Khai thác sức sáng tạo của giới trẻ trong phát triển công nghiệp văn hóa

Sáng 18/6, Thành ủy Hà Nội tổ chức Tọa đàm “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Thực trạng và giải pháp”. Buổi tọa đàm nhằm lấy ý kiến các đại sứ quán, chuyên gia trong nước và quốc tế nhằm xây dựng Nghị quyết chuyên đề về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô.

Đồng chí Nguyễn Văn Phong, Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội chủ trì hội nghị.

Quang cảnh buổi tọa đàm

Xây dựng các không gian, môi trường sáng tạo

Tại buổi toạ đàm, ý kiến phát biểu tham luận của các đại sứ quán, chuyên gia trong và ngoài nước đã nêu ra các tiềm năng, lợi thế cũng như khó khăn, hạn chế trong phát triển công nghiệp văn hóa của Hà Nội; Đồng thời đưa ra những ý kiến đóng góp thiết thực cho việc phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô trong giai đoạn tới.

Ông Michael Croft, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam cho rằng, Thành phố sáng tạo là một câu chuyện mới, một đại diện cho hương hiệu và hình ảnh mới của Hà Nội, hướng tới hòa nhập và phát triển bền vững.

Sau khi Hà Nội thành công gia nhập Mạng lưới Thành phố sáng tạo, UNESCO đã làm việc với lãnh đạo thành phố và chính quyền Trung ương để hiện thực hóa tầm nhìn Hà Nội trở thành Thủ đô sáng tạo. Trong đó, UNESCO, phối hợp với các đối tác là UN Habitat, UNIDO và với sự hỗ trợ của Tập đoàn SOVICO đã phát triển dự án 3 năm “Huy động nguồn lực văn hóa và sự tham gia của thanh niên cho Thủ đô sáng tạo Hà Nội” với khẩu hiệu “ Rethink (Nghĩ khác) Hà Nội”.

Sáng kiến này sẽ giúp thúc đẩy tầm nhìn chiến lược mới cho Thủ đô sáng tạo - một thành phố trao quyền cho công dân của mình; Xây dựng một nền kinh tế cân bằng, đa dạng và đổi mới và hướng tới một cách tiếp cận bền vững hơn, lấy con người làm trung tâm cho sự phát triển.

Ông Michael Croft, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam phát biểu tại tọa đàm

Ông Michael Croft cho biết: Dự án Rethink Hà Nội gồm ba hợp phần. Hợp phần 1 hướng tới việc tạo ra và thúc đẩy các nền tảng để kết nối các sáng kiến văn hóa đang diễn ra của thanh niên. Hợp phần 2 sẽ hỗ trợ tích hợp các công nghệ kỹ thuật số vào lĩnh vực công nghiệp sáng tạo và thúc đẩy tiềm năng kinh doanh của các nhà thiết kế trẻ. Phần 3 sẽ giúp các thành phố kết nối với những đối tác trong và ngoài nước để tổng hợp sức mạnh nguồn lực giữa những chương trình hiện tại và tương lai liên quan đến các ngành công nghiệp văn hóa, củng cố khả năng thu hút các nguồn lực để đưa Hà Nội tiến lên phía trước.

“Về cơ bản, Rethink Hanoi sẽ làm nổi bật và kết nối những điều tuyệt vời đã và đang diễn ra trong nền công nghiệp văn hóa sáng tạo của thành phố. Và chính giới trẻ sẽ là trọng tâm chính của cả ba hợp phần, kết nối trực tiếp với ba tổ chức để xác định, thiết kế và thực hiện các hoạt động liên quan. Những nỗ lực của chúng ta sẽ được hiện thực hóa bởi suy nghĩ, tiếng nói và bàn tay của giới trẻ, đặt thanh niên vào vị trí trung tâm bởi họ chính là nòng cốt, nguồn tài nguyên quý giá nhất của quốc gia và chính họ là những tác nhân chủ chốt cho sự đổi mới của xã hội”, ông Michael Croft cho biết.

Chỉ ra những thách thức của Hà Nội trong phát triển công nghiệp văn hóa như: Rào cản chính sách, cơ chế phối hợp chưa đồng bộ, hiệu quả, PGS. TS Nguyễn Thị Thu Phương, Phó Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam gợi mở một số chính sách như: Đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, khoa học công nghệ cho các ngành công nghiệp văn hóa; Tạo sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại trong các sản phẩm công nghiệp văn hóa; Tạo cơ chế đầu tư tài chính và thu hút nguồn vốn hình thành hệ sinh thái thúc đẩy sự sáng tạo; Triển khai quyết liệt chương trình hành động của Hà Nội đã cam kết với mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO.

PGS. TS Nguyễn Thị Thu Phương nhấn mạnh: "Là địa phương có nguồn tài nguyên văn hóa dồi dào nhưng nguồn vốn đầu tư phát triển văn hóa lại tương đối eo hẹp, vì vậy, Hà Nội cần đổi mới cơ chế đầu tư tài chính trong lĩnh vực này. Đây là giải pháp quan trọng để phát huy sức mạnh mềm văn hóa Hà Nội, song vấn đề cơ bản để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đòi hỏi phải có chính sách đầu tư và đào tạo nguồn nhân lực mang tính đột phá...

Vì vậy, vấn đề tạo ra "không gian sáng tạo" hay môi trường sáng tạo, hệ sinh thái sáng tạo cũng là một giải pháp quan trọng. Việc bồi dưỡng năng lực sáng tạo và tạo môi trường sáng tạo cho những tài năng văn hóa cũng là giải pháp căn bản phát triển ngành công nghiệp văn hóa bên cạnh giải pháp khác”.

PGS. TS Chu Cẩm Thơ, Phó Trưởng ban Nghiên cứu đánh giá giáo dục - Viện Khoa học giáo dục Việt Nam cho rằng: Con người là chủ nhân của sáng tạo, là động lực để sáng tạo hình thành, phát triển và cũng con người là đối tượng duy trì sáng tạo. Vì thế, với mong muốn sáng tạo bền vững, chúng ta cần có công dân sáng tạo, làm chủ và nâng tầm sáng tạo bắt đầu từ các trẻ em được giáo dục sáng tạo.

Theo bà Thơ, Hà Nội cần ban hành chương trình giáo dục địa phương hướng tới giáo dục phát triển tư duy sáng tạo, tư duy thiết kế.

“Những năm qua, Hà Nội tập trung vào giáo dục nếp sống văn minh, thạnh lịch và đã thu được những thành tựu nhất định. Trong giai đoạn tiếp theo, Hà Nội cần chuyển đổi, tập trung vào giáo dục văn minh, thanh lịch với nền tảng là tư duy sáng tạo, tư duy thiết kế...

Hà Nội có thể đặt mục tiêu, trong năm học, mỗi học sinh sẽ thiết kế một sản phẩm sáng tạo dựa trên áp dụng kĩ thuật Algorithm sáng tạo, tư duy thiết kế. Từ đó sẽ tạo ra hệ sinh thái với các dự án học tập, triển lãm, thực hành, kết nối sáng tạo thực sự”, bà Phương đề xuất.

Ngoài ra, Hà Nội cần tạo ra các trung tâm sáng tạo kết nối hệ sinh thái sáng tạo từ triển lãm thiết kế đến thực hành thiết kế cho mọi người. Đồng thời, TP thúc đẩy giáo dục mở - nhà trường sáng tạo trên nền tảng hợp tác doanh nghiệp - xã hội. Từ nhà trường, thông qua giáo dục và đào tạo người học thì có tác động tới các đối tượng liên quan như cha mẹ, người thân và những người khác.

Tạo dựng lớp trẻ vừa là người phát triển, vừa là người tiêu dùng công nghiệp văn hóa

Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong phát biểu tại buổi tọa đàm

Trao đổi xung quanh nội dung này, Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Phong cho biết: Hà Nội hiện tập trung 80% các trường Đại học, cao đẳng; 65% các nhà khoa học, tri thức có tình độ từ tiến sĩ trở lên đang sinh sống trên địa bàn… Chưa kể đến yếu tố dân số trẻ, trình độ học vấn cao; Tầng lớp trung lưu trong giới trẻ đang gia tăng…

Vì vậy, bên cạnh những mục tiêu đã đặt ra để phát triển công nghiệp văn hóa như phát huy ưu thế về làng nghề truyền thống, nghệ thuật biểu diễn, du lịch văn hóa thì Hà Nội cũng đặt mục tiêu phát triển giáo dục văn hóa trong nhà trường để tạo dựng lớp trẻ vừa là người phát triển vừa là người tiêu dùng công nghiệp văn hóa.

Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Phong khẳng định, văn hóa và phát triển công nghiệp văn hóa không chỉ là nguồn động lực quan trọng cho sự phát triển bền vững của Hà Nội mà còn góp phần mở rộng giao lưu và hợp tác quốc tế, một mặt bảo tồn văn hóa truyền thống mặt khác tiếp cận được giá trị văn hoác của nhân loại.

Đặc biệt, phát triển công nghiệp văn hóa giúp việc cập nhật ứng dụng được cách mạng công nghiệp 4.0, trong lĩnh vực văn hóa cũng như thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực khác.

Vì vậy, Hà Nội với khuôn khổ pháp lý của mình sẽ tạo môi trường, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cho công nghiệp văn hóa phát triển; Coi chủ thể của quá trình này là doanh nghiệp, nghệ sĩ, nghệ nhân và quần chúng Nhân dân, đồng thời cũng là người hưởng thụ.

“Hà Nội đang đi những bước đầu tiên, còn nhiều vấn đề chưa được sáng tỏ cũng như chưa nhiều kinh nghiệm nên cuộc tọa đàm chưa dừng lại, rất mong khi Nghị quyết được triển khai cụ thể, TP sẽ tiếp tục nhận được sự hợp tác giúp đỡ của đại biểu. Hà Nội xin cam kết sẽ chủ động tìm đến với các cơ quan đơn vị tổ chức với mô hình có giá trị để mời gọi sự hợp tác cùng phát triển”, Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh.