Cứu sống bệnh nhân mắc bệnh truyền nhiễm cấp tính hiếm gặp

PGS. TS Đỗ Duy Cường thăm khám cho bệnh nhân mắc bệnh Whitmore

Bệnh nhân Bùi Văn Sinh (đã đổi tên, 51 tuổi, ở Hòa Bình) có tiền sử đái tháo đường type 2, trước khi vào viện 3 tuần có một vết xước ở chân, kèm theo sốt cao được chẩn đoán nhiễm trùng huyết. Bệnh nhân đã điều trị kháng sinh liều cao tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình 12 ngày nhưng không đỡ. Bên cạnh đó, bệnh nhân xuất hiện một ổ áp xe nên được chuyển đến khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai.

Theo bác sĩ Nguyễn Quang Huy, khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai (bác sĩ theo dõi và điều trị trực tiếp cho bệnh nhân), bệnh nhân Sinh nhập viện ngày 2/7 trong tình trạng sốt cao kèm theo ổ áp xe ở đùi.

Các bác sĩ tại khoa Truyền nhiễm đã nghi ngờ bệnh nhân bị mắc Whitmore (bệnh melioidosis) - căn bệnh bị lãng quên, gần đây xuất hiện nhiều trở lại. Đây là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm.

Sau đó, kết quả cấy mẫu bệnh phẩm dương tính đúng như chẩn đoán ban đầu. Bệnh nhân được chuyển phác đồ điều trị đặc hiệu theo hướng bệnh Whitmore.

Bệnh nhân đã được điều trị kháng sinh liều cao nhiều ngày không đỡ, tình trạng viêm và ổ áp-xe ngày càng tăng nặng. Sau một tuần điều trị, bệnh nhân vẫn xuất hiện tình trạng sốt cao liên tục 39-40 độ C, khó thở tăng lên vì viêm đông đặc phổi lan tỏa, phải hỗ trợ hô hấp, thở oxy, ngoài ra các ổ áp-xe vẫn lan rộng, ăn vào xương gây viêm xương, xét nghiệm cấy máu và mủ vẫn dương tính với vi khuẩn Whitmore.

Thậm chí, do tình trạng sức khỏe bệnh nhân suy sụp và kinh tế gia đình kiệt quệ nên gia đình đã từng xin cho bệnh nhân về để lo hậu sự. Tuy nhiên, các y bác sĩ của khoa vẫn quyết tâm, thuyết phục gia đình và kiên trì cứu chữa cho bệnh nhân.

Đến ngày thứ 26, tình trạng bệnh nhân bắt đầu có dấu hiệu thuyên giảm và đáp ứng dần với điều trị. Với việc điều trị tích cực và phối hợp của nhiều chuyên khoa, đến ngày điều trị thứ 37, tình trạng nhiễm trùng đã được kiểm soát, bệnh nhân tỉnh táo, hết sốt. Sau gần 2 tháng nằm điều trị bệnh nhân đã ổn định và được xuất viện.

Theo PGS. TS Đỗ Duy Cường, đây là một trong những ca Whitmore nặng nguy kịch, diễn biến kéo dài nhiều lúc tưởng chừng không thể cứu chữa nhưng cuối cùng đã thành công nhờ sự kiên trì, quyết tâm điều trị và sự phối hợp của rất nhiều chuyên khoa trong bệnh viện.

Từ đầu năm 2018 tới nay, khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai, tiếp nhận khoảng 20 ca Whitmore nặng được chuyển đến chủ yếu từ các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung bộ.

Bệnh nhân được nhập viện ở nhiều chuyên khoa khác nhau như hô hấp, cơ xương khớp, nội tiết, da liễu, ngoại khoa... Do bệnh cảnh lâm sàng đa dạng nên bác sĩ thường chẩn đoán nhầm bệnh Whitmore với các bệnh khác như viêm phổi, lao phổi, áp-xe cơ, nhiễm trùng huyết do các vi khuẩn khác như tụ cầu, liên cầu…

Tuy nhiên, ngay cả khi được khẳng định chẩn đoán, việc điều trị cũng hết sức khó khăn vì phải dùng kháng sinh tấn công liều cao kéo dài liên tục trong ít nhất khoảng 2 tuần, sau đó dùng kháng sinh duy trì khoảng từ 3 đến 6 tháng tiếp theo.

Nếu không được điều trị đúng liều, đúng phác đồ và theo dõi sát sao, bệnh dễ tái phát, sức khỏe suy kiệt dần và vẫn có thể tử vong dù đã được chẩn đoán đúng. Việc theo dõi điều trị bệnh kéo dài, lại tốn kém nên không ít bệnh nhân đã bỏ cuộc. Đây cũng là một trong là những nguyên nhân dẫn đến thất bại trong điều trị và tỷ lệ tử vong do Whitmore còn cao, lên tới 40%.

Whitmore là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây nên. Vi khuẩn này có trong đất, bùn và đường lây nhiễm chủ yếu do vùng da tổn thương tiếp xúc trực tiếp với vi khuẩn hoặc hít phải các hạt bụi đất chứa vi khuẩn này.

Bệnh phát hiện ở Việt Nam từ những năm 50 của thế kỷ trước và lưu hành lẻ tẻ tại một số tỉnh phía Nam. Whitmore được xếp vào bệnh truyền nhiễm nguy hiểm bị lãng quên.

Gần đây, các ca bệnh được báo cáo có xu hướng gia tăng, cao điểm thường xảy ra vào mùa mưa tập trung từ tháng 7-11. Người bệnh tiểu đường, bệnh phổi và bệnh thận mạn tính có nguy cơ dễ mắc bệnh này với các biểu hiện lâm sàng đa dạng sốt cao, đau cơ, có các ổ nhiễm khuẩn trên da, áp xe cơ, áp xe gan lách, viêm phổi... Bệnh có thể gây tử vong nhanh nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời.