Tạo nền tảng để kiến tạo một nước Việt Nam hùng cường

Tầm nhìn lâu dài cho tương lai phát triển của đất nước

Tại buổi họp báo, đồng chí Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho biết sau chưa đầy 1,5 tháng làm việc nghiêm túc, trách nghiệm với tinh thần trọng thị, lắng nghe, cầu thị, tiếp thu tối đa, giải trình đầy đủ đóng góp của Nhân dân, các ngành, các cấp, ngày 16/6/2025, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với 470 đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành (tương ứng với 100% số đại biểu có mặt tại Hội trường và chiếm tỷ lệ 98,33% tổng số đại biểu Quốc hội).

Đồng chí Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội phát biểu tại buổi họp báo. Ảnh: Hồ Long

Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày được Quốc hội thông qua.

“Kể từ khi thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (ngày 2/9/1945) đến nay, nước ta đã có 5 bản Hiến pháp. Mỗi bản Hiến pháp đánh dấu chặng đường xây dựng và trưởng thành của Nhà nước cách mạng Việt Nam, thể chế hóa đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam cho từng giai đoạn phát triển của đất nước. Trong đó, Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Hiến pháp năm 2013) là Hiến pháp của thời kỳ đổi mới toàn diện, đồng bộ về kinh tế và chính trị, đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng, bảo vệ đất nước và hội nhập quốc tế.

Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên đổi mới toàn diện, phát triển bền vững của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đặt ra yêu cầu cấp thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 để tạo cơ sở hiến định cho việc thực hiện nhiệm vụ sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp theo hướng gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân tốt hơn; đồng thời mở ra tương lai phát triển mới của đất nước với tầm nhìn lâu dài”, đồng chí Nguyễn Phương Thủy nói.

Ngày 5/5/2025, tại phiên khai mạc của kỳ họp thứ 9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã trình Quốc hội thảo luận và Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết số 194/2025/QH15 quyết định xem xét việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 với tỷ lệ 100% số đại biểu có mặt biểu quyết tán thành và quyết định thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (Nghị quyết số 195/2025/QH15).

Ngay sau khi được thành lập, Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đã chủ trì, phối hợp cùng các cơ quan, tổ chức có liên quan nỗ lực, cố gắng trong việc nghiên cứu, xây dựng dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; khẩn trương công bố và tổ chức lấy ý kiến Nhân dân, các ngành, các cấp; trình Quốc hội thảo luận, cho ý kiến; giải trình, tiếp thu ý kiến đóng góp của Nhân dân, các ngành, các cấp, ý kiến của đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội thông qua trong thời gian ngắn kỷ lục là 43 ngày, nhưng vẫn bảo đảm thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục theo quy định, nhất là trong việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân.

Theo đó, sau 1 tháng tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (từ ngày 6/5/2025 đến ngày 5/6/2025), đã có 280.226.909 lượt ý kiến của người dân, của các cơ quan, tổ chức cả ở trung ương và địa phương tham gia góp ý về tất cả các nội dung, điều, khoản trong dự thảo Nghị quyết.

Quang cảnh buổi họp báo

Với tỷ lệ tán thành rất cao, đạt 99,75% đã cho thấy chủ trương và nội dung sửa đổi, bổ sung Hiến pháp đã được đông đảo các tầng lớp Nhân dân quan tâm, đồng tình, ủng hộ, phản ánh đúng ý chí, nguyện vọng của đông đảo các tầng lớp Nhân dân.

Các ý kiến góp ý của Nhân dân, của đại biểu Quốc hội đã được Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, các cơ quan, tổ chức liên quan tổng hợp đầy đủ, khách quan, trung thực và đã được giải trình, tiếp thu một cách nghiêm túc để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết và báo cáo trước Quốc hội.

“Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã được chuẩn bị công phu, nghiêm túc, phản ánh sâu sắc ý chí, nguyện vọng của Nhân dân, kết hợp giữa ý Đảng, lòng dân, phù hợp tình hình thực tiễn và yêu cầu xây dựng, bảo vệ, phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”, đồng chí Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội nhấn mạnh.

Khởi đầu cho cuộc cải cách sâu sắc về thể chế

Theo đồng chí Nguyễn Phương Thủy, Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam số 203/2025/QH15 vừa được Quốc hội thông qua gồm có 02 điều, trong đó, Điều 1 sửa đổi, bổ sung 5/120 điều của Hiến pháp (gồm Điều 9, Điều 10, khoản 1 Điều 84, Điều 110 và Điều 111); Điều 2 quy định về hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp. Cụ thể như sau:

Sửa đổi, bổ sung quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội (Điều 9 của Hiến pháp) để làm rõ vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân, tạo cơ sở hiến định cho việc sắp xếp, tinh gọn các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ.

Đồng chí Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội tại buổi Họp báo. Ảnh: Hồ Long

Sửa đổi, bổ sung quy định về Công đoàn Việt Nam (Điều 10 của Hiến pháp) theo hướng kế thừa hợp lý các bản Hiến pháp, tiếp tục ghi nhận và thể hiện rõ nét vị trí, vai trò của Công đoàn Việt Nam, bảo đảm thống nhất và không trùng lặp với việc sửa đổi, bổ sung quy định tại Điều 9 của Hiến pháp.

Sửa đổi, bổ sung quy định về quyền trình dự án luật, dự án pháp lệnh của các tổ chức chính trị - xã hội (khoản 1 Điều 84 của Hiến pháp) theo hướng quy định các cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội để vừa thể hiện tính dân chủ, vừa phát huy được vai trò tích cực, chủ động của các tổ chức chính trị - xã hội, phù hợp với vị trí và năng lực của các tổ chức này.

Sửa đổi, bổ sung quy định về tổ chức đơn vị hành chính (Điều 110 của Hiến pháp) để tạo cơ sở hiến định cho việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Theo đó, các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức thành 2 cấp, gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương do luật định.

Sửa đổi, bổ sung quy định về chính quyền địa phương (Điều 111 của Hiến pháp) theo hướng bổ sung quy định về chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt để có cơ sở cụ thể hơn cho việc tiếp tục nghiên cứu, tiến tới có thể thành lập các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt với các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội trong thời gian tới.

Về hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp (Điều 2 của Nghị quyết), thời điểm kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện và quy định chuyển tiếp để tạo cơ sở pháp lý cần thiết và các điều kiện thuận lợi cho việc sớm kiện toàn tổ chức bộ máy của các cơ quan thuộc chính quyền địa phương các cấp để chính thức chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025, bảo đảm để các địa phương sau khi thực hiện sắp xếp, sáp nhập có thể hoạt động một cách thông suốt, đồng bộ, không để gián đoạn công việc, không làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các tổ chức, doanh nghiệp và người dân.

“Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội thông qua đã đánh dấu khởi đầu cho cuộc cải cách sâu sắc về thể chế, thể hiện tư duy đổi mới có tính cách mạng trong tổ chức hệ thống chính trị và quản trị quốc gia, là cơ sở hiến định cho việc thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng và Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, tạo nền tảng để kiến tạo một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, người dân hạnh phúc, yên vui” đồng chí Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội khẳng định.

Lê Trang