Tạo cơ chế thông thoáng, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội

"Cung" không đủ "cầu"

Nhằm đáp ứng nguồn cung cho người dân, ngày 3/4/2023, Chính phủ công bố Quyết định số 338/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất một triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030". Đây là cơ hội sẽ giúp cho những người dân, người lao động thu nhập thấp có cơ hội mua nhà để yên tâm sinh sống.

Khu nhà ở xã hội tại xã Kim Chung, huyện Đông Anh, Hà Nội

Tại Hà Nội, để bảo đảm cho người dân ở Thủ đô có chỗ ở, "an cư lạc nghiệp", UBND TP Hà Nội đã ban hành Chương trình phát triển nhà ở TP Hà Nội giai đoạn 2021 - 2030, Kế hoạch phát triển nhà ở TP Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025, Kế hoạch phát triển nhà ở xã hội TP Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025. Trong đó, TP định hướng chú trọng phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp…

Cụ thể, Kế hoạch phát triển nhà ở TP Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025 đã được UBND TP Hà Nội phê duyệt đã xác định mục tiêu đến năm 2025 phát triển mới khoảng 1,2 triệu m2 sàn nhà ở; Chuẩn bị đầu tư 1 - 2 khu nhà ở xã hội độc lập (tập trung) và nghiên cứu lập quy hoạch chi tiết 2 - 3 khu.

Đặc biệt, trong Kế hoạch phát triển nhà ở TP Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025, TP Hà Nội sẽ dành hơn 220 tỉ đồng để hoàn thiện và điều chỉnh các tòa nhà đang bỏ hoang hơn chục năm tại dự án ký túc xá cho học sinh, sinh viên Pháp Vân - Tứ Hiệp thành nhà ở xã hội.

Mặc dù Chính phủ và thành phố đã có nhiều nỗ lực trong việc ban hành chính sách thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội thế nhưng đến nay “cung” vẫn chưa đủ “cầu”. Theo Công ty quản lý bất động sản Savills Việt Nam, tỉ lệ đô thị hóa của Hà Nội dự kiến sẽ đạt 62% vào năm 2025 và tăng lên 75% vào năm 2030. Trong tương lai, nguồn cung nhà ở tại thị trường Hà Nội vẫn có thể thiếu hụt khi tốc độ đô thị hóa của Hà Nội sẽ đạt 62% vào năm 2025 và tăng lên 75% vào năm 2030, thiếu hụt nguồn cung là 95.800 căn hộ nhà ở.

Theo số liệu từ Sở Xây dựng Hà Nội, hiện Hà Nội có 40 dự án được triển khai, trong đó 18 dự án dự kiến hoàn thành giai đoạn 2021 - 2025 với khoảng 870.000m2 sàn, dự kiến hơn 12.000 căn hộ; 22 dự án dự kiến hoàn thành giai đoạn sau 2025 với khoảng 22.400 căn hộ. Tuy nhiên, từ đầu năm 2021 đến hết tháng 4/2023, Hà Nội chỉ có 4 dự án nhà ở xã hội hoàn thành với khoảng 5.300 căn hộ.

“Nới lỏng” quy định để mở rộng đối tượng được mua nhà

Nhà ở xã hội hiện là loại hình chiếm nhu cầu lớn của người dân, tuy nhiên trong thời gian qua, nguồn cung nhà ở xã hội đang rất thiếu, chưa đáp ứng được nhu cầu. Do đó, việc đẩy mạnh thực hiện các dự án nhà ở xã hội là rất cần thiết.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp đã phản ánh về những khó khăn khi tham gia phát triển nhà ở xã hội. Các quy định và yêu cầu liên quan đến hồ sơ, điều kiện và thủ tục mua nhà ở xã hội đã khiến cho không ít người có nhu cầu nhưng khó tiếp cận được phân khúc này. Điều này tạo ra nhiều rào cản và khó khăn, đặc biệt đối với những người có thu nhập thấp nhưng không có hộ khẩu tại nơi bán nhà ở xã hội.

Giai đoạn 2021 - 2025, Hà Nội dự kiến khoảng 25.139.755m2 sàn nhà ở thương mại và 485.120m2 nhà ở xã hội được cung cấp ra thị trường

Các chuyên gia cho rằng, cần “nới lỏng” quy định để mở rộng đối tượng được mua nhà ở xã hội. Việc nới lỏng quy định triển khai và bán nhà ở xã hội sẽ tránh tình trạng doanh nghiệp làm ra sản phẩm nhưng không bán được, trong khi người dân có nhu cầu thì đợi mòn mỏi vẫn không mua được nhà. Nhất là hiện nay, một số điều kiện được mua nhà ở xã hội trong Luật Nhà ở 2014 và các văn bản liên quan đã không còn phù hợp với thực tiễn, cần được thay đổi.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Thanh Đặng - Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn N&G, đơn vị thực hiện xây nhà ở cho công nhân chia sẻ, đầu tư nhà ở xã hội là đầu tư an sinh, giá rẻ. Để doanh nghiệp “mặn mà” hơn trong việc xây dựng nhà ở xã hội, ngoài quy định chính sách thì cần sự hỗ trợ nhiều hơn về nguồn vốn. Hiện nay doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn 5% rất khó khăn nên kiến nghị Nhà nước cần có chính sách nguồn vốn hỗ trợ tối đa để doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội cũng như khu lưu trú cho công nhân tại khu công nghiệp được tốt hơn.

Tại Hà Nội, việc phát triển dự án nhà ở xã hội còn khó khăn, vướng mắc về quy hoạch. Do đó, TP Hà Nội đã kiến nghị Bộ Xây dựng báo cáo Chính phủ ủy quyền cho Hà Nội chủ động thực hiện bố trí thay thế quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội cho các dự án này tại các khu nhà ở xã hội độc lập (tập trung) trên địa bàn thành phố; Đồng thời, giao quyền cho thành phố điều chỉnh quy hoạch các khu công nghiệp, khu chế xuất để bổ sung quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội cho thuê (nhà lưu trú, tạm trú theo quy định của Nghị định số 35/2022/NĐ-CP ngày 28/5/2022 của Chính phủ về quản lý khu công nghiệp và khu kinh tế).

Trước mắt, để bổ sung thêm quỹ nhà ở xã hội, phục vụ cho những người dân có thu nhập thấp, Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Võ Nguyên Phong cho biết, thành phố đang tiếp tục rà soát quỹ đất, đề xuất phương án xây nhà ở xã hội mới; Đồng thời, rà soát điều chỉnh quy hoạch để bổ sung quỹ đất đồng bộ với các thiết chế công đoàn phục vụ cho nhu cầu nhà ở của người thu nhập thấp, công nhân và người lao động.

Thành phố cũng đang khẩn trương đẩy nhanh tiến độ các dự án nhà ở xã hội, dự án trên đường Tố Hữu thuộc phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm và dự kiến sẽ là 1 trong 22 dự án Hà Nội đẩy nhanh tiến độ hoàn thành trước năm 2025.

Bên cạnh đó, thành phố chỉ đạo Sở Xây dựng phối hợp với các Sở, ngành liên quan, các quận, huyện, thị xã tổ chức thực hiện các giải pháp phát triển nhà ở xã hội cho công nhân với mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, 100% các khu công nghiệp, khu chế xuất của TP Hà Nội đều có khu nhà ở xã hội phục vụ công nhân, người lao động.

Với sự quyết tâm cao, hiện TP Hà Nội đang nỗ lực triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp để đạt được các mục tiêu đã đề ra trong việc thực hiện các chương trình, kế hoạch xây dựng nhà ở, phát triển nhà ở xã hội để bảo đảm cuộc sống, cải thiện đời sống cho người dân trên địa bàn.