Khả năng vay, trả nợ trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản tương đối ổn định

Đây là nhận định của ông Nguyễn Quang Thuân - Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần FiinGroup trong báo cáo tham luận tại tọa đàm “Vietnam’s Bond Market: Clearing the Water” (Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam: Gạn đục khơi trong”), trong khuôn khổ Hội nghị nhà đầu tư Invest ASEAN 2022 do Ngân hàng Maybank tổ chức mới đây.

Theo tham luận của ông Thuân, hoạt động phát hành đang kém sôi động trước những biện pháp “lành mạnh hóa".

Theo đó, quy mô phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong 5 tháng đầu năm 2022 tại Việt Nam đạt gần 102 nghìn tỷ đồng, giảm 28% so với cùng kỳ. Nếu không tính đợt phát hành trái phiếu quốc tế của Vingroup, quy mô phát hành tháng 5 chỉ còn 13,7 nghìn tỷ đồng.

Lãnh đạo FiinGroup cho rằng, chính sách kiểm soát rủi ro tín dụng bất động sản làm cho cầu về trái phiếu giảm mạnh.

Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản, đặc biệt là kinh doanh bất động sản, khuyến khích tập trung nguồn vốn vào phân khúc nhà ở thương mại giá rẻ, nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, đáp ứng nhu cầu thực của người dân.

Đại diện FiinGroup cũng đánh giá, ở thời điểm hiện tại là hồ sơ chất lượng tín dụng yếu, nhất là nhà phát hành chưa niêm yết. Năng lực tín dụng của các doanh nghiệp bất động sản chưa niêm yết yếu hơn rất nhiều so với doanh nghiệp niêm yết trong khi phần lớn giá trị phát hành và đang lưu hành lại thuộc về các tổ chức phát hành chưa niêm yết.

Đối với doanh nghiệp niêm yết, giá trị dòng tiền từ hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp bất động sản niêm yết giảm dần do dịch bệnh, cho thấy sức khỏe tín dụng suy yếu.

Trong khi các doanh nghiệp phi tài chính trên toàn thị trường chứng khoán được dự báo vẫn sẽ duy trì tăng trưởng lợi nhuận khá tích cực thì triển vọng lợi nhuận các đơn vị bất động sản niêm yết được dự báo “đi ngang”.

Mặt khác, áp lực đáo hạn trái phiếu bất động sản đang ở mức rất cao. Quy mô trái phiếu doanh nghiệp của ngành bất động sản khoảng 487 nghìn tỷ vào thời điểm cuối tháng 4/2022, số liệu của FiinGroup chỉ ra rằng 63% giá trị này, tương đương với khoảng 305 nghìn tỷ đồng, sẽ có điểm rơi đáo hạn vào 3 năm tới đây (2022 - 2024).

Mặc dù vậy, theo đánh giá của ông Thuân, thực tế năng lực tín dụng của doanh nghiệp bất động sản vẫn còn dư địa đáng kể.

Hệ số đòn bẩy và khả năng trả lãi vay của các doanh nghiệp bất động sản niêm yết cơ bản vẫn đang ở ngưỡng thấp/an toàn.

Tỷ lệ đòn bẩy nợ/vốn chủ sở hữu của các doanh nghiệp bất động sản niêm yết giảm cùng với chỉ số bao phủ lãi vay cho thấy khả năng vay và trả nợ của các doanh nghiệp này vẫn tương đối ổn định, tuy nhiên tình hình dịch bệnh và vấn đề pháp lý làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án, qua đó khiến việc tiếp cận nguồn vốn từ các kênh gặp hạn chế.

Số liệu được phân tích từ 54 doanh nghiệp dân cư niêm yết với tổng vốn hóa 910 nghìn tỷ đồng. Các doanh nghiệp này có tổng nguồn vốn vay ở mức 435 nghìn tỷ đồng. Nợ vay chỉ tính ngắn hạn và dài hạn và chưa bao gồm nợ phải trả khác chủ yếu là vốn huy động hợp đồng hợp tác kinh doanh với khách hàng hoặc đối tác.

Trước tình trên, lãnh đạo FiinGroup khuyến nghị các tổ chức phát hành nên mở rộng kênh vốn từ khách hàng và đối tác, chủ động minh bạch hồ sơ tín dụng trên thị trường vốn, trong đó đẩy mạnh kênh trái phiếu chào bán ra công chúng.

Cùng với đó, lãnh đạo FiinGroup cũng khuyến nghị cần đẩy mạnh việc áp dụng xếp hạng tín nhiệm, cải thiện minh bạch thông tinhỗ trợ kiểm soát rủi ro tín dụng và hỗ trợ công tác kiểm soát rủi ro vỡ nợ chéo.

Với cơ quan quản lý, đại diện FiinGroup đề xuất cần kiến tạo hạ tầng hướng đến sự minh bạch thông tin và kiểm soát qua các định chế trung gian, giảm hạn chế đầu tư trái phiếu của các tổ chức bao gồm quỹ trái phiếu.

Trong đó, cơ quan quản lý cần hạn chế áp dụng tiêu chí "cứng" cho toàn ngành, nới lỏng điều kiện cho cơ sở nhà đầu tư tổ chức và sớm đưa thị trường thứ cấp trái phiếu vào hoạt động.