Doanh nghiệp tính kế “sống chung lâu dài” với dịch Covid-19

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn báo cáo các khó khăn trong phòng chống dịch Covid-19 tại các nhà máy chế biến thuỷ sản và một số đề xuất, kiến nghị phục hồi sản xuất, xuất khẩu sau giai đoạn “3 tại chỗ” (sản xuất tại chỗ – ăn tại chỗ – nghỉ tại chỗ).

Theo VASEP, hiện nay, hầu hết các tỉnh, thành phía Nam áp dụng Chỉ thị 16 của Thủ tướng đã yêu cầu các doanh nghiệp chỉ được duy trì hoạt động khi đảm bảo điều kiện “3 tại chỗ” hoặc “1 cung đường - 2 địa điểm” để phòng chống dịch bệnh lây lan vào các nhà máy, khu công nghiệp.

Các doanh nghiệp thủy sản đã chung tay sát cánh cùng Chính phủ thực hiện nghiêm các quy định nhằm vừa chống dịch vừa duy trì được sản xuất. Tuy nhiên, trong thực tế thực hiện hơn một tuần qua đã phát sinh nhiều khó khăn, bất cập tác động lớn tới việc bảo đảm an toàn phòng chống dịch cũng như nỗ lực duy trì sản xuất, xuất khẩu.

Thực tế hiện nay chỉ có khoảng 30% các doanh nghiệp thủy sản tại các tỉnh, thành phía Nam đảm bảo được điều kiện “3 tại chỗ” và số lượng công nhân có thể huy động cũng chỉ 30-50% số lượng lao động. Công suất sản xuất trung bình đã giảm chỉ còn 40-50% so với trước đây, dự tính công suất chung của cả vùng giảm chỉ còn 30-40%.

Trong khi đó, nguyên liệu thủy sản huy động cho chế biến, xuất khẩu cũng chỉ đạt khoảng 40-50% so với nguồn nguyên liệu bên ngoài. Các vật tư, phụ liệu, bao bì... phục vụ chế biến thủy sản cũng bị thu hẹp, giảm công suất nguồn cung đến 50%.

Doanh nghiệp thủy sản đang gặp khó với phương án “3 tại chỗ”

Trong khi sản xuất bị sụt giảm, nhiều đơn hàng phải gác lại hoặc bị mất, thì các chi phí cho doanh nghiệp đảm bảo được “3 tại chỗ” lại tăng vọt và đang tạo áp lực lớn.

VASEP và các doanh nghiệp thấy rằng, việc thực hiện “3 tại chỗ” chỉ là biện pháp tình thế tạm thời trong thời gian ngắn hạn và chỉ có thể kéo dài từ 2-3 tuần đối với các doanh nghiệp vừa, các doanh nghiệp lớn hơn cũng duy trì tối đa 4-5 tuần.

Trước những vấn đề trên, VASEP kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ, về trước mắt ưu tiên tiêm vắc xin cho lao động ngành thủy sản.

Theo VASEP, thực tế lượng vắc xin còn hạn chế và không có ngay một lúc, đơn vị này kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét thứ tự ưu tiên các thành phần được tiêm.

Theo đó, sau những người làm tại các cơ sở y tế và những cán bộ liên quan phải tiếp xúc với người dân, người cao tuổi, người có bệnh nền thì thứ tự tiếp theo là những người lao động, trong đó đặc biệt ưu tiên tiêm vắc xin cho những người ở các nhà máy đang áp dụng phương thức “3 tại chỗ” tại các địa phương.

Về lâu dài, VASEP cho rằng ngành thủy sản sẽ phải sống chung với đại dịch, kiến nghị Bộ Y tế hoàn thiện bộ quy tắc và tổ chức huấn luyện cho các tỉnh và doanh nghiệp thực hiện "y tế tại chỗ".

Cụ thể, thực hiện chủ trương phối hợp và chia sẻ giữa doanh nghiệp và CDC (trung tâm kiểm soát bệnh tật), các doanh nghiệp sẽ chủ động sử dụng tổ y tế, trạm y tế của nhà máy, tự tổ chức xét nghiệm cho người lao động mỗi tháng 2 lần, mẫu xét nghiệm sẽ gửi cho cơ quan y tế và kết quả xét nghiệm của doanh nghiệp được áp dụng trong lưu thông và giao dịch.

CDC sẽ tổ chức xét nghiệm cho doanh nghiệp 1 lần/tháng, như vậy sẽ đảm bảo mỗi công nhân được tổ chức xét nghiệm 3 lần/tháng.

Bộ Y tế cũng cần có hướng dẫn xử lý kịp thời đối với các doanh nghiệp thực hiện "3 tại chỗ" như phát hiện F0, chỉ khoanh vùng và cách ly khu vực có nguy cơ, phun khử khuẩn, xét nghiệm...; hướng dẫn các biện pháp an toàn "chặt trong, chặt ngoài", kiểm soát các nguồn lây nhiễm một cách hiệu quả và phù hợp nhằm giảm tổn thất cho doanh nghiệp và sinh kế cho công nhân, đồng thời đảm bảo an toàn dịch bệnh cho toàn nhà máy.

Bên cạnh đó, VASEP cũng đề xuất Bộ Y tế xem xét các điều kiện để thực hiện phương châm “1 cung đường - 2 địa điểm” kết hợp tuân thủ quy định 5K và các quy định về phòng dịch của doanh nghiệp, của cơ quan y tế địa phương.

Khi đó, Bộ Y tế có hướng dẫn cụ thể về “1 cung đường - 2 địa điểm”. Trong đó “1 cung đường” là đảm bảo cung đường từ nhà đến công ty và ngược lại với điều kiện có kiểm soát và “2 địa điểm” là tại nhà máy tuân thủ quy định phòng dịch của doanh nghiệp và tại nhà, nơi cư trú sẽ tuân thủ quy định cách ly tại nhà khi cần thiết để bảo đảm chống dịch.

Ngoài ra, VASEP cũng đề nghị có hỗ trợ cho công nhân, người lao động gặp khó khăn và hỗ trợ doanh nghiệp. Trong đó, ban hành các chính sách cụ thể như giảm lãi suất vay ngân hàng, giảm 30% tiền điện ít nhất đến hết năm 2021; giảm mức đóng kinh phí công đoàn...

Văn Thành Nhân