Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam với chủ đề "Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp và vừa Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới" - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Tham dự hội nghị có Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình, các Phó Thủ tướng: Trần Hồng Hà, Hồ Đức Phớc, Bùi Thanh Sơn, Nguyễn Chí Dũng, Mai Văn Chính; lãnh đạo các bộ, cơ quan ngang bộ, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, một số hiệp hội ngành nghề, cùng đại diện 150 doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), 20 ngân hàng thương mại.

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính giao Bộ Tài chính, Văn phòng Chính phủ tiếp thu các ý kiến xác đáng, phù hợp tình hình, khả thi, khẩn trương trình Thủ tướng ban hành chỉ thị về phát triển DNNVV.

Theo Thủ tướng, tình hình khu vực và quốc tế diễn biến rất nhanh, đang phân cực hóa, chủ nghĩa đa phương bị đe dọa; đồng thời quá trình số hóa, xanh hóa, các nguy cơ như già hóa dân số, cạn kiệt tài nguyên, biến đổi khí hậu cực đoan… Do đó, chúng ta phải thích ứng với tình hình, diễn biến hiện nay trên thế giới, khu vực và trong nước, linh hoạt, hiệu quả trong xây dựng chính sách, pháp luật và tổ chức thực hiện.

Tình hình thay đổi thì mục tiêu thay đổi, chúng ta đã đặt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên trong năm 2025 và 2 con số những năm tiếp theo, thực hiện mục tiêu tổng quát đạt 2 mục tiêu 100 năm theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Để làm được điều này, thì không chỉ khu vực Nhà nước, các địa phương, các doanh nghiệp FDI, mà tất cả các cấp, các ngành, các loại hình, khu vực doanh nghiệp, trong đó có các DNNVV đều phải tăng trưởng.

Người dân cũng tham gia quá trình này trên cơ sở phát huy cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ, nhân dân là trung tâm, chủ thể trong mọi hoạt động của xã hội, trong phát triển đất nước, mọi chính sách phải hướng tới người dân, người dân tham gia xây dựng và thực hiện chính sách, mục tiêu cuối cùng là giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng, nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Thủ tướng nhấn mạnh: Chúng ta phải có chính sách tạo điều kiện cho DNNVV mở rộng quy mô, nâng cao sức cạnh tranh, năng lực sản xuất, phát triển mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

5 điểm sáng trong phát triển và hoạt động của DNNVV

Thứ nhất, các DNNVV chiếm gần 98% trong tổng số hơn 940.000 doanh nghiệp đang hoạt động trong nền kinh tế; thu hút trên 5 triệu lao động.

Thứ hai, các doanh nghiệp Việt Nam trong những năm gần đây tiếp tục phát triển cả về lượng (số doanh nghiệp, lao động, nguồn vốn) và về chất (doanh thu thuần, lợi nhuận trước thuế, hiệu quả sử dụng lao động, tài sản và vốn).

Thứ ba, các DNNVV với cơ chế quản lý linh hoạt, là nơi dễ dàng thích nghi với thay đổi thị trường và thử nghiệm ý tưởng mới, thực hiện đổi mới sáng tạo. DNNVV cũng đã tham gia xuất khẩu hàng hóa (dệt may, thủy sản, đồ gỗ) sang thị trường quốc tế, tham gia chuỗi giá trị, cung ứng toàn cầu.

Thứ tư, các DNNVV đã đóng góp tích cực, quan trọng vào công tác bảo đảm an sinh xã hội, góp phần nâng cao đời sống của nhân dân, nhất là trong những lúc khó khăn, khắc phục hậu quả thiên tai, lũ lụt, tích cực tham gia xóa nhà tạm, nhà dột nát, xây dựng nhà ở xã hội, phát huy tinh thần tương thân, tương ái, tình dân tộc, nghĩa đồng bào.

Thứ năm, các DNNVV góp phần thúc đẩy phong trào khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.

Theo Thủ tướng, các DNNVV cũng phải hành động quyết liệt, phấn đấu thành doanh nghiệp lớn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Bên cạnh đó, Thủ tướng chỉ ra một số khó khăn của nền kinh tế nói chung và với các doanh nghiệp nói riêng mà chúng ta phải giải quyết thực chất, hiệu quả.

Theo đó, nền kinh tế có khó khăn trong tìm kiếm các động lực tăng trưởng về phía cung và phía cầu; tiềm ẩn rủi ro trong ổn định kinh tế vĩ mô; vướng mắc liên quan đến thể chế pháp luật; tình hình sản xuất kinh doanh một số lĩnh vực còn khó khăn, sức mua thị trường còn yếu, phục hồi chậm; đời sống của một bộ phận người dân còn gặp khó khăn, ảnh hưởng của bão lũ, thiên tai diễn biến phức tạp, gây thiệt hại lớn...

Tình hình phát triển doanh nghiệp nói chung và phát triển DNNVV cũng còn những hạn chế, bất cập, khó khăn, thách thức. Sự phát triển của đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại; tiềm năng và dư địa phát triển vẫn chưa được khai thác hiệu quả. Phần lớn doanh nghiệp có quy mô nhỏ, sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, kỹ năng quản trị còn hạn chế.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn phát biểu tại hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Một bộ phận doanh nhân đạo đức, văn hoá kinh doanh còn có mặt hạn chế. Khả năng đổi mới sáng tạo còn hạn chế, ít doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển. Năng lực cạnh tranh thấp, phần lớn DNNVV mới chỉ tham gia vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu ở các công đoạn có giá trị gia tăng thấp.

Thủ tướng nhấn mạnh: Chúng ta phải có chính sách tạo điều kiện cho DNNVV mở rộng quy mô, nâng cao sức cạnh tranh, năng lực sản xuất, phát triển mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ. Các DNNVV cũng phải hành động quyết liệt, phấn đấu thành doanh nghiệp lớn.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thủ tướng nêu một số định hướng, nhiệm vụ, giải pháp với các DNNVV để các cơ quan, doanh nghiệp cùng suy nghĩ, cùng làm.

Thứ nhất, các DNNVV phải góp phần đắc lực, hiệu qủa thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đã ban hành để phát triển DNNVV như mong muốn theo mục tiêu đề ra, đặc biệt là trong phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức, thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Thứ hai, các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát huy tinh thần dân tộc, tính tự lực, tự cường, chủ động, sáng tạo để vươn lên và vượt qua giới hạn của bản thân để phát triển cao hơn, vươn từ DNNVV thành doanh nghiệp lớn.

Thứ ba, các DNNVV tích cực, hiệu quả trong tham gia nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện thể chế phù hợp với kinh tế thị trường, với thực tiễn đất nước, xuất phát từ thực tiễn để đề xuất giải pháp tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc mà trong thực tế đang gặp phải.

Thứ tư, các DNNVV khai thác hiệu quả các tài nguyên của đất nước và đặc biệt là nguồn lực con người.

Bà Nguyễn Thị Bảo Hiền, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam phát biểu tại hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thứ năm, các DNNVV đẩy mạnh hợp tác quốc tế, chuyển giao công nghệ, khoa học quản lý, huy động nguồn vốn từ bên ngoài, tham gia quá trình hội nhập của đất nước, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng.

Thứ sáu, các DNNVV đẩy mạnh hơn nữa công tác an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, tham gia xây dựng nhà ở xã hội, đặc biệt là cho người trẻ, người khó khăn, người thu nhập thấp, xóa nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2025.

Đại diện các doanh nghiệp dự hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp

Thứ nhất, tiếp tục tổng kết thực tiễn, các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước có liên quan đến doanh nghiệp tư nhân, DNNVV, nghiên cứu, đề xuất xây dựng nghị quyết mới của Trung ương về doanh nghiệp tư nhân, DNNVV, sau đó thể chế hóa, tổ chức thực hiện thật tốt.

Thứ hai, đẩy mạnh hơn nữa thực hiện 3 đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng và nhân lực.

Về thể chế, cơ quan chức năng tập trung tháo gỡ điểm nghẽn thể chế để huy động, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, lấy nguồn lực Nhà nước dẫn dắt, kích hoạt nguồn lực xã hội; cắt bỏ toàn bộ các thủ tục rườm rà, dứt khoát bỏ cơ chế xin cho làm nảy sinh tiêu cực; giảm phiền hà, sách nhiễu, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và người dân; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng cường giám sát, kiểm tra.

Về hạ tầng, tập trung phát triển các loại hạ tầng (giao thông, hạ tầng số, y tế, giáo dục, văn hóa, xã hội…) đồng bộ và có ưu tiên để tạo không gian phát triển mới, tăng giá trị gia tăng của đất, tạo các khu dịch vụ, công nghiệp, đô thị mới, giảm chi phí đầu vào, tăng tính cạnh tranh cho doanh nghiệp, từ đó tạo công ăn việc làm, phát triển DNNVV.

Về nhân lực, tập trung đào tạo nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp, tăng năng suất lao động cho doanh nghiệp, như chương trình đào tạo từ 50.000-100.000 kỹ sư bán dẫn từ nay tới năm 2030.

Thứ ba, thúc đẩy đàm phán, ký kết các hiệp định về thương mại tự do, khuyến khích và bảo hộ đầu tư, về visa, về lao động để có khung pháp lý cho việc đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng, nhất là những thị trường mới như Trung Đông, Mỹ Latinh, châu Phi.

Thứ tư, Nhà nước cùng doanh nghiệp xây dựng, nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia với tốc độ nhanh hơn để có hiệu quả sản xuất, kinh doanh cao hơn; tập trung đổi mới sáng tạo, các trung tâm nghiên cứu để hỗ trợ doanh nghiệp.

Thủ tướng giao Bộ Tài chính, Văn phòng Chính phủ tiếp thu các ý kiến xác đáng, phù hợp tình hình, khả thi, khẩn trương trình Thủ tướng ban hành chỉ thị về phát triển DNNVV - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thứ năm, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự, nhưng nếu vi phạm pháp luật hình sự như trốn thuế, buôn lậu, hàng giả, hàng nhái… thì phải xử lý nghiêm.

Thứ sáu, giữ ổn định lãi suất. Phân tích thêm về nội dung này, Thủ tướng cho rằng nguồn lực cho doanh nghiệp liên quan tới chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa, các bộ ngành phải cùng Chính phủ thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp dựa trên đề xuất, góp ý của doanh nghiệp.

Về chính sách tiền tệ, chỉ đạo chung của Chính phủ là phải chủ động, tích cực, phù hợp, linh hoạt và hiệu quả; ưu tiên cho tăng trưởng nhưng phải kiểm soát được lạm phát. Các ngân hàng phải tuân thủ chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, tiết giảm chi phí, hy sinh một phần lợi ích để chia sẻ với người dân và doanh nghiệp, ứng dụng công nghệ, cắt giảm thủ tục để giảm lãi suất cho vay.

Theo Thủ tướng, đây không chỉ đơn thuần là kinh doanh, sản xuất mà còn là tình dân tộc, nghĩa đồng bào, là một điểm tựa cho dân tộc ta trong những lúc khó khăn.

Về chính sách tài khóa, phải đẩy mạnh đầu tư công, từ đó tạo việc làm, sinh kế cho người dân và tạo hệ sinh thái cho DNNVV phát triển. Tiếp tục đề xuất giảm thuế giá trị gia tăng, miễn, giảm, gia hạn các loại thuế, phí, lệ phí, tiền sử dụng đất phù hợp, hiệu quả.

Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính phải thực hiện các công cụ chính sách để góp phần ổn định lãi suất, hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp phát triển lâu dài. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước tháo gỡ khó khăn cho các ngân hàng, trong đó có việc đề xuất luật hóa Nghị quyết số 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng.

Thứ bảy, liên quan tài sản số, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sand box)…, Thủ tướng giao Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng chính sách, quy định, chậm nhất trong quý II phải hoàn thành.

Thủ tướng kêu gọi tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc và thời đại, phát huy tình dân tộc, nghĩa đồng bào, trên cơ sở lợi ích hài hóa, rủi ro chia sẻ, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, phát triển DNNVV như mong muốn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thứ tám, các địa phương rà soát lại quy hoạch, thủ tục hành chính, xây dựng cơ chế, chính sách để phát huy vai trò kiến tạo, chứ không phải "không quản được thì cấm", lắng nghe, tiếp thu, cầu thị với các ý kiến của người dân, doanh nghiệp để tháo gỡ ngay các khó khăn, vướng mắc. Các doanh nghiệp khi gặp vướng mắc thì kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền, nếu cấp đó không kịp thời xử lý thì tiếp tục báo cáo cấp trên, ai không giải quyết thì phải kiểm điểm, xử lý theo quy định của Đảng, Nhà nước.

Thứ chín, Thủ tướng ủng hộ các đề xuất liên quan việc thành lập, vận hành các quỹ hỗ trợ doanh nghiệp trên tinh thần thủ tục thủ tục thông thoáng, nhanh chóng nhưng quản lý chặt chẽ để không xảy ra tham ô, tham nhũng; đồng thời, nghiên cứu hợp nhất các quỹ để hoạt động hiệu quả. Bộ Tài chính, Văn phòng Chính phủ nghiên cứu, rà soát cắt bỏ các thủ tục rườm rà liên quan các quỹ, hoàn thành chậm nhất trong quý II.

Nhấn mạnh quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động phải quyết liệt, hiệu quả, phân công công việc rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ kết quả, Thủ tướng kêu gọi tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc và thời đại, phát huy tình dân tộc, nghĩa đồng bào, "cùng làm, cùng hưởng, cùng chiến thắng, cùng phát triển" trên cơ sở lợi ích hài hóa, rủi ro chia sẻ, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, phát triển DNNVV như mong muốn, đóng góp tích cực phát triển đất nước nhanh, mạnh, bền vững.

Với các đề xuất, kiến nghị, Thủ tướng giao Văn phòng Chính phủ tập hợp, đề xuất Thường trực Chính phủ giao các bộ ngành xử lý theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao.