Đề xuất nhiều giải pháp bảo đảm vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới khu vực cửa khẩu

Quảng Ninh là địa phương duy nhất trong cả nước vừa có đường biên giới trên bộ và trên biển với Trung Quốc (hiện quản lý, bảo vệ 118,825km biên giới đất liền và 124km đường biên giới lãnh hải, ranh giới vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa giữa hai nước Việt Nam - Trung Quốc); có các cửa khẩu đường bộ và cửa khẩu cảng biển.

Với điều kiện tự nhiên phong phú, đa dạng và vị trí địa lý đặc thù, Quảng Ninh được xác định là địa bàn chiến lược về kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh và đối ngoại.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Quan Lạn, BĐBP tỉnh Quảng Ninh thực hiện tuần tra, kiểm soát trên biển

Tình hình chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới, vùng biển tỉnh Quảng Ninh cơ bản ổn định; quan hệ hai bên biên giới tiếp tục được củng cố và phát triển; lực lượng bảo vệ biên giới hai nước tăng cường tuần tra, kiểm soát bảo vệ biên giới; phòng, chống tội phạm và phòng, chống dịch bệnh.

Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội khu vực biên giới, biển đảo còn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, tình hình khiếu kiện, tranh chấp đất đai, ngư trường còn diễn ra; hoạt động của các loại tội phạm về ma túy, buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả. Hoạt động xuất nhập khẩu trái phép qua biên giới, đường biển… diễn ra với quy mô và tính chất ngày càng tinh vi, phức tạp; thời tiết cực đoan, thiên tai, dịch bệnh diễn biến khó lường.

Mặt khác, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị tăng cường hoạt động chống phá thông qua thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” với âm mưu, phương thức, thủ đoạn tinh vi... có ảnh hưởng trực tiếp đến công tác tổ chức tập huấn chuyên sâu; tuyên truyền, phổ biến Luật Biên phòng Việt Nam.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng và Công an xã Bắc Sơn triển khai đội hình tuần tra đường biên, cột mốc

Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của BĐBP tỉnh Quảng Ninh chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Ninh; là lực lượng nòng cốt, chuyên trách trong tham mưu cho Đảng ủy Bộ Tư lệnh BĐBP, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Ninh ra nghị quyết lãnh đạo, xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụ về công tác biên phòng của BĐBP; thực hiện các nhiệm vụ chính trị của Bộ Tư lệnh BĐBP, UBND tỉnh Quảng Ninh giao.

Hướng dẫn, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trực thuộc thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ công tác biên phòng, quản lý bảo vệ biên giới, biển đảo theo kế hoạch của Bộ Tư lệnh BĐBP; phối hợp chặt chẽ với các cấp ủy, chính quyền địa phương, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn, dựa vào quần chúng nhân dân để thực hiện nhiệm vụ; đồng thời, tuyên truyền vận động Nhân dân ở khu vực biên giới, biển đảo tăng cường xây dựng tình đoàn kết, chấp hành và thực hiện nghiêm các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chủ trương và chương trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; tích cực xây dựng cơ sở chính trị, xây dựng nền biên phòng toàn dân, thế trận biên phòng toàn dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân vững chắc trên khu vực biên giới, biển đảo.

Đại tá Nguyễn Quang Hòa, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh

Trong quá trình tham gia đóng góp ý kiến vào Dự thảo Văn kiện trình Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, Đại tá Nguyễn Quang Hòa - Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh, đã nêu nhiều kiến nghị mang tính chiến lược, xuất phát từ thực tiễn quản lý, bảo vệ biên giới tại địa bàn có vị trí trọng yếu về quốc phòng, an ninh và kinh tế đối ngoại. Những đề xuất này phản ánh đầy đủ đặc thù của tỉnh Quảng Ninh, nơi vừa có đường biên giới đất liền, vừa có vùng biển rộng lớn, cửa khẩu sôi động và hoạt động thương mại biên mậu diễn ra liên tục…

Tại Quảng Ninh, dù chủ quyền được giữ vững, tình trạng buôn lậu, vận chuyển hàng hóa không rõ nguồn gốc, khí cười (N2O), xuất nhập cảnh trái phép… vẫn gia tăng thủ đoạn tinh vi. Riêng trong năm 2025, lực lượng BĐBP tỉnh đã tổ chức hơn 10.700 lượt tổ công tác với trên 50.000 lượt cán bộ, chiến sĩ tuần tra, qua đó phát hiện, xử lý 282 vụ việc với 332 đối tượng vi phạm pháp luật.

Từ thực tế này, Đại tá Nguyễn Quang Hòa đề nghị Dự thảo Văn kiện cần nhấn mạnh bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, giữ vững an ninh, trật tự ở khu vực biên giới, cửa khẩu là nhiệm vụ chiến lược, thường xuyên, tuyệt đối không được chủ quan.

Tình trạng buôn lậu, vận chuyển ma túy trên địa bàn Quảng Ninh có nhiều diễn biến phức tạp

Một kiến nghị nổi bật được đồng chí Chỉ huy trưởng nhấn mạnh chính là yêu cầu đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý biên giới. Quảng Ninh hiện là địa phương được lựa chọn thí điểm mô hình “Cửa khẩu thông minh” tại Cửa khẩu quốc tế Móng Cái, với mục tiêu tự động hóa quy trình kiểm soát người và phương tiện.

Từ kết quả bước đầu, đồng chí đề nghị Văn kiện cần xác định rõ vai trò của công nghệ, đặc biệt là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong giám sát biên giới, dự báo nguy cơ, phân tích dữ liệu và cảnh báo sớm các hành vi vi phạm.

Bên cạnh đó, việc hoàn thiện cơ chế chia sẻ dữ liệu, tiếp nhận và xử lý thông tin trực tuyến giữa các lực lượng cũng là giải pháp quan trọng giúp tăng hiệu quả quản lý nhà nước, giảm áp lực cho cán bộ thực thi nhiệm vụ.

Gắn với yêu cầu phát triển bền vững, Đại tá Nguyễn Quang Hòa khẳng định khu vực biên giới phải được nhìn nhận như không gian phát triển kinh tế, xã hội gắn với quốc phòng, an ninh. Ông đề nghị Dự thảo Văn kiện tiếp tục nhấn mạnh chủ trương ưu tiên đầu tư cho vùng biên, nâng cao đời sống cư dân, tạo sinh kế ổn định để củng cố “thế trận lòng dân”.

Các chiến sĩ Đồn Biên phòng Hải Hòa tuần tra kiểm soát khu vực biên giới

Qua thực tiễn tại Quảng Ninh, mô hình chính quyền địa phương hai cấp được đánh giá giúp rút ngắn thời gian xử lý thủ tục hành chính, tăng hiệu quả phối hợp trong phòng chống tội phạm, tuần tra và ứng phó thiên tai, góp phần tạo môi trường ổn định cho phát triển kinh tế.

Một nội dung quan trọng khác là đối ngoại biên phòng. Đại tá Nguyễn Quang Hòa cho rằng trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, cần tiếp tục đẩy mạnh đối ngoại quốc phòng, duy trì tuần tra liên hợp, hội đàm định kỳ và cơ chế trao đổi thông tin với lực lượng quản lý biên giới phía bạn. Đồng thời, phát triển mạnh mô hình “Ngoại giao Nhân dân”, giao lưu văn hóa và thương mại biên giới nhằm xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định và phát triển.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Quan Lạn, BĐBP tỉnh xử lý tàu cá vi phạm quy định khai thác thuỷ sản trên biển

Về xây dựng lực lượng, đồng chí đề nghị Văn kiện đưa vào định hướng xây dựng Bộ đội Biên phòng “tinh, gọn, mạnh”, hiện đại, có khả năng xử lý nhanh mọi tình huống phức tạp trên bộ, trên biển và tại cửa khẩu. Cùng với đó là yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật về biên giới quốc gia, tạo hành lang pháp lý vững chắc, đồng thời phân cấp linh hoạt cho cấp cơ sở để chủ động xử lý nhiệm vụ.

Có thể thấy định hướng xuyên suốt của lực lượng Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh chính là xây dựng khu vực biên giới “Hòa bình - Hữu nghị - Ổn định - Hợp tác - Phát triển”, gắn kết chặt chẽ giữa bảo vệ chủ quyền với phát triển kinh tế - xã hội và hiện đại hóa lực lượng biên phòng. Đây là những đề xuất vừa mang tính tầm nhìn chiến lược, vừa dựa trên thực tiễn sinh động của Quảng Ninh, góp phần quan trọng vào việc hoàn thiện Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng.

Ngọc Quyết