Đôi vợ chồng trẻ khởi nghiệp từ tranh gốm

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình cũng có ít nhiều chữ nghĩa ở Quảng Ninh, ông nội vốn là nhà nho, từ nhỏ đã được dạy những sách tam tự kinh, nghe giảng Kiều, bói Lục. Gia đình lại có nghề xem phong thủy cha truyền con nối, nhưng cuộc đời anh lại rẽ theo một hướng khác.

Anh Ngọc đi học nghề vẽ và đến với làng nghề Bát Tràng, cũng nơi mở ra cho con đường của anh một trang mới. Anh vừa đi vẽ thuê vừa tranh thủ học hỏi kinh nghiệm từ những người thợ trong làng: nhào đất, luyện phôi, pha men, giữ lửa... Vẽ đẹp nhất nhì làng trong đám thợ, lại thêm tính tình phóng khoáng, anh đi đến nhà nào cũng được quý mến, truyền dạy.

Sau những năm tháng học nghề, giờ đây anh đã xây dựng được cơ ngơi cho mình là một xưởng gốm đồng thời cũng là căn nhà nhỏ của hai vợ chồng và cô con gái năm nay đã lên tám với la liệt những bức tranh gốm sứ: tranh quan công, tranh bát tiên, những bộ tứ bình, Tây Vương Mẫu.... Anh tâm sự “Lò gốm tuy nhỏ nhưng cũng thuộc vào hàng xuất xưởng tranh nhất nhì Bát Tràng. Trước kia, anh làm nhiều loại hơn, cả tượng, cả lục bình, cả sản phẩm mỹ nghệ nhưng vài năm gần đây thì chỉ chuyên chú vào tranh vì dù sao mình cũng dựng nghề bằng cây bút vẽ.

Ở giữa một làng nghề nức tiếng lâu năm, nhà nào cũng phải có bí kíp riêng của mình để giữ vững thương hiệu gia truyền. Những kiến thức và kinh nghiệm thu lượm được từ trước lúc này trở thành không đủ, hai vợ chồng anh vừa phải tiếp tục làm thuê, vừa sản xuất những sản phẩm đơn giản, lại vừa phải mày mò tìm cho mình một lối đi riêng. Cái lò nung be bé mà hai vợ chồng đã phải chạy vạy khắp nơi mới có đủ tiền dựng không phải lúc nào cũng thuận lợi.

Nhiều lúc xuất lò, sản phẩm không như mong đợi, đổ vỡ, nứt, mẻ, màu sắc không như ý khiến đôi khi muốn buông xuôi. Một lần ra lò hỏng là một lần thêm nợ, công anh đi làm thuê không bù lại được. Có những lúc bế tắc, trong nhà không có một đồng nào mà tiền để chạy lò thì vẫn phải tiếp tục rót, rồi cả tiền công thợ, hai vợ chồng chỉ biết nhìn nhau lo lắng rồi lại tiếp tục động viên nhau. Anh không đi làm thuê nữa mà chỉ ở nhà vẽ tranh gốm cho mình, cũng không làm các sản phẩm khác vì không thể nào đọ được với những gia đình vốn đã có tiếng về các mặt hàng này trong làng.

Quyết định này có vẻ liều lĩnh nhưng hóa ra lại đúng đắn và mở ra những thuận lợi cho anh. Anh quan sát thấy, để đúc được một bức tranh gốm hoàn toàn bằng phẳng và đẹp quả không dễ dàng. Những người thợ Bát Tràng đã dạy cho anh cách lên khuôn kính: cho phôi đất đã luyện lên một tấm kính có sẵn, rồi cán đều, để ráo rồi gỡ ra, đợi khô hẳn rồi mới vẽ, mới lên men. Nhưng đến lúc lên, men không được bóng, sáng như ý muốn. Hai vợ chồng bèn cùng nhau nghiên cứu, mầy mò pha chế công thức mới, tính ra không biết bao nhiêu lần thất bại.

Trời không phụ lòng người, đến một ngày vô tình vợ chồng anh Ngọc Mia lại tìm ra cách pha chế đặc biệt để tạo nên một loại men nâu, da lươn mà đến khi nung lên, bề ngoài vẫn bóng sáng mà vẫn “rạn” nhẹ bên trong. Sắc men vừa tươi sáng vừa có độ đằm. Những ngày tháng khó khăn nhất của hai vợ chồng cũng dần qua, khách quen ngày càng nhiều, những người khách ái mộ tài hoa và sự niềm nở của gia đình anh cũng giới thiệu thêm những khách hàng mới, một đồn hai, hai đồn ba, cứ thế những bức tranh gốm của anh ngày càng đi xa.

Mỗi bức tranh gốm của anh giờ đây không chỉ có tranh mà còn có chữ. Anh chỉ cho tôi lên giá sách của mình, trên đó có rất nhiều những cuốn sách chữ nho, những cuốn sách đã hoen mục và cả những cuốn còn đang rất mới. Ngày ngày, anh vẫn phải dành đến nửa thời gian của mình đế tiếp tục đọc và nghiên cứu, tìm ra những bài thơ hay, những câu đối giỏi, thậm chí cả “tập làm thơ” để phú vào những bức tranh của mình.

Phương Thu