người làm báo. Giờ đây, những người làm báo không chỉ tinh thông về nghiệp vụ, mà còn phải am hiểu về công nghệ, sử dụng thành thạo các thiết bị để liên tục cập nhật thông. Không chỉ cạnh tranh với nhau bằng nội dung tin bài mà tòa soạn nào chuyển đổi số nhanh hơn, thực chất và thông minh hơn sẽ giúp cho tờ báo đó phát triển tốt hơn. Do đó, chuyển đổi số là một trong những điều kiện tiên quyết quyết định sự phát triển của mỗi tờ báo.

Phương tiện tác nghiệp giờ không chỉ là cuốn sổ với cây bút hay laptop như trước đây. Thay vào đó, nhà báo cần phải biết sử dụng điện thoại thông minh như một “tòa soạn thu nhỏ” chuyển tác phẩm về tòa soạn dưới nhiều hình thức khác nhau để cung cấp thông tin nhanh nhất đến bạn đọc. Cuộc cách mạng 4.0 đã tạo ra một không gian mở rộng lớn mà bất cứ ai cũng có thể là người đưa tin, khoảng cách giữa tòa soạn báo - phóng viên - bạn đọc được kéo gần lại.

Địa vị độc tôn của báo chí trước đây đang bị mạng xã hội cạnh tranh gay gắt, khốc liệt trong kỷ nguyên số. Sự bùng nổ của mạng xã hội như Facebook, YouTube, Tik Tok… dẫn đến sự thay đổi nhanh chóng của báo chí để cạnh tranh với mạng xã hội.

Cuộc đua thời gian

Dưới tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, những thách thức đặt ra đối với đạo đức nghề nghiệp của mỗi nhà báo, mỗi cơ quan báo chí càng trở nên rõ nét hơn. Ngoài việc cạnh tranh với mạng xã hội còn là sức ép về mặt thời gian trong cuộc đua giữa các cơ quan báo chí bằng các sản phẩm phục vụ nhu cầu công chúng và sự tương tác của bạn đọc.

Có thể dễ dàng nhận thấy với sự phát triển của công nghệ, cuộc đua về mặt thời gian trong việc đưa tin, bài được tính từng giây, phút. Trước áp lực như vậy, nếu không hội tụ đầy đủ kỹ năng, không được trang bị nền tảng kiến thức sâu rộng, bản lĩnh chính trị vững vàng thì người cầm bút rất dễ sa vào việc chạy theo số lượng.

Các phóng viên tác nghiệp tại Lễ hội pháo hoa quốc tế Đà Nẵng 2023

Quá trình sáng tạo tác phẩm báo chí hiện nay cũng ít nhiều chịu sự chi phối, tác động của công nghệ. Có không ít người làm báo sử dụng nền tảng công nghệ để thu thập tư liệu, tìm kiếm nguồn tin, đặc biệt là từ các mạng xã hội mà thiếu đi sự kiểm chứng cần thiết, dẫn đến nhiều bài viết thiếu khách quan, sai lệch bản chất sự việc.

Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 với báo chí mang lại những thuận lợi to lớn nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Trong thời đại công nghệ số đang phát triển như vũ bão với các phương tiện di động thông minh, độc giả có thể cập nhật thông tin bất cứ nơi đâu vào bất kỳ thời gian nào. Trong khi đó, báo chí mang tính thời sự, nếu chậm thông tin sẽ ít giá trị.

Các cơ quan báo chí nhận thức được điều đó nên đã có sự cạnh tranh gay gắt về thời gian. Những tác phẩm báo chí tích hợp đa phương tiện với những hình thức thể hiện đa dạng như: Inforgraphic, Megastory, Long-form, E-magazin... ngày càng nhiều và trở thành một thế mạnh của báo chí hiện đại.

Tuy nhiên, dù công nghệ phát triển thế nào thì những giá trị cốt lõi của báo chí vẫn được khẳng định, điều quan trọng là người làm báo phải luôn luôn giữ vững đạo đức nghề nghiệp, phản ánh thông tin chân thật, điều mà máy móc hay công nghệ dù phát triển đến đâu cũng không thể thay thế được.

Vĩnh Quyên - Đoàn Minh