Tinh gọn bộ máy - giải pháp phù hợp trong kỷ nguyên mới

Giảm đầu mối, giảm tối đa cấp trung gian

Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương xuyên suốt, nhất quán của Đảng ta. Trong nhiều nhiệm kỳ qua, Đảng ta đã ban hành và lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện nhiều chủ trương, nghị quyết về công tác xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Từ năm 2015, Bộ Chính trị đã có Nghị quyết số 39-NQ/TƯ về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Tinh gọn bộ máy giúp giảm bớt các khâu trung gian, tăng tính linh hoạt của cơ sở

Đặc biệt, ngày 25/10/2017, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TƯ về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Nghị quyết 18 đặt ra mục tiêu đến năm 2021 cơ bản hoàn thành việc sắp xếp, kiện toàn một số tổ chức và các đầu mối bên trong của từng tổ chức theo hướng giảm đầu mối, giảm tối đa cấp trung gian; giảm tối thiểu 10% biên chế so với năm 2015... Đến năm 2030, hoàn thành việc nghiên cứu và tổ chức thực hiện mô hình tổ chức tổng thể của hệ thống chính trị phù hợp với yêu cầu, điều kiện cụ thể của nước ta trong giai đoạn mới...

Qua hơn 7 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 18, hệ thống tổ chức của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội từng bước được đổi mới; chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác của từng tổ chức được phân định, điều chỉnh hợp lý hơn, từng bước đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Tuy nhiên, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị vẫn còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc trung gian, nhiều đầu mối, chồng chéo, hiệu lực, hiệu quả hoạt động chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao. Chi thường xuyên cho bộ máy chiếm tới gần 70% tổng chi ngân sách nhà nước (trong khi con số này ở nhiều nước chỉ khoảng 48-50%), do đó không còn đủ nguồn lực để đầu tư phát triển...

Nếu không khắc phục được những bất cập, hạn chế nêu trên thì đất nước sẽ không thể phát triển để đạt mục tiêu đến năm 2030 là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, trở thành nước phát triển, thu nhập cao mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.

Vì vậy, tiếp tục quyết liệt thực hiện Nghị quyết 18 để tinh gọn tổ chức bộ máy phù hợp với điều kiện, tình hình mới là việc làm tất yếu khách quan, là yêu cầu từ thực tiễn.

Tinh gọn để đầu tư cho phát triển và an sinh xã hội

Để giải quyết thủ tục hành chính liên tục, thông suốt, hiệu quả khi sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, mới đây, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã ký văn bản số 219/TTg-KSTT của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp khi sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy.

Đặc biệt, thay mặt Bộ Chính trị, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đã ký ban hành Kết luận số 127-KL/TƯ của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Trong đó có nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã; thực hiện mô hình địa phương 2 cấp (tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể) bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng yêu cầu xác định quyết tâm chính trị cao nhất, triển khai thực hiện theo phương châm "vừa chạy vừa xếp hàng" để hoàn thanh công việc với khối lượng rất lớn, đòi hỏi cao về chất lượng, tiến độ trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng vào trung tuần tháng 4/2025.

Một kết quả bước đầu trong thực hiện chủ trương lớn này là mới đây, sau khi nghe báo cáo của Chính phủ về khả năng cân đối tài chính trong và sau quá trình tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, Bộ Chính trị đã quyết định thực hiện miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ Mầm non đến hết Trung học Phổ thông công lập trên phạm vi cả nước. Thời điểm thực hiện từ đầu năm học mới 2025 - 2026.

Nhiều nhà quản lý, nhà giáo và các phụ huynh trên cả nước đã bày tỏ vui mừng và khẳng định đó là quyết định hợp lòng dân, có ý nghĩa xã hội và sức ảnh hưởng mạnh mẽ, phù hợp với xu thế chung của các nước phát triển.

Quyết sách này không chỉ giảm gánh nặng cho gia đình ở vùng khó khăn mà còn bảo đảm cơ hội học tập tốt nhất cho học sinh ở mọi địa bàn, mọi độ tuổi, góp phần thực hiện hiệu quả chủ trương phổ cập giáo dục trung học; từ đó nâng cao trình độ dân trí và tạo nền móng vững chắc để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, có ý nghĩa quan trọng, là một yêu cầu cấp thiết đối với sự phát triển của đất nước. Tinh gọn bộ máy giúp tối ưu hóa nguồn nhân lực, giảm bớt các khâu trung gian, từ đó tăng tính linh hoạt và khả năng thích ứng của tổ chức, góp phần nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và sự hài lòng của người dân.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cạnh tranh gay gắt, việc xây dựng một bộ máy tinh gọn, hiệu quả là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và đảm bảo sự phát triển bền vững.