Vấn nạn xâm hại tình dục trẻ em: Đương đầu hay thỏa hiệp?

Các diễn giả tham gia tọa đàm

Không thỏa hiệp mà phải đương đầu với vấn nạn xâm hại tình dục trẻ em

Những ngày gần đây, dư luận và xã hội không khỏi bàng hoàng, phẫn nộ và đau xót khi liên tiếp xảy ra những vụ việc xâm hại tình dục trẻ em tại Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Thuận, An Giang, Đăk Nông... với diễn biến phức tạp, nghiêm trọng. Trong đó, một số vụ nạn nhân còn rất nhỏ tuổi, để lại hậu quả vô cùng thương tâm. Đặc biệt đáng lưu ý, kẻ thủ ác không ai khác mà đều là những người có quan hệ thân thiết, hàng xóm, cha dượng, chủ nhà, những người thân của trẻ.

Nhằm cung cấp thông tin và nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt là cho cha mẹ, người chăm sóc trẻ, nhà trường và xã hội về phòng chống xâm hại tình dục trẻ em; Hỗ trợ y tế, pháp lý khi phát hiện trẻ bị xâm hại tình dục, trong giai đoạn từ 25/3 - 25/4/2021, Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) phối hợp với Hội Bảo vệ Quyền Trẻ em Việt Nam (VACR) đã thực hiện chiến dịch “Con an toàn - Cha mẹ ở ngay đây” trong khuôn khổ dự án “Hỗ trợ tiếp cận tư pháp cho trẻ bị xâm hại tình dục tại Hà Nội”.

Đại biểu đặt câu hỏi với các diễn giả

Tọa đàm “Xâm hại tình dục trẻ em: Đương đầu hay thoả hiệp?” là sự kiện tổng kết các hoạt động cũng như kết quả của chiến dịch, được phát sóng trực tiếp trên fanpage MSD Vietnam, Lan tỏa yêu thương và Hội Bảo vệ Quyền Trẻ em Việt Nam.

Buổi tọa đàm có sự tham gia của các diễn giả: Bà Ninh Thị Hồng - Phó chủ tịch Hội Bảo vệ Quyền Trẻ em Việt Nam; Bà Nguyễn Phương Linh - Viện trưởng MSD; Luật sự Đặng Văn Cường - Đoàn Luật sư TP Hà Nội; Bà Nguyễn Khánh Linh - cán bộ Ngôi nhà bình yên.

Tại buổi tọa đàm, các diễn giả đã cùng nhau trao đổi, chia sẻ về thực trạng trẻ em bị xâm hại tình dục trong thời gian gần đây; Quy trình tố tụng, thu thập chứng cứ trong quá trình điều tra các vụ án bị xâm hại tình dục trẻ em cũng như cách thức để hỗ trợ tâm lý cho trẻ không may trở thành nạn nhân của xâm hại tình dục.

Bà Ninh Thị Hồng, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Quyền Trẻ em

Bà Ninh Thị Hồng, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Quyền Trẻ em chia sẻ: “Ai cũng có vai trò trong việc bảo vệ trẻ em khỏi xâm hại trẻ em, trong đó gia đình đóng vai trò quan trọng nhất, là lá chắn bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ.

Các vụ việc gần đây cho ta thấy người thân quen cũng có thể là thủ phạm xâm hại tình dục trẻ em. Do đó, cha mẹ phải luôn tin tưởng, đồng hành cùng con trẻ, tìm hiểu tâm lý của con, hàng ngày hỏi chuyện con khoảng 15 phút cũng có thể biết được con có thể gặp các rủi ro nào.

Đặc biệt, cha mẹ hãy hướng dẫn con trẻ và để con biết rằng cơ thể con bất khả xâm phạm, kể cả người thân nếu con không muốn và nếu có vấn đề gì hãy kể ngay với những người tin tưởng...

Nếu chẳng may con em mình bị xâm hại tình dục, chúng ta cũng không thể thỏa hiệp mà phải đương đầu, phải trình báo để các cơ quan chức năng vào cuộc bắt kẻ thủ ác, đó cũng là cách bảo vệ con mình và cũng bảo vệ để không có trẻ em nào khác nữa bị xâm hại tình dục”.

Nếu im lặng, trẻ em có thể tiếp tục bị xâm hại

Có một thực trạng đang diễn ra phổ biến là tuy rất nhiều vụ việc đã được trình báo và tố tụng nhưng sau đó lại có xu hướng chìm đi hoặc kéo dài. Điều này khiến gia đình và nạn nhân cảm thấy nản chí và không muốn tiếp tục.

Chia sẻ về vấn đề này, luật sư Đặng Văn Cường nói: “Đối với trường hợp sự việc kéo dài, nguyên nhân chủ yếu là do trình báo chậm trễ. Nếu không trình báo sớm thì việc thu thập chứng cứ rất khó khăn. Một số trường hợp gia đình không phối hợp trong quá trình điều tra vì họ không đủ tin tưởng để hợp tác và cũng có thể do họ bị đe dọa không được khai báo, trình báo, hoặc nạn nhân có thể có những thay đổi tâm lý, không muốn hợp tác điều tra.

Luật sư Đặng Văn Cường

Nếu im lặng, nạn nhân có thể tiếp tục bị xâm hại. Bên cạnh đó, trách nhiệm của người tố tụng cũng phải nâng cao hơn nữa thì mới có thể hỗ trợ tốt nhất cho nạn nhân và gia đình”.

Chia sẻ về kinh nghiệm thực tế khi trực tiếp hỗ trợ nạn nhân bị xâm hại tình dục, bà Nguyễn Khánh Linh, cán bộ Ngôi nhà bình yên chia sẻ: “Những vụ việc của các nạn nhân đến với Ngôi nhà bình yên đa phần đã xảy ra rất lâu mà không được trình báo. Các nạn nhân gặp rất nhiều vấn đề về tâm lý, đồng thời việc trả lời nhiều lần những câu hỏi trong quá trình điều tra dẫn đến việc tái sang chấn đối với nạn nhân.

Có những nạn nhân mất đến 6 tháng mới bình ổn trở lại. Tuy nhiên, họ lại không trở về nhà mà tiếp tục ở lại những tổ chức cộng đồng hoặc mái ấm để hòa nhập. Cũng có những trường hợp, sau thời gian dài điều tra, gia đình lại đổ lỗi cho nạn nhân. Việc theo đuổi tìm lại công bằng cho con, em mình đôi khi khiến nạn nhân bị bỏ quên với những tổn thương tâm lý nặng nề”.

Bà Linh cũng chia sẻ thêm: “Việc truyền thông để giáo dục và nâng cao nhận thức cho bố mẹ, người chăm sóc trẻ là rất quan trọng. Tuy Ngôi nhà bình yên đã hỗ trợ rất nhiều trường hợp trong 14 năm qua nhưng so với con số thực tế cần được sự trợ giúp thì thành quả vẫn còn vô cùng khiêm tốn”.

Bảo vệ trẻ em là hành trình và sứ mệnh của toàn xã hội

Tọa đàm đã nhận được rất nhiều tương tác và lời nhắn tích cực từ khán giả xem trực tiếp cũng như khán giả theo dõi qua livestream. Đặc biệt, các diễn giả cũng thảo luận và trả lời rất cụ thể những câu hỏi, thắc mắc của khán giả xoay quanh các vấn đề cách thức tố giác tội phạm, hành lang pháp lý hỗ trợ nạn nhân là trẻ em bị xâm hại tình dục; Quy trình thu thập chứng cứ và tố tụng cho cả trẻ em trai và trẻ em gái; Các hình phạt và cách ngăn ngừa tội phạm ấu dâm; Vai trò của gia đình, nhà trường và thầy cô trong việc bảo vệ học sinh khỏi xâm hại tình dục; Định kiến giới trong xâm hại tình dục trẻ em…

Bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng MSD

Tổng kết tọa đàm và chiến dịch truyền thông “Con an toàn - Cha mẹ ở ngay đây", bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng MSD chia sẻ: "Chiến dịch “Con an toàn - Cha mẹ ở ngay đây" đã có các kết quả ấn tượng với những sản phẩm cẩm nang, phim hoạt hình thân thiện để giáo dục hỗ trợ cho cha mẹ và trẻ em tìm hiểu về phòng chống xâm hại trẻ em và hỗ trợ trẻ em khỏi xâm hại tình dục.

Trong suốt 1 tháng, các tin tức, bài chia sẻ, sự kiện truyền thông cả trực tuyến và trực tiếp đã diễn ra liên tiếp tại trung tâm Hà Nội, Chương Mỹ, Ba Vì, Hà Đông... với kết quả vô cùng ấn tượng. Gần 300 người tham dự trực tiếp và tới nay có hơn 30.000 lượt tiếp cận trực tuyến trên hai trang Facebook MSD Việt Nam và Lan tỏa yêu thương.

Chúng tôi vui mừng vì số lượng người tham gia đông đảo trong chiến dịch. Điều này thể hiện sự quan tâm của cộng đồng trong việc chung tay bảo vệ trẻ em khỏi xâm hại tình dục. Ngoài giáo dục truyền thông phòng ngừa, trong chiến dịch lần này chúng tôi cũng nhấn mạnh vào việc thúc đẩy tiếp cận tư pháp thân thiện cho trẻ em và gia đình là nạn nhân của xâm hại tình dục.

Một số sản phẩm truyền thông của chiến dịch

Hành trình bảo vệ trẻ em khỏi xâm hại tình dục và đi tìm công lý cho nạn nhân trẻ em có thể gian nan, vất vả nhưng đó là một sứ mệnh, một hành trình đúng đắn để theo đuổi.

Chúng ta tin rằng, từng bước một nhưng không chậm rãi, mà nhanh nhẹn, dứt khoát, không thỏa hiệp mà hãy đương đầu để bảo vệ trẻ em khỏi xâm hại tình dục, giúp cho các em có một môi trường an toàn để phát triển lành mạnh. Dù chỉ còn 1 trẻ em bị bạo lực, xâm hại, tức là chúng ta còn có việc phải làm".