Thành công kì diệu trong tập hợp thanh niên

Hàng vạn thanh niên Thủ đô hăng hái lên đường nhập ngũ.

54 năm đã qua, phong trào “Ba sẵn sàng” vẫn luôn chói sáng như ngọn đuốc dẫn đường cho thế hệ trẻ hôm nay hướng tới lí tưởng sống cao đẹp, tình nguyện hi sinh vì Tổ quốc…

Trong một lần trò chuyện với tuổi trẻ Thủ đô ông Vũ Hữu Loan, nguyên Bí thư Thành đoàn Hà Nội, đã kể những ngày đầu tiên của phong trào cách mạng rộng lớn, sôi nổi, hào hùng nhất trong lịch sử Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thành phố Hà Nội thời kì chống Mỹ cứu nước. Mỗi khi hồi tưởng, kể lại cho thế hệ trẻ hôm nay nghe về quá khứ ấy, ông vẫn xúc động, tự hào.

Đồng chí Bí thư Thành ủy Hà Nội thời kì ấy gọi ông Vũ Hữu Loan lên và nói rằng, cách mạng đã chuyển biến, phải tiến hành chiến tranh trong cả nước nên cần có phong trào mới đáp ứng nguyện vọng của tuổi trẻ Thủ đô. Phong trào phải thể hiện khí phách, thổi bùng ngọn lửa yêu nước trong thanh niên, tập hợp được lực lượng cách mạng.

Nguyên Bí thư Thành đoàn Hà Nội Vũ Hữu Loan chia sẻ tại hội thảo khoa học “Phong trào Ba sẵn sàng – Lịch sử và ý nghĩa thời đại” (Ảnh: Vương Đức)

Đầu tháng 5/1964, Ban chấp hành Đoàn trường Đại học Sư phạm Hà Nội phát động phong trào “Tam bất kì” trong tập thể nhà trường đã gợi mở cho “Thủ lĩnh” Đoàn Thanh niên Thủ đô Vũ Hữu Loan một ý tưởng táo bạo, đổi tên phong trào “Tam bất kì” thành “Ba sẵn sàng”.

Vào tháng 8/1964, với khẩu hiệu: “Sẵn sàng chiến đấu, sẵn sàng gia nhập lực lượng vũ trang, sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc gì mà Tổ quốc yêu cầu”, hàng vạn thanh niên Hà Nội đã lên đường.

Hưởng ứng lời kêu gọi của Đoàn Thanh niên, trong các nhà máy, trên đồng ruộng, trường học đâu đâu cũng thấy đoàn viên, thanh niên có nguyện vọng thiết tha sẵn sàng chiến đấu, sẵn sàng ra tiền tuyến đánh giặc. Hàng trăm nghìn bức thư tình nguyện ra chiến trường, Nam tiến để chiến đấu. Trong đó, hàng nghìn bức thư viết bằng máu đỏ tươi, tỏ rõ nguyện vọng nguyện hi sinh vì lí tưởng cách mạng.

Phong trào Ba sẵn sàng chính là “mồi lửa" thắp sáng tinh thần cách mạng của thanh niên, học sinh, sinh viên Hà Nội vốn đã như "củi khô" chờ được đốt cháy”.

Sau khi phong trào được phát động, ngay trong tuần đầu tiên đã có hơn 80.000 thanh niên Hà Nội đăng kí nhập ngũ vào lực lượng vũ trang nhân dân, chỉ trong khoảng thời gian đã lên tới 200.000 người đăng kí và lan rộng ra toàn miền Bắc Việt Nam trở thành phong trào thi đua yêu nước của thế hệ trẻ cả nước. Nhanh chóng vượt qua biên giới, nhiều du học sinh đã viết đơn xin về nước chiến đấu.

Hình ảnh nửa đêm lên đường xuất quân, quảng trường Nhà hát Lớn rực ánh lửa, ngân vang cồng chiêng cùng lời thề "Ba sẵn sàng" tiễn thanh niên vào Nam chiến đấu, tiễn các đội thanh niên xung phong ra trận mang âm hưởng vĩ đại. Đêm ấy, hàng vạn thanh niên, học sinh đã xuống đường. Cả rừng người đi từ hồ Hoàn Kiếm đến đường Hai Bà Trưng và hô vang “Ba sẵn sàng”.

Ngay sau đó, bài viết “Thanh niên Thủ đô quyết xứng đáng với Thủ đô anh hùng” của ông Nguyễn Hoàng Tùng (lúc đó là Tổng biên tập báo Nhân Dân) đã thổi bùng thêm ngọn lửa hi sinh vì Tổ quốc trong tuổi trẻ Thủ đô.

Tháng 3/1965, khi Trung ương Đoàn phát động phong trào trên toàn quốc thì phong trào "Ba sẵn sàng" như triều dâng, thác đổ. Hàng chục nghìn đoàn viên, thanh niên Thủ đô và hàng triệu thanh niên miền Bắc nhập ngũ.

Lí giải về sự thành công kì diệu của phong trào “Ba sẵn sang”, nguyên Bí thư Thành đoàn Hà Nội Vũ Hữu Loan chia sẻ: “Sáng kiến và nguyện vọng là của quần chúng, thanh niên. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thành phố Hà Nội nắm bắt được đúng lúc nên phát động kịp thời, đáp ứng được hàng triệu nguyện vọng của thanh niên. Điều đó làm nên sức sống mãnh liệt của phong trào”.

Nhìn lại tầm vóc và hiệu quả của phong trào, đồng chí Văn Tùng, Ban Biên tập lịch sử Đoàn và phong trào thanh niên của Trung ương Đoàn, nhận xét: "Từ trước đến nay chưa có một phong trào nào của đoàn ta có sức lan tỏa nhanh như vậy. Đó là do phong trào xuất phát từ nguyện vọng chân thành của một lớp người trẻ tuổi yêu nước, nhạy cảm với thời cuộc và phù hợp yêu cầu cấp bách của sự nghiệp chung lúc bấy giờ".

Là nơi khởi xướng phong trào "Ba sẵn sàng", tuổi trẻ thủ đô hôm nay ghi dấu ấn bằng phong trào "Thanh niên tình nguyện". Từ những mô hình sáng tạo trong các lĩnh vực của hai phong trào "Thanh niên lập nghiệp" và "Tuổi trẻ giữ nước", tháng 1/1999, Ban Thường vụ Thành đoàn Hà Nội phát động phong trào "Thanh niên Hà Nội xung phong, tình nguyện xây dựng, phát triển thủ đô và đất nước", mở hướng đi mới trong thu hút, tập hợp, bồi dưỡng và phát huy sức trẻ. Mùa hè năm đó, những thanh niên tình nguyện (TNTN) đầu tiên tham gia chiến dịch văn hóa hè, lên Hà Giang khám chữa bệnh, cấp thuốc, dạy chữ, đào giếng... giúp đồng bào vùng cao.

Trong trận lũ lớn ở miền trung cuối năm 1999, hình ảnh những TNTN thủ đô trong mầu áo xanh và vành mũ tai bèo đến những vùng xa xôi, hẻo lánh khám, chữa bệnh, dựng nhà, sửa đường, giúp đồng bào khắc phục hậu quả lũ lụt thêm một lần khẳng định thái độ và trách nhiệm của thế hệ trẻ. Từ kinh nghiệm của tuổi trẻ thủ đô, năm 2000, khi Đảng và Nhà nước chọn là "Năm thanh niên", Trung ương Đoàn phát động phong trào "Thanh niên tình nguyện" trong tuổi trẻ cả nước.

Cái được lớn nhất của phong trào là tạo ra bầu không khí thi đua sôi nổi trên toàn thành phố, hướng tình cảm, suy nghĩ, hành động và lý tưởng của thanh niên đến với cộng đồng.

"Ba sẵn sàng" và "Thanh niên tình nguyện" tuy ra đời vào hai thời điểm khác nhau nhưng đều xuất phát từ ý thức tự nguyện, tự giác, tự nhận thức trách nhiệm của đông đảo thanh niên với Tổ quốc và được phát huy với tinh thần khát vọng, cống hiến, trưởng thành.