Quá nửa doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa tiếp cận được vốn

Giải quyết vấn đề thúc đẩy nguồn vốn cho DNNVV là trách nhiệm của cả “ba nhà”: Nhà nước, nhà băng và nhà kinh doanh

Nhiều kênh tiếp cận nguồn vốn

Tại diễn đàn "Giải pháp thúc đẩy các nguồn vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa" do báo Diễn đàn doanh nghiệp tổ chức ngày 7/8, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, Việt Nam là một trong 29 quốc gia tiếp cận tín dụng tốt nhất trong tổng số 190 quốc gia được khảo sát. Năm 2017, khối DNNVV chiếm 21% tổng dư nợ tín dụng của cả nước.

Để tạo điều kiện cho DNNVV hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách hỗ trợ DNNVV phát triển, đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế. Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế Ngân hàng Nhà nước, ngoài các chính sách hỗ trợ DNNVV tiếp cận vốn, hiện nay, các tổ chức tín dụng cũng chủ động tiếp cận đối tượng khách hàng là nhóm DNNVV. Các tổ chức tín dụng đã đưa ra nhiều chương trình, sản phẩm ưu tiên, hỗ trợ cho các khách hàng DNNVV nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn sản xuất, kinh doanh của khối các doanh nghiệp này.

Các diễn giả, chuyên gia kinh tế thảo luận giải pháp thúc đẩy nguồn vốn cho doanh nghiệp Việt Nam

Dư nợ tín dụng đối với DNNVV luôn có sự tăng trưởng đều qua các năm. Tính đến hết tháng 6/2018, dư nợ tín dụng đối với DNNVV toàn quốc đạt trên 1.402 tỷ đồng, tăng 4,48% so với cuối năm 2017. Các kênh tiếp cận vốn của DNNVV thực tế không chỉ có nguồn vốn tín dụng ngân hàng mà còn có thể tiếp cận vốn từ ngân sách Nhà nước thông qua trợ cấp, bảo lãnh, bảo hiểm, ưu đãi, giảm thuế. Bên cạnh đó, các DNNVV còn có thể huy động nguồn vốn nước ngoài, từ thị trường vốn chứng khoán, trái phiếu, từ đối tác tín dụng thương mại, vốn góp…

Vì đâu khó vay vốn

Theo TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) và Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia thì tỷ lệ tiếp cận vốn DNNVV ở nước ta thực chất không hề thấp, ở mức khoảng 21% tổng dư nợ so với bình quân khu vực châu Á - Thái Bình Dương là 18,7%. Bên cạnh đó, trong vòng 5 năm trở lại đây, lãi suất đã giảm quá nửa, từ 17% xuống còn 7,4%; lãi suất cho vay thực bình quân vào khoảng 5%. Lãi suất cho vay thực đang ở mức trung bình.

Tuy nhiên, dù phía cơ quan chức năng, lẫn ngân hàng đã cởi mở hơn, nhưng 60% các doanh nghiệp hiện nay vẫn không thể tiếp cận hoặc sử dụng được vốn ngân hàng.

Theo TS. Vũ Tiến Lộc, khả năng tiếp cận các nguồn vốn khác của DNNVV rất hạn chế. Bởi không phải doanh nghiệp nào cũng đáp ứng được điều kiện để huy động vốn qua việc phát hành cổ phiếu, trái phiếu. Hơn nữa, thị trường chứng khoán lên xuống thất thường, tính thanh khoản thấp nên việc huy động vốn thông qua phát hành cổ phiếu rất khó khăn.

Chủ tịch VCCI cho rằng, trách nhiệm hiện nay thuộc về cả ba nhà: Nhà nước, nhà băng và chính các nhà kinh doanh. Về phía nhà nước, vẫn còn nhiều chính sách “rào cản, không kích thích sáng tạo trong kinh doanh” của doanh nghiệp. Phía nhà băng, các chính sách tín dụng chưa thực sự bình đẳng dành cho DNNVV. Phần lớn các nhà băng hiện nay vẫn chỉ ưu tiên các khoản tín dụng lớn dành cho các doanh nghiệp. Thêm vào đó, hình thức cho vay phổ biến vẫn là cho vay thế chấp, dựa trên tài sản đảm bảo. Thực tế, nền kinh tế số, khởi nghiệp hay đầu tư vào nông nghiệp không có nhiều tài sản để vay thế chấp. Về phía doanh nghiệp, sự minh bạch trong quản trị luôn là điểm yếu với rất nhiều doanh nghiệp. Thiếu minh bạch khó tạo niềm tin, mà tín dụng chính là niềm tin, cộng thêm thiếu tài sản thế chấp và dự án kinh doanh thiếu khả thi cũng là nguyên nhân khiến tổ chức tín dụng “nói không” với DNNVV.

Để khắc phục những tồn tại trên, ông Vũ Tiến Lộc nêu quan điểm, Nhà nước cần cải cách mạnh mẽ hơn về khuôn khổ chính sách và pháp luật, tạo điều kiện cho vay trong thời đại 4.0, thúc đẩy khởi nghiệp. Đồng thời, có chính sách thúc đẩy tương tác giữa doanh nghiệp và các tổ chức tài chính. Các nhà băng cần nỗ lực nhiều hơn trong việc đưa ra phương thức cho vay mới, những gói cho vay đầu tư cho khởi nghiệp, cho nông nghiệp căn cứ vào ý tưởng và phương án kinh doanh. Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng tài chính, các công ty bảo hiểm cần tương tác, bọc lót trong hướng tới hỗ trợ DNNVV. Tự thân các doanh nghiệp DNNVV cần minh bạch trong thời buổi hội nhập 4.0. Minh bạch là quan trọng nhất và phải nâng cao, củng cố nền tảng quản trị.

“Ngân hàng chung tay cùng doanh nghiệp nâng cao vị thế, năng lực cạnh tranh của mình; giải quyết vấn đề thúc đẩy nguồn vốn cho doanh nghiệp là trách nhiệm của cả “ba nhà”. “Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”, các DNNVV Việt Nam sẽ trở thành “hòn núi cao” với sự chung tay của Nhà nước cùng các tổ chức định chế tài chính”, TS Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh.