Bài 3: Khi Gen Z trở thành cầu nối phát huy văn hóa...

“Thanh niên làng” chung sức phát triển công nghiệp văn hóa

Tại Hà Nội, nhiều bạn trẻ đang tích cực tham gia vào các mô hình sáng tạo để bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề truyền thống. Anh Phạm Lê Ngọc Hiếu và chị Trần Thị Ngọc Anh, thành viên Câu lạc bộ Đại sứ du lịch Tây Hồ, là những người tiên phong trong xu hướng này.

Anh Hiếu, một người con của làng Phú Thượng - nơi nổi tiếng với nghề nấu xôi truyền thống, chia sẻ: “Tôi tự hào khi lớn lên trong không gian văn hóa làng nghề, nơi những hạt xôi không chỉ là món ăn mà còn là câu chuyện, là tinh hoa được truyền đời. Tôi muốn mang niềm tự hào ấy đến với bạn bè trong nước và quốc tế”.

Anh Phạm Lê Ngọc Hiếu

Thay vì chỉ dừng lại ở việc kế thừa nghề truyền thống, anh Hiếu cùng các bạn trẻ tại Tây Hồ đã thành lập câu lạc bộ du lịch làng nghề. Họ xây dựng các tour trải nghiệm sáng tạo, kết hợp giữa văn hóa, giải trí và công nghệ số. Các hoạt động như check-in đầm sen Hồ Tây, tham gia quy trình làm trà sen hay thưởng thức xôi Phú Thượng theo cách mới mẻ đã thu hút đông đảo du khách trẻ. Đây là minh chứng cho thấy thanh niên có thể vừa bảo tồn văn hóa, vừa tạo ra thu nhập bền vững từ giá trị truyền thống.

Sự phát triển của công nghệ đã mở ra những cơ hội mới cho việc quảng bá văn hóa. Nếu trước đây, du lịch làng nghề chủ yếu dựa vào truyền miệng hoặc các phương thức quảng bá truyền thống, thì ngày nay, Gen Z có thể tận dụng mạng xã hội, video ngắn, thực tế ảo và các nền tảng số để đưa hình ảnh làng nghề đến gần hơn với công chúng.

Chị Trần Thị Ngọc Anh

Chị Trần Thị Ngọc Anh nhận định: “Thanh niên có lợi thế tiếp cận công nghệ nhanh hơn bất kỳ thế hệ nào. Chúng tôi có thể sáng tạo nội dung số để truyền tải câu chuyện về làng nghề theo cách hấp dẫn hơn, giúp người xem không chỉ hiểu mà còn cảm nhận được giá trị văn hóa”.

Một trong những dự án đáng chú ý là “Làng nghề số”, nơi thanh niên Hà Nội xây dựng nền tảng trực tuyến để bảo tồn và quảng bá nghề truyền thống. Công nghệ thực tế ảo 360 độ giúp du khách tham quan làng nghề ngay tại nhà, trong khi livestream tương tác kết nối trực tiếp người xem với các nghệ nhân. Ngoài ra, mô hình cửa hàng trực tuyến đã giúp kết nối sản phẩm làng nghề với khách hàng, tạo ra cơ hội kinh doanh mới cho người dân địa phương.

Các bạn trẻ Gen Z luôn tiên phong, sáng tạo nhằm thúc đẩy công nghiệp văn hoá của Thủ đô

Môi trường thuận lợi để thanh niên phát huy vai trò

Không chỉ tham gia trực tiếp vào phát triển du lịch làng nghề, nhiều bạn trẻ còn trở thành đại sứ văn hóa trên nền tảng số. Các Tiktoker, YouTuber đang tận dụng khả năng sáng tạo nội dung để giới thiệu về ẩm thực, trang phục truyền thống, lễ hội và các giá trị văn hóa đặc sắc của Hà Nội. Ví dụ, kênh TikTok “Trường Lịch Sử” do Lý Hữu Trường sáng lập đã thu hút hơn 600.000 người theo dõi. Bằng cách kết hợp kể chuyện lôi cuốn với tranh ảnh minh họa, Trường đã biến những kiến thức khô khan thành những câu chuyện sinh động, giúp người xem cảm thấy lịch sử trở nên gần gũi hơn.

Những sản phẩm nổi tiếng của làng nghề truyền thống Sen Hồ Tây

Một ví dụ khác là kênh TikTok Ô Sử Hà Nội, được thực hiện bởi nhóm sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền (AJC). Kênh này tập trung chia sẻ những câu chuyện lịch sử, văn hóa và con người Hà Nội, thu hút hàng nghìn lượt theo dõi và tương tác. Những video của Ô Sử Hà Nội đặt ra các câu hỏi thú vị như “Bạn có nghĩ mình đã biết hết về Hà Nội không?”, khơi gợi sự tò mò và khám phá của khán giả về những góc khuất lịch sử của thành phố.

Bên cạnh đó, nhiều nhóm sinh viên tại các trường đại học cũng đang triển khai các dự án nghiên cứu về văn hóa Hà Nội, kết hợp với trí tuệ nhân tạo (AI) để số hóa tài liệu, tạo ra những ứng dụng tương tác về lịch sử và di sản Thủ đô.

Các chương trình như “Ứng dụng công nghệ thông tin trong tuyên truyền, quảng bá du lịch Tây Hồ” đã giúp đưa hình ảnh làng nghề đến với công chúng thông qua các nền tảng trực tuyến.

Mới đây, mô hình “Bình dân học vụ số” ra đời nhằm hỗ trợ người dân chuyển đổi số, qua đó, các nghệ nhân làng nghề cũng được hỗ trợ tiếp cận, sử dụng công nghệ số trong công việc và đời sống.

Đặc biệt, việc thành lập các câu lạc bộ du lịch làng nghề, triển khai các tour trải nghiệm sáng tạo và tổ chức những sự kiện văn hóa trên nền tảng số đang giúp gắn kết văn hóa truyền thống với cuộc sống hiện đại.

Có thể thấy, Gen Z không chỉ là người kế thừa mà còn là nhân tố đổi mới, thúc đẩy văn hóa truyền thống phát triển theo hướng hiện đại, gần gũi hơn với thế giới. Những mô hình du lịch sáng tạo, việc ứng dụng công nghệ số vào bảo tồn văn hóa, hay những dự án kết nối nghệ nhân với thế hệ trẻ đang cho thấy văn hóa không còn là những giá trị bất biến mà đang được tái hiện theo những cách mới mẻ, sáng tạo.

Hà Nội - Thủ đô ngàn năm văn hiến đang dần khoác lên mình diện mạo số nhờ vào chính những người trẻ. Với sự sáng tạo và nhạy bén, họ không chỉ góp phần bảo tồn di sản mà còn đưa văn hóa Việt Nam vươn xa trong kỷ nguyên số.

Lê Dung