Quy hoạch điện VIII: Cắt giảm điện than, ưu tiên điện gió ngoài khơi

Ngày 19/11, Chính phủ đã tổ chức hội nghị lấy ý kiến hoàn thiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2045 (Quy hoạch điện VIII), Phó Thủ tướng Lê Văn Thành chủ trì.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công thương Đặng Hoàng An cho biết, trên cơ sở chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Văn Thành tại cuộc họp về Quy hoạch điện VIII ngày 5/11 vừa qua, Bộ Công thương đã thực hiện tính toán bổ sung thêm phương án phát triển nguồn điện (phương án điều hành tháng 11/2021).

Trong đó, Bộ Công thương có xem xét tới yếu tố dự phòng khi tỷ lệ thực hiện nguồn điện không đạt 100% so với quy hoạch, đồng thời xem xét giảm nguồn điện than theo tinh thần của Hội nghị COP26, để xin ý kiến các cơ quan, tổ chức, địa phương và các chuyên gia, các nhà khoa học.

So với dự thảo quy hoạch tháng 3/2021, phương án điều hành trong dự thảo Quy hoạch điện VIII tháng 11/2021 đã thể hiện xu hướng phát triển các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, phù hợp cam kết cắt giảm khí CO2 tại Hội nghị COP26.

Cụ thể, phương án điều hành trong dự thảo tháng 11/2021 đề xuất công suất nguồn đến năm 2030 giảm khoảng trên 24.000MW (từ khoảng 180.000MW xuống 156.000MW), đến 2045 giảm khoảng 36.000MW (từ 369.500MW xuống 333.500MW).

Thứ trưởng Đặng Hoàng An nhấn mạnh một số quan điểm lớn trong Quy hoạch Điện VIII là giảm điện than; phát triển năng lượng tái tạo và năng lượng mới. Trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, chú ý bảo đảm hiệu quả, hài hòa, cân đối của hệ thống. Điện gió ngoài khơi đóng vai trò quan trọng, sẽ được tập trung ưu tiên trong giai đoạn tới.

Thứ trưởng Bộ Công thương Đặng Hoàng An phát biểu tại hội nghị (Ảnh: VGP)

Đáng nói, ông An cũng cho biết, sẽ xem xét lại việc phát triển điện mặt trời, hiện có nhược điểm là có số giờ vận hành hạn chế (tương đương 4h/ngày), chưa có hệ thống lưu trữ năng lượng. “Chỉ cần một đám mây đi qua là giảm 40% công suất”, Thứ trưởng Đặng Hoàng An lấy ví dụ, trong khi thời điểm dùng nhiều điện nhất là vào chiều tối (từ 5h chiều đến 10h tối).

Quan điểm nữa trong Quy hoạch điện VIII là tính toán cân đối nguồn - tải theo vùng miền, hạn chế truyền tải điện đi xa, hạn chế thấp nhất truyền tải điện liên vùng (qua tính toán, so với dự thảo quy hoạch trước, lần này, cắt giảm hàng nghìn km đường dây 500KV phải xây mới).

Bên cạnh đó, Quy hoạch điện VIII cũng phải bảo đảm dự phòng từng miền ở mức độ hợp lý, đặc biệt là ở miền Bắc, trong bối cảnh hiện nay tốc độ tăng trưởng điện năng tiêu thụ của miền Bắc cao nhất trong 3 miền.

Cũng tại hội nghị, các ý kiến cũng đề xuất giải pháp nhằm xác định tổng công suất nguồn và tỷ lệ dự phòng phù hợp; Bố trí nguồn điện hợp lý, cân đối giữa các vùng, miền để tiết kiệm tối đa đầu tư hệ thống truyền tải; Giải pháp và lộ trình chuyển đổi từ các nguồn năng lượng hóa thạch sang các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, tỷ lệ từng loại nguồn điện trong hệ thống điện quốc gia…

Theo đó, ông Mathias Hollander - Quản lý cấp cao của Hội đồng Năng lượng gió toàn cầu (GWEC) cho biết, Việt Nam có thể phát triển từ 5-10GW gió ngoài khơi đến năm 2030, tạo ra khoảng 60 tỷ USD tổng giá trị gia tăng cho cả nền kinh tế.

Ông Mathias Hollander cho rằng, nhờ có nguồn điện gió mạnh, các dự án điện gió ngoài khơi tại Việt Nam có thể đạt hệ số công suất lớn hơn 50%, tương đương với hệ số công suất của thủy điện.

Mặt khác, hiện nay, các công nghệ của điện gió ngoài khơi đang được cải tiến với tốc độ nhanh hơn so với công nghệ áp dụng cho các nguồn năng lượng khác, vượt xa dự báo của Chính phủ các nước.

“Chúng tôi rất mong được hợp tác với Chính phủ Việt Nam và Bộ Công thương để phát triển chính sách có thể đưa hệ thống năng lượng tái tạo ra khơi”, ông Mathias Hollander khẳng định.

Tương tự, đại diện Liên minh Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF), bà Virginia B.Foote cũng đánh giá cao cam kết của Việt Nam tại COP26, việc xây dựng Quy hoạch điện VIII cũng như mối quan hệ hợp tác với các doanh nghiệp.

“Chúng tôi tán thành việc mở rộng các dự án năng lượng tái tạo trong những thập niên tiếp theo và cũng thống nhất phương hướng hạn chế dần các dự án nhiệt điện than mới trong Quy hoạch điện VIII”, bà Virginia B.Foote nói.

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu Quy hoạch điện VIII phải được tính toán một cách khoa học, kỹ lưỡng, cân nhắc tất cả các yếu tố để đảm bảo mục tiêu cung ứng đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội (Ảnh: VGP)

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đánh giá, Quy hoạch điện VIII là quy hoạch ngành quốc gia có vai trò đặc biệt quan trọng, tạo lập và bảo đảm định hướng phát triển bền vững, hiệu quả ngành điện lực Việt Nam, đảm bảo an ninh năng lượng, là tiền đề cho việc thực hiện các mục tiêu phát triển đất nước trong thời kỳ tới.

Do đó, Quy hoạch điện VIII phải được tính toán một cách khoa học, kỹ lưỡng, cân nhắc tất cả các yếu tố để đảm bảo mục tiêu cung ứng đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia; Phù hợp với những tiến bộ của khoa học, kỹ thuật trong lĩnh vực năng lượng điện và xu thế thời đại.

Theo Phó Thủ tướng, với phiên bản Quy hoạch điện VIII xin ý kiến mới nhất, các chuyên gia, nhà khoa học đã thống nhất xác định tổng công suất nguồn điện đến năm 2030 là khoảng 155.000MW, giảm hơn 28.000MW so với phương án trình tháng 3/2021, tương đương giảm gần 800.000 tỷ đồng đầu tư. Nếu không tính điện mặt trời, hệ số dự phòng toàn quốc giảm từ hơn 69% xuống còn 43%, bảo đảm an toàn hệ thống.

Cơ cấu nguồn điện phù hợp hơn, giảm năng lượng hóa thạch, tăng năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, đặc biệt là có phương án tăng điện gió trong tổng cơ cấu.

Các chuyên gia cũng đồng thuận cao về việc không tính điện mặt trời vào tổng cân đối của hệ thống điện quốc gia do đặc điểm hạn chế về thời điểm, thời gian và đặc tính không ổn định, chưa có giải pháp lưu trữ ổn định của loại hình năng lượng này. Do đó, sẽ khuyến khích phát triển điện mặt trời để đáp ứng các yêu cầu tự sản xuất, tự tiêu dùng.

Trong thời gian tới, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công thương tiếp tục tổ chức các hội nghị, hội thảo để tiếp thu ý kiến góp ý, hoàn thiện dự thảo Quy hoạch điện VIII.

Trong đó, bám sát để có lộ trình phù hợp thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải carbon, bảo vệ môi trường. Nghiên cứu các cơ chế, chính sách, giải pháp để sử dụng hiệu quả, hợp lý hơn nguồn năng lượng mặt trời, trong đó ưu tiên phát triển các công nghệ lưu trữ; Tập trung phát triển các khu, cụm công nghiệp tại các khu vực có tiềm năng lớn về năng lượng mặt trời; Có cơ chế, chính sách phù hợp để hỗ trợ phát triển điện gió ngoài khơi...

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nhấn mạnh, Việt Nam quyết tâm chuyển đổi dần, từng bước sang các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Trong xây dựng và phê duyệt quy hoạch, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ bảo đảm tuyệt đối minh bạch, khách quan, vì lợi ích chung của đất nước, của nhân dân.

Theo Phó Thủ tướng, trong thời gian tới, Chính phủ sẽ có một hội nghị với các địa phương để thống nhất bố trí các dự án nguồn điện phù hợp với đặc điểm riêng của từng vùng, miền, địa phương.