Nỗ lực vì mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội

Đảm bảo quyền lợi người thụ hưởng

Trước bối cảnh khó khăn của nền kinh tế, tác động đến tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của người dân, người lao động, cùng với đó là những thay đổi về cơ chế, chính sách (theo Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/6/2021 và Quyết định số 353/2022/QĐ-TTg ngày 15/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ; Tăng mức đóng BHXH tự nguyện từ 1/1/2022) đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN của ngành BHXH Việt Nam, trong đó có công tác phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN.

Trước tình hình đó, toàn Ngành đã chủ động bám sát các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, kịp thời cụ thể hóa chỉ tiêu, nhiệm vụ trong toàn Ngành; Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và cấp ủy, chính quyền địa phương, linh hoạt triển khai các giải pháp thích ứng với tình hình mới và đã đạt các kết quả khả quan, hoàn thành và vượt chỉ tiêu được giao tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 8/1/2022 của Chính phủ.

Cụ thể, năm 2022, số người tham gia BHXH của cả nước là 17,5 triệu người, đạt 38,08% so với lực lượng lao động trong độ tuổi. Trong đó, tỷ lệ bao phủ BHXH tự nguyện đạt 3,18% lực lượng lao động với hơn 1,4 triệu người tham gia, vượt 0,68% so với chỉ tiêu được giao đến năm 2025 tại Nghị quyết số 28-NQ/TW. Đến tháng 9/2023, số người tham gia BHXH ước tăng 8 nghìn người so với năm 2022.

Tỷ lệ dân số tham gia BHYT phát triển bền vững hằng năm, năm sau cao hơn năm trước và luôn hoàn thành chỉ tiêu được giao

Đáng chú ý, tỷ lệ dân số tham gia BHYT phát triển bền vững hằng năm, năm sau cao hơn năm trước và luôn hoàn thành chỉ tiêu được Quốc hội, Chính phủ giao: Năm 2021 tỷ lệ bao phủ BHYT là 91,01% (vượt 0,01%); Năm 2022 là 92,04% (vượt 0,04%); Năm 2023 ước 93,22% (vượt 0,02%).

Qua công tác truyền thông, đến nay, nhận thức của người dân về chính sách BHYT đã được nâng cao. Hầu hết người dân đều mong muốn được tham gia BHXH, BHYT để đảm bảo an sinh cho bản thân và gia đình.

Bên cạnh sự đồng lòng, quyết tâm vượt khó để đạt các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao, BHXH Việt Nam luôn quan tâm, chú trọng giải quyết chế độ BHXH, BHYT, BHTN đảm bảo đầy đủ, kịp thời, đúng quy định tới từng người tham gia, thụ hưởng chính sách.

Đặc biệt, Ngành đã tích cực, chủ động phối hợp với Bộ, ngành liên quan, UBND các tỉnh, thành phố giải quyết dứt điểm các vướng mắc, nhất là trong thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT; Khắc phục tình trạng thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế tại các cơ sở khám chữa bệnh… đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho người tham gia theo Luật định.

9 tháng đầu năm 2023, toàn Ngành đã giải quyết cho 65.358 người hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH hằng tháng đối; 6.498.881 lượt người hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức, phục hồi sức khỏe; Hơn 127 triệu lượt khám chữa bệnh BHYT (tăng gần 20% so với cùng kỳ), tương ứng số chi khám chữa bệnh BHYT khoảng 90 nghìn tỷ đồng (tăng hơn 13.652 tỷ đồng tương ứng 15,6% so với cùng kỳ).

Ngành BHXH Việt Nam cũng thực hiện chi trả cho khoảng hơn 3,3 triệu người hưởng chế độ BHXH hằng tháng, hơn 4 triệu lượt người hưởng BHTN. Đặc biệt, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt, ngành BHXH Việt Nam đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, khuyến khích người hưởng nhận các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp qua tài khoản cá nhân.

Đến nay, đã có khoảng 62% số người hưởng qua phương thức này tại khu vực đô thị, tăng 1% so với năm 2022, vượt chỉ tiêu được giao tại Quyết định số 1813/QĐ-TTg.

Xử lý kịp thời các vi phạm

Bên cạnh việc tổ chức thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách về BHXH, BHYT, BHTN, BHXH Việt Nam còn tích cực phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành (Bộ Lao động Thương binh và Xã hội; Bộ Y tế; Công an, Thuế, Kế hoạch và Đầu tư…) trong hoạt động thanh tra, kiểm tra để chủ động phát hiện, ngăn ngừa từ sớm, từ xa và xử lý kịp thời các hành vi chậm, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN; Lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, quỹ BHYT.

Theo đó, việc khắc phục tình trạng chậm, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN đã cho thấy những hiệu quả tích cực. Cụ thể, trong 9 tháng đầu năm 2023, số tiền chậm đóng của các đơn vị được thanh tra kiểm tra đã nộp trong thời gian thanh tra kiểm tra trực tiếp tăng 2,6% so với cùng kỳ năm 2022.

Công tác truyền thông tiếp tục được triển khai đa dạng, dưới nhiều hình thức (Ảnh: BHXH Hà Tĩnh)

Ngành đã truy đóng về quỹ BHXH, BHYT, BHTN đối với 1.095 đơn vị được thanh tra đột xuất số tiền là 107 tỷ đồng/198 tỷ đồng số tiền chậm đóng; BHXH Việt Nam đã ban hành 260 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền phạt là 8,6 tỷ đồng và đã đôn đốc được 387 đơn vị đăng ký tham gia BHXH cho người lao động.

Cùng với các giải pháp đồng bộ khác, công tác thanh tra kiểm tra được triển khai hiệu quả đã góp phần tích cực vào kết quả thu hồi số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN của toàn Ngành. Trong những năm gần đây, tỷ lệ nợ đóng BHXH, BHYT, BHTN luôn ở mức thấp và giảm đều qua các năm, cụ thể: Năm 2021, tỷ lệ nợ là 3,1%; Năm 2022 là 2,91%; Năm 2023 dự kiến là 2,69%.

Qua thanh tra kiểm tra, nhiều hành vi lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, quỹ BHYT đã được phát hiện và xử lý kịp thời, như: Người lao động sử dụng Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH giả hoặc được các cơ sở khám chữa bệnh cấp không đúng quy định để thanh toán chế độ BHXH; Cơ sở khám chữa bệnh trục lợi quỹ BHYT bằng việc quyết toán công khám, tiền thuốc, dịch vụ kỹ thuật... từ thẻ BHYT của người mua Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH; Trục lợi hưởng BHXH một lần dưới hình thức ủy quyền; Người bệnh mượn thẻ BHYT của người khác để đi khám chữa bệnh hoặc sử dụng thẻ BHYT đi khám chữa bệnh nhiều lần để lấy thuốc sử dụng không vì mục đích điều trị cho bản thân…

Một số vụ việc lạm dụng, trục lợi đã được phát hiện như vụ việc tại các Phòng khám đa khoa tư nhân ở Đồng Nai (đã khởi tố); tại Trạm Y tế phường Đồng Văn, thị xã Duy Tiên, Hà Nam (Công an tỉnh Hà Nam đang xác minh)...

Có thể nói, những kết quả tích cực, toàn diện đạt được trên tất cả các lĩnh vực công tác của ngành BHXH Việt Nam đã cho thấy quyết tâm chính trị của toàn Ngành trong việc thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ đươc giao, đảm bảo quyền lợi chính đáng của người tham gia, thụ hưởng chính sách, góp phần củng cố, tạo thêm niềm tin vững chắc của người dân, người lao động, doanh nghiệp đối với các chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước ta.

THANH TÙNG