Bài 22: Cần giải pháp “mạnh” để thu hút nhân tài

Ngày nay, khi trí tuệ đã trở thành yếu tố hàng đầu thể hiện quyền lực và sức mạnh của một quốc gia thì chiến lược phát triển con người đúng đắn mới giúp các nước vươn lên thành cường quốc. Vì vậy, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng và trọng dụng nhân tài là vấn đề có tầm chiến lược, là yếu tố quyết định tương lai của quốc gia; trong đó, giáo dục, đào tạo giữ vai trò cốt yếu.

Phát triển nguồn nhân lực trẻ- Nhiệm vụ chính trị cấp thiết:

Bài 1: Nguồn nhân lực - Những vấn đề không dễ luận bàn
Bài 2: Nguồn nhân lực hiện nay và những vấn đề đặt ra
Bài 3: “Cầu hiền” đâu chỉ có lương cao…
Bài 4: Tổ chức Đoàn – nơi trưởng thành của những tài năng trẻ

Bài 5: Hình mẫu thanh niên thời đại mới góp phần xây dựng nguồn nhân lực mũi nhọn

Bài 6: Phong trào “Thanh niên tình nguyện” – Trường đại học lớn giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Bài 7: Tạo nguồn nhân lực chất lượng từ việc luân chuyển cán bộ

Bài 8: Tổ chức Đoàn rèn luyện những cán bộ dám nghĩ, dám làm, xả thân, cống hiến

Bài 9: Dự án 600 trí thức trẻ và câu chuyện “lửa thử vàng”

Bài 10: Bản lĩnh vững vàng nhờ “lò luyện” của Đoàn

Bài 11: Môi trường Đoàn - Hội trang bị kĩ năng mềm hiệu quả

Bài 12: Hiến kế giúp Đoàn làm tốt vai trò phát triển nguồn nhân lực trẻ

Bài 13: Vườn ươm nhân tài từ mô hình hiệu quả

Bài 14: Câu lạc bộ học thuật đưa ước mơ bay xa

Bài 15: Trưởng thành từ hoạt động phong trào

Bài 16: Tình nguyện giúp người trẻ sống bản lĩnh và nhân văn hơn

Bài 17: “Quả ngọt” từ “vườn ươm” của Đoàn

Bài 18: Tình nguyện vận dụng sáng tạo kiến thức đã học vào thực tiễn

Bài 19: Chính sách tốt nhưng thực hiện còn bất cập

Bài 20: Nhân tài mòn mỏi chờ công nhận và cống hiến

Bài 21: Nhân lực là vấn đề cốt lõi để phát triển du lịch Việt Nam

Ảnh minh họa

Nhiều chính sách cho giáo viên

Trong giáo dục, vấn đề quan trọng hàng đầu là là giáo viên. Đây là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục.

Thực tế trong thời gian qua, ngành giáo dục rất quan tâm đến đời sống của giáo viên. Quyền lợi và nghĩa vụ của giáo viên, giảng viên được quy định trong các điều luật của Luật Giáo dục, điều lệ trường... trong đó đều có quy định: Nhà trường ưu tiên tuyển chọn các sinh viên tốt nghiệp đại học loại khá, giỏi, có phẩm chất tốt và những người có trình độ đại học và sau đại học có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, có nguyện vọng trở thành giảng viên để tiếp tục đào tạo về chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm.

Nhà nước cũng đã ban hành nhiều văn bản, chỉ thị liên quan đến chế độ chính sách cho giáo viên và cán bộ quản lí giáo dục; Chính sách miễn giảm học phí cho sinh viên các trường ĐH, CĐ...; Chỉ thị 40 của Ban Bí thư về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục, Chỉ thị Số 40-CT/TW (Ban Chấp hành Trung ương, 15/6/2004) đã nói về việc sử dụng, đãi ngộ giáo viên và cán bộ quản lí, trong đó đề cập đến việc thu hút tri thức quốc tế và tri thức Việt Nam đang sống và làm việc ở nước ngoài về giảng dạy tại Việt Nam...

Dù nhiều chính sách cho giáo viên nhưng đến nay, vẫn còn bất cập, chất lượng giáo viên, việc thu hút nhân tài cho ngành giáo dục vẫn còn là điều đáng phải bàn. Có ý kiến cho rằng, chất lượng đầu vào và quá trình đào tạo tại các trường sư phạm hiện nay chưa được tốt nên có một bộ phận không nhỏ giáo viên đầu ra đáp ứng được nhu cầu xã hội.

Muốn có được đội ngũ giáo viên giỏi thì phải có được nguồn tuyển “đầu vào” tốt. Tuy nhiên, với việc học sinh giỏi không thích chọn ngành sư phạm để học tập như hiện nay sẽ ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng đội ngũ nhà giáo trong tương lai và mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.

Vấn đề đặt ra ở đây là chúng ta phải làm gì để thu hút học sinh giỏi “đầu quân” vào các trường sư phạm? Xã hội càng phát triển, yêu cầu với giáo viên càng cao thì việc miễn học phí không còn là động lực lớn để thu hút sinh viên vào các trường sư phạm nữa mà cần có giải pháp “mạnh hơn” như: Sinh viên học sư phạm được miễn học phí, cấp học bổng, được ở trọ miễn phí và khi tốt nghiệp được phân bổ công việc ngay giống như sinh viên các trường công an và quân đội.

Tạo điều kiện cho sinh viên sư phạm như các trường quân đội, công an

Tính theo thang bậc lương hiện nay, một giáo viên mới ra trường dạy tiểu học có lương khởi điểm khoảng hơn 2 triệu đồng/tháng (1.86 và 3 năm tăng 1 lần). Giáo viên giảng dạy 15 năm trong nghề mới có thu nhập khoảng hơn 4 triệu đồng/tháng. Giáo viên có thâm niên hơn 25 năm trong nghề (tức là sắp về hưu) thì lương được khoảng hơn 6 - 7 triệu đồng/tháng.

Với mức lương này, nhiều giáo viên phải tìm cách làm thêm để duy trì cuộc sống. Vì vậy thời gian chuyên tâm để trau dồi chuyên môn sẽ ít đi. Chất lượng giảng dạy trên lớp có lẽ cũng vì thế mà thấp đi.

Dù Bộ GD-ĐT trong thời gian qua cũng đã có một số nghiên cứu và thử nghiệm mô hình và chính sách đào tạo giáo viên chất lượng cao. Tuy nhiên với cách đào tạo và một số bất cập trong chế độ chính sách đối với giáo viên, nhất là giáo viên giỏi thì số lượng giáo viên mà trường các Đại học Sư phạm “sản xuất” ra khó đáp ứng nhu cầu về giáo viên giỏi trong cả nước.

GS.TS Đinh Quang Báo, nguyên cán bộ nghiên cứu cao cấp Viện Nghiên cứu sư phạm (ĐH Sư phạm Hà Nội) góp ý: “Ngoài việc cần cải thiện mức lương cho giáo viên để họ có thể đủ sống bằng nghề thì Bộ GD-ĐT phải có chiến lược quy hoạch đào tạo giáo viên, đảm bảo cho sinh viên tốt nghiệp xong là có việc làm. Trên cơ sở quy hoạch này, Bộ GD-ĐT sẽ giao cho các trường sư phạm đào tạo theo chỉ tiêu nâng cao chất lượng đào tạo là chính chứ không phải chạy theo số lượng. Vì vậy, chúng ta phải đảm bảo nguồn tuyển sinh “đầu vào” bằng nhiều cách như miễn học phí và tạo điều kiện để sinh viên sư phạm khi tốt nghiệp là có việc làm ngay như sinh viên các trường quân đội, công an”.

Cũng theo GS.TS Đinh Quang Báo, đất nước muốn đào tạo được nguồn nhân lực chất lượng cao thì phải có những thầy cô giáo giỏi. Vì vậy, chúng ta phải có chính sách thu hút học sinh giỏi “đầu quân” vào các trường sư phạm.

Bà Nguyễn Thị Kim Phụng, quyền Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD-ĐT, cho biết: "Bộ GD-ĐT cũng sắp ra chính sách đối với hệ thống trường sư phạm, từ quy hoạch trường lớp đến chính sách đối với nhà giáo. Chúng tôi đã và đang bàn để làm sao thu hút được người giỏi vào ngành sư phạm, thu hút học sinh giỏi, học sinh đạt giải vào trường sư phạm với sự khác biệt so với việc thu hút người giỏi vào các ngành khác. Ngoài học phí sẽ có sự đảm bảo công ăn việc làm sau khi tốt nghiệp và sẽ có chính sách luân chuyển cán bộ trong ngành...”.

Cũng theo bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Bộ cũng xúc tiến công việc sắp xếp lại hệ thống trường theo hướng chọn lọc đầu vào, đầu tư cho chất lượng với số ít nhưng tinh. Ngoài ra quy mô đào tạo cũng sẽ được xem xét theo quy mô người học, theo chính sách kế hoạch hóa gia đình.

“Đặc biệt sẽ có dự báo cho hệ thống trường sư phạm vừa đủ để phục vụ, từ tuyển sinh đến đầu tư cơ sở vật chất; từ việc mở trường thực hành đến chủ trương luân chuyển cán bộ. Cá nhân tôi nghĩ rằng ngành GD-ĐT đang cố gắng để tạo ra một hệ thống “máy cái” mạnh nhằm đào tạo ra những người thầy giỏi”, bà Phụng nhấn mạnh.

Nhiều giáo sư trong ngành sư phạm cho rằng, Việt Nam cần có các chính sách phù hợp cho giáo viên và đặc biệt là thu hút giáo viên giỏi ngay từ khâu tuyển chọn đầu vào, đào tạo, sử dụng và phát triển đội ngũ này. Cụ thể là, chính sách thu hút người giỏi thi vào ngành sư phạm: Bộ GD-ĐT nên có hệ thống hỗ trợ tài chính và các học bổng để thu hút những học sinh có năng lực vào ngành sư phạm; Làm tốt công tác tuyên truyền và định hướng nghề nghiệp giáo viên cho học sinh ở các trường phổ thông; nghiên cứu chương trình đào tạo giáo viên, đưa ra các chuẩn giáo viên giỏi và có nội dung đào tạo phù hợp, sinh viên được khuyến khích học tập và theo đuổi nghề giáo viên; cải tiến chế độ tiền lương và chế độ hưu trí cho giáo viên theo hướng trả lương dựa trên năng lực và các chế độ hợp đồng. Xây dựng lộ trình phát triển giáo viên tài năng và trả lương cho họ theo lộ trình này từ khi mới ra trường đến khi họ nghỉ hưu; có các chế độ, chính sách ưu đãi và phát triển chuyên môn khi giáo viên đã ra trường; xây dựng các điều kiện làm việc phù hợp. Có như vậy mới thu hút được giảng viên giỏi, giáo viên giỏi, học sinh giỏi đầu quân cho ngành sư phạm.

(còn nữa)

Mai Khôi