Đà Nẵng: Kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi trục lợi từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp

Để thu hồi tiền BHTN sai quy định cần bổ sung trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc phối hợp với các cơ quan liên quan - Ảnh minh họa (Ảnh Đ.Minh)

Hiện nay vẫn có tình trạng người lao động chủ động nghỉ việc để hưởng trợ cấp thất nghiệp trong khi đơn vị vẫn bố trí được việc làm cho người lao động (NLĐ). Đơn cử như người lao động được hưởng chế độ thai sản chủ động xin nghỉ việc để hưởng trợ cấp thất nghiệp (TCTN) và trợ cấp thai sản. Có thể thấy, khái niệm về thất nghiệp vẫn chưa thực sự đúng bản chất.

Vừa đi làm vừa hưởng bảo hiểm thất nghiệp

Theo BHXH thành phố Đà Nẵng, mặc dù việc triển khai thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội (BHXH), Bảo hiểm y tế (BHYT), Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Song tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BHYT và BHTN vẫn đang có diễn biến phức tạp với chiều hướng gia tăng. Các hành vi vi phạm do ý thức chủ quan ngày càng tinh vi, đa dạng.

Đáng chú ý, trong lĩnh vực BHXH, đã xảy ra tình trạng mua bán sổ BHXH qua mạng xã hội bằng hình thức nhận ủy quyền; mua bán, cấp khống Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH; tuyển lao động là phụ nữ mang thai, thực hiện đăng ký đóng BHXH nhưng thực tế không làm việc tại đơn vị để trục lợi BHXH thông qua việc giải quyết chế độ thai sản khi sinh con…

Theo Nghị định số 61/NĐ-CP ngày 15/7/2020 của Chính phủ, NLĐ đang hưởng TCTN khi tìm được việc làm mới trong thời gian 3 ngày làm việc thì cần khai báo với Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh/thành phố để chấm dứt hưởng TCTN và bảo lưu số tháng đã đóng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).

Cán bộ của Trung tâm Dịch vụ việc làm Đà Nẵng tư vấn cho NLĐ tìm hiểu về chế độ BHTN

Quy định là vậy nhưng nhiều lao động đang hưởng TCTN khi có việc làm mới lại không khai báo dẫn tới không được bảo lưu thời gian đã đóng BHTN mà còn bị thu hồi số tiền hưởng TCTN sai quy định.

Đơn cử như trường hợp anh Dương Quang Trinh (SN 1985, trú tại phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ). Trước đây, anh Trinh làm công nhân tại một công ty thuộc Khu công nghiệp Đà Nẵng. Đến tháng 5/2022, anh về quê để tìm việc làm mới. Theo quy định, anh đến Trung tâm Dịch vụ việc làm TP Đà Nẵng để nộp hồ sơ hưởng TCTN. Theo thời gian đóng BHTN, anh Trinh được hưởng 6 tháng TCTN (từ tháng 5 đến tháng 10/2022) với số tiền 2,79 triệu đồng/tháng.

Khi đang hưởng TCTN thì tháng 9/2022, anh tìm được việc làm mới. Tuy nhiên, đến đầu tháng 10/2022, anh Trinh mới đến Trung tâm khai báo có việc làm mới. Việc anh Trinh khai báo tình trạng vị trí việc làm mới chậm trễ dẫn đến không được bảo lưu 2 tháng hưởng TCTN và bị thu hồi 1 tháng (tháng 9) do hưởng sai quy định. Không những bị thu hồi 1 tháng mà anh Trinh còn có thể bị xử phạt vi phạm hành chính trong việc khai báo gian lận tình trạng việc làm đối với NLĐ theo quy định.

Đối với những trường hợp có biểu hiện trục lợi quỹ BHTN, Trung tâm Dịch vụ việc làm Đà Nẵng đã tham mưu Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố ban hành văn bản đề nghị thu hồi tiền hưởng TCTN sai quy định của NLĐ. Trung tâm cũng đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các đơn vị, doanh nghiệp nơi NLĐ có việc làm mới, nơi NLĐ cư trú để họ hoàn trả số tiền đã hưởng sai quy định về cơ quan bảo hiểm xã hội.

Đồng thời, BHXH thành phố Đà Nẵng tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý các hành vi vi phạm chính sách BHTN nhằm hạn chế, ngăn chặn kịp thời tình trạng trục lợi quỹ BHTN.

Trong đó, đẩy mạnh tuyên truyền giới thiệu việc làm, tư vấn học nghề, dạy nghề nâng cao năng lực chuyển đổi vị trí việc làm và có các biện pháp hạn chế sa thải NLĐ ở các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, kịp thời thông báo các trường hợp, đơn vị sử dụng lao động, NLĐ có hành vi vi phạm trong lĩnh vực BHTN để phối hợp xử lý theo quy định.

Người lao động Công ty TNHH DaiWa Việt Nam đặt các câu hỏi liên quan chế độ, chính sách BHXH, BHYT, BHTN và được BHXH thành phố Đà Nẵng trả lời, giải thích cặn kẽ về quyền lợi liên quan

Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi trục lợi quỹ BHTN

Liên quan vấn đề này, ông Nguyễn Văn Thành, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Việc làm Đà Nẵng cho biết, thời gian tới Trung tâm tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền bằng nhiều hình thức, đặc biệt là đối thoại trực tiếp với NLĐ tại các khu công nghiệp, những doanh nghiệp sử dụng lao động số lượng nhiều.

Hiện nay, NLĐ chưa nắm rõ quy định dẫn đến nhiều trường hợp bị thu hồi tiền hưởng TCTN và không được bảo lưu số tháng hưởng để khi không may bị mất việc làm thì được cộng vào số lần hưởng kế tiếp.

“Chính sách BHTN hiện hành cũng bộc lộ những hạn chế như thiếu căn cứ xác định đầy đủ các trường hợp NLĐ có việc làm hay chưa; việc trao đổi thông tin còn nhiều hạn chế, nhất là việc kiểm soát quá trình tham gia BHTN của người lao động; chưa có chế tài xử phạt mạnh đối với NLĐ không chủ động thông báo hoặc thông báo trễ khi đang hưởng TCTN là nguyên nhân dẫn đến tình trạng khó kiểm soát việc trục lợi quỹ BHTN, tất cả phụ thuộc hoàn toàn vào sự trung thực của người lao động. Những trường hợp gian lận chỉ được nhận biết khi họ có tham gia đóng BHXH ở nơi làm mới”, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Việc làm Đà Nẵng nhấn mạnh.

Cán bộ của Trung tâm Dịch vụ việc làm Đà Nẵng tư vấn cho NLĐ tìm hiểu về chế độ BHTN

Để theo kịp xu hướng chuyển đổi số từ mô hình truyền thống sang mô hình ứng dụng công nghệ, nắm bắt được tiện ích trong việc dùng VSSID, BHXH thành phố Đà Nẵng đã triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền, tư vấn, vận động, hướng dẫn người tham gia đăng ký, cài đặt và sử dụng ứng dụng.

Được biết, VSSID - BHXH số là ứng dụng trên nền tảng thiết bị di động của BHXH Việt Nam, đã được cung cấp trên Google Play cho thiết bị sử dụng hệ điều hành Android và AppStore cho thiết bị sử dụng hệ điều hành IOS của Apple để thiết lập kênh giao tiếp và tạo điều kiện cho người tham gia BHXH, BHYT tiếp cận thông tin, thực hiện các dịch vụ công một cách tiện lợi, dễ dàng, nhanh chóng và từng bước thay thế sổ BHXH, thẻ BHYT giấy.

Qua sử dụng, người tham gia có thể đi khám chữa bệnh BHYT qua hình ảnh thẻ trên ứng dụng, theo dõi được các thông tin về quá trình tham gia BHXH, BHYT, BHTN, nắm rõ lịch sử khám chữa bệnh BHYT của bản thân...

Từ đó, giúp người dùng thực hiện vai trò giám sát nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN của chủ sử dụng lao động và quá trình thụ hưởng các chính sách của mình, góp phần công khai, minh bạch thông tin, bảo đảm quyền lợi chính đáng cho người tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Đây cũng được xem là một trong các giải pháp hữu hiệu góp phần hạn chế tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BHYT.